در حالی که نفت بازوی قدرت ایران در کسب درآمدهای ارزی است؛ قرارگیری در مسیر تحریم‌های نفتی آمریکا، دستیابی به نقطه مطلوب اقتصادی را ناممکن می‌سازد.
هرچند تحریم‌های نفتی ایران پیش از این نیز به مخدوش شدن چهره اقتصاد کشور منجر شده است، با این حال تکرار تاریخ تحریم‌های آمریکا، بازگشت به روزهایی را برای کشور رقم می‌زند که امیدی به قرارگیری دوباره در مسیر توسعه اقتصادی نباشد و دولت در پیچ و خم تحریم‌های آمریکا گرفتار شود.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، اما با وجود آنکه اعمال مجدد تحریم‌های نفتی در کنار حراج‌های گسترده ارزی از سوی دولت، منابع درآمدی کشور را در معرض خطر قرار داده است، دولت کماکان بر کافی بودن منابع ارزی اش اصرار می‌ورزد و معتقد است که نگران کاهش درآمدهای ارزی‌اش نیست و حتی قادر به پاک‌سازی آثار منفی تحریم‌ها بر چهره مخدوش اقتصادی خواهد بود.
ذخایر کافی یا ناکافی
اما به راستی دولت ذخایر ارزی کافی دارد؟ این سوالی است که شاید بتوان در لابه‌لای صحبت‌های رییس بانک مرکزی به آن پاسخ داد. آنطور که همتی اعلام می‌کند، ذخایر ارزی کشور کافی است، اما حجم و میزان این ذخایر اعلام نمی‌شود.
با این حال حتی اگر دولت از ذخایر ارزی کافی برخوردار باشد و برای ماه‌های آینده‌اش برنامه‌ریزی مناسب ارزی انجام داده باشد، کاهش حجم صادراتی نفت ایران به کم شدن درآمدهای ارزی دولت می‌انجامد و حتی معافیت‌های چند ماهه نیز قادر نخواهد بود میزان کاهش این درآمدها را جبران کند.
نگرانی از کاهش منابع ارزی از کجا آب می‌خورد؟ این مهم به سیاست‌هایی بازمی‌گردد که در طول یک سال گذشته بلای جان بازار ارز کشور شد و دولت را در کشاکش افت و خیزهای تاریخی نرخ ارز، به سیاستی واداشت که به حراج گسترده منابع ارزی کشور منجر شد.
اگر به یاد آوریم در طول یک سال گذشته دولت در مواجهه با هرگونه افزایش نرخ ارز، سیاست مبتنی بر عرضه ارز را در پیش می‌گرفت که دوام چندانی در بازار نداشت؛ به طوری که با اوج گرفتن تعداد متقاضیان ارزی و بالا رفتن مجدد نرخ ارز، دولت باز بر سیاست مبتنی بر عرضه ارز متوسل می‌شد.
تکرار مکررات
تکرار یک ساله چنین سیاستی از سوی دولت در نهایت منابع ارزی دولت را در معرض خطر داد، به طوری که این نگرانی شکل گرفت که کمبود منابع ارزی بتواند به زودی دولت را از پای درآورد. اما دولت هربار با رد چنین ادعایی اعلام می‌کرد که نگران کاهش درآمدهای ارزی‌اش نیست و ادعای کمبود این منابع صحت ندارد.
بر همین اساس در روز 13 آبان که همگان منتظر افزایش‌های چند برابری در نرخ ارز بودند، خبری از رشد افسار‌گسیخته قیمت ارز نبود.
به نظر می‌رسد بازار ارز پیش از این و پیش از آغاز تحریم‌های نفتی، آن را پیش‌خور کرده بود و تا جایی که توانست به صعودش در بازار ادامه داد. اما در ادامه کاهش قدرت خرید متقاضیان ارزی در کنار بالا بردن حجم عرضه‌های ارزی دولت به بازار، دور برگردانی شد بر صعودهایی که پیش از آغاز تحریم‌ها در بازار ارز شاهد آن بودیم.
اما با وجود آنکه تصور می‌شد این ماجرا پایان سیاست‌های مبتنی بر ارز از سوی دولت باشد، اعمال سیاست جدید ارزی از سوی دولت باز هم دولت را در مقابل آزمون و خطاهای ارزی قرار می‌دهد تا این بار نیز با کوله‌باری از بخشنامه‌های جدید ارزی به پیشواز آثار ناشی از تحریم‌های آمریکا برود و بتواند پیش از ظاهر شدن آثار این تحریم‌ها، سیاست‌هایش را در زمان مناسب به کار گرفته باشد.
سیاستی که تنها به انباشت سیاست‌های ارزی دولت می‌انجامد و درنهایت بخشنامه‌ای جدید جایگزین آن خواهد شد.
با این حال به نظر می‌رسد قدرت تحریم‌ها بیش از آن چیزی است که دولت تصور می‌کند و حتی معافیت‌های چند ماهه نیز نمی‌تواند روی خوش بازارهای نفتی به صادرات نفت ایران و به تبع تناسب درآمدهای ارزی‌اش باشد. بنابراین این سوال همواره در لابه‌لای سیاست‌های ارزی دولت بی‌پاسخ می‌ماند که دولت چه میزان خواهد توانست ذخایر ناپیدای ارزی را ابزاری برای مقابله با آثار تحریم‌ها بداند!
اطلاعات ذخایر ارزی را اعلام نمی‌کنیم
در همین رابطه رییس کل بانک مرکزی می‌گوید: ذخایر کافی ارزی در اختیار داریم و مشکلی بابت تامین آن نداریم.
عبدالناصر همتی اظهار کرد: هرچند ذخایر کافی داریم اما تبلیغ آن را نمی‌کنیم؛ زیرا ضرورتی نمی‌بینیم که در این باره صحبت کنیم؛ وقتی طرف مقابل با قدرت آمده که کشور را دچار مشکل کند، اطلاعات نمی‌دهیم.
وی اطمینان داد که بانک مرکزی علاوه بر ذخایر اسکناس ارز، از ذخایر مناسبی در بانک‌های خارجی نیز برخوردار است و از این رو دشمن در رسیدن به اهداف خود علیه ملت ایران موفق نمی‌شود.
رییس بانک مرکزی در ادامه در پاسخ به این سوال که فروش نفت ایران به ارزهای کشورهای خریدار مشکلی برای تامین ارز مورد نیاز واردات ایجاد نمی‌کند، گفت: با فروش نفت به این شکل، می‌توان بخشی از کالاهای مورد نیاز را از همین کشورها تامین کرد که البته اکنون نیز از همین روش استفاده می‌کنیم.
همتی با یادآوری اینکه ایران با چین، جمهوری کره، هند و عراق مراودات تجاری زیادی دارد، اظهار کرد: اینگونه مراودات و صادرات نفت می‌تواند سبب واردات کالا از این کشورها شود. وی در عین حال تاکید کرد که راه‌هایی برای تبدیل این ارزهای محلی وجود دارد.
رییس شورای پول و اعتبار در ادامه درباره برنامه این بانک برای ایجاد بازار متشکل ارزی گفت: هدف این است که فاصله بین نرخ‌های مختلف را کم کنیم.
همتی با ارائه جزئیاتی درباره راه‌اندازی بازار متشکل ارزی اظهار کرد: آنچه اعلام شده، نتییجه بحث‌های انجام شده با کارشناسان ارزی و بازار سرمایه است.
وی افزود: در شرایط کنونی بازار اسکناس ارز، بازاری غیرمتشکل است و نرخ‌ها در خیابان و کوچه پس کوچه‌ها شکل می‌گیرد در حالی که ما نیاز به بازار متشکل داریم تا به تدریج فاصله بین نرخ‌های مختلف را کم کنیم.
وی ادامه داد: اکنون در حال بررسی این ایده هستیم تا بتوان آن را عملیاتی کرد.
همتی تاکید کرد: ایجاد این بازار، فرصتی است برای کسانی که می‌خواهند ارز خود به شکل اسکناس از طریق صرافی‌ها بفروشند و بعد از آن حتی می‌توان حواله را در این بازار مشارکت داد.
رییس کل بانک مرکزی در ادامه افزود: در حقیقت این کار به پلتفرمی تبدیل می‌شود که بعدها سامانه نیما از آن استفاده کند؛ همه هدف ما این است که بازار ارز متشکل شود.
همتی درباره آینده بازار ارز و سکه نیز گفت: در این مورد بازار تعیین‌کننده است و بارها نیز اعلام شده است که بازار ارز و سکه بازار خوبی برای سرمایه‌گذاری نیست و ریسک آن بالاست.
وی در عین حال با اعلام اینکه بازار به سمت تعادل حرکت می‌کند و وضعیت خوبی دارد، افزود: بر بازار کنترل داریم و خوشبختانه فشارهای دشمن برای اخلال در بازار ارز موثر واقع نشد و توانستیم کشور را هدایت کنیم.
همتی خاطرنشان کرد: دولت و بانک مرکزی بر بازار مسلط هستند و در آینده وضع‌مان خیلی بهتر می‌شود.