با اینکه به نظر می‌رسید ماجرای رسوب کالا در گمرک به پایان رسیده باشد، اما آنطور که فعالان اقتصادی می‌گویند، یکی از عوامل پایین نیامدن قیمت کالاها همزمان با کاهش نرخ دلار، به مشکلات گمرکی برمی‌گردد.
به گفته کسبه بازار در حالی که چندی پیش اقداماتی برای ترخیص سریع کالاها از گمرک انجام می‌شد اما در حال حاضر همچنان عملیات ترخیص کالا با روندی طولانی و زمانبر مواجه است به طوری که محموله‌های سفارشی برخی از تولیدکننده‌ها که چند ماه پیش با دلار 18 هزار تومانی ثبت سفارش شده بود، بعد از چندین ماه معطلی به تازگی ترخیص شده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، از این رو نمی‌توان منتظر کاهش قیمت کالاها بود چراکه در مواردی ترخیص کالا از گمرک مشکل‌ساز شده است. به همین دلیل است که سه روز پیش معاون اول رییس‌جمهور نیز با اشاره به اهمیت جلوگیری از رسوب و انباشت کالا در بنادر، گمرکات و انبارهای متعلق به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی، بر سازماندهی لازم به منظور تسهیل در روند ترخیص کالا و تامین نیازهای اساسی کشور در مقطع حساس کنونی تاکید کرد.
به گفته اسحاق جهانگیری، هدف دشمنان ایران از اعمال تحریم، ایجاد اخلال در جریان واردات کالا به کشور است به طوری که آنها می‌خواهند با ایجاد اختلال در مسیر تجارت خارجی، کشور را در تامین کالاهای مورد نیاز مردم با مشکل روبه‌رو و در نتیجه کشور را با ناآرامی و بی‌ثباتی مواجه کنند.
فرآیند طولانی و زمانبر
در حال حاضر معطل شدن کالاهای وارداتی مربوط به حوزه‌های تولید در گمرک نگرانی‌هایی ایجاد کرده چراکه می‌تواند روی کل فرآیند تولید داخل اثرگذار باشد. این در حالی است که وضعیت نامساعد تولید ملی در ماه‌های گذشته به دلیل افزایش قیمت ارز وارد مراحل تازه‌تری شده. تولید ملی با وجود نام سنگینی که دارد اما در چرخه تولید بسیار نیازمند واردات است. این واردات می‌تواند از مواد اولیه تا قطعات یدکی را شامل شود.
اما باید این واقعیت را مد نظر داشت در زمانی که دلار اوج قیمت خود را در تابستان امسال تجربه می‌کرد، علاوه بر بالا رفتن هزینه‌های تولید یکی از مسائلی که تولیدکنندگان را تحت فشار قرار می‌داد طول کشیدن فرآیند واردات اجناس مورد نیاز آنها در گمرک بود. همچنین یکی از مسائلی که باعث طول کشیدن این فرآیند شد، ملزم کردن تولیدکنندگان به پرداخت مابه‌التفاوت ارز دولتی با ارز بازار بود.
سرعت رسیدن مواد اولیه و قطعات ماشینی به تولیدکنندگان داخلی از این جهت بسیار مهم است که در اغلب اوقات خط تولید یک مجموعه تولیدی می‌تواند به خاطر عدم وجود یک قطعه یدکی یا مواد اولیه به تعطیلی کشانده شود. این مساله ضرورت تسریع در ترخیص کالاهای وارداتی از گمرک در بخش تولید را به خوبی نشان می‌دهد.
ترخیص کالا در کمتر از 3 روز
اما با این حال شاهد این هستیم که همچنان مشکلات ترخیص کالا نه از جهت سیاست‌های دولت بلکه از بابت طولانی بودن پروسه ترخیص کالا در گمرک ادامه دارد.
این در حالی است که مدیرکل مرکز واردات گمرک ضمن تاکید بر اینکه ۹۵ درصد کالاهایی که اظهار می‌شوند در کمتر از سه روز از گمرک ترخیص می‌شوند، وعده داد که تا پایان سال و سال آینده روال خروج کالا از گمرک تسهیل می‌شود و با کاهش نرخ دلار نیز مشکلات تخصیص ارز در حال برطرف شدن است.
علی معقولی با بیان اینکه انباشت کالا نداریم، اظهار کرد: بخشی از کالاها که ثبت سفارش و وارد بنادر شده در انتظار تخصیص و تامین ارز است و بخشی دیگر امکان ثبت سفارش ندارند.
او با بیان اینکه هیچ مشکلی برای تخصیص و تامین ارز در گمرک برای موارد مربوط به خط تولید که در تامین کالاهای اساسی مجوزهای مربوطه گرفته شده وجود ندارد، گفت: برای خدمات تولیدی هم مشکلات برطرف شده و هیچ واحد تولیدی نیست که ۷۰ درصد کالا بدون کد رهگیری بانک داده نشود.
معقولی اضافه کرد: برای انتهای سال و سال آینده نیز طرح‌های جدیدی داریم تا روال خروج کالا از گمرک تسهیل شود که با کاهش نرخ دلار و ارز هم مشکلات تخصیص ارز در حال برطرف شدن است.
او با بیان اینکه تلاطمات ارزی و سیاست‌ها بسیاری از گزینه‌ها را متغیر کرده است، گفت: افزایش و کاهش نرخ ارز تاثیرات عمیقی می‌گذارد که سازمان‌ها به همان نسبت باید خود را با شرایط تطبیق دهند. با این حال بالای ۹۵ درصد کالاها زیر سه روز ترخیص می‌شود و مشکلات در حال برطرف شدن است.
بعضی اجناس تازه ترخیص شده‌اند
این گفته‌ها در حالی است که رییس اتحادیه فروشندگان چرم طبیعی و مصنوعی و لوازم کفش گفت: با اینکه طی ماه‌های اخیر برای پیوستن به پنجره واحد تجارت فرامرزی و تسهیل در ترخیص کالاها قدم‌های خوبی برداشته شده بود اما واقعیت این است که با اعمال تحریم‌ها و همچنین سیاست‌های متعدد دولت در اوایل سال‌جاری شاهد رسوب کالا در گمرک هستیم.
سعید حیاتی اظهارکرد: بسیاری از تولیدکنندگان که طی ماه‌های اخیر برای نخوابیدن کسب و کار خود به خرید مواد اولیه با دلار 18 هزار تومانی اقدام کرده بودند، یکی دو روزی می‌شود که اجناس خود را از گمرک تحویل گرفته‌اند یا اینکه برخی از کالاهای ثبت سفارش شده هنوز از گمرک ترخیص نشده‌اند. این در حالی است که مردم توقع دارند با کاهش نرخ ارز، قیمت کالاها در بازار نیز پایین بیاید در حالی که به دلیل مشکلات موجود بر سر ترخیص کالا، مواد اولیه ثبت سفارش شده با نرخ بالای دلار، تازه ترخیص شده است.
وی با بیان اینکه پروسه ترخیص کالا در گمرک از 45 روز تا شش ماه طول می‌کشد، گفت: این در حالی است که مواد اولیه کشورهای خارجی برای صادرات نیز آماده نیست و زمان می‌برد تا حاضر شود.
از این رو پروسه تهیه مواد اولیه با توجه به سیاست‌های جدید دولت، امری دشوار است که بازاری‌ها و مردم را با مشکل مواجه کرده است. همچنین سامانه نیما نیز در این زمینه کار را مشکل کرده است. با این حال مسوولان گمرک بر این باور هستند که کالاها در سه روز ترخیص می‌شوند.
رسوب ۱۴۰ هزار کانتینر
همچنین معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق بازرگانی ایران در این خصوص گفت: مدیرکل گمرک معتقد است زمان ترخیص کالا در گمرک نسبت به ماه‌های گذشته بهتر شده، اما از منظر تنظیم بازار، زنجیره تولید و توزیع و تامین مواد اولیه کماکان شرایط با مشکل مواجه است.
مظفر علیخانی افزود: برابر آمار تنها در بندر شهید رجایی 140 هزار کانتینر رسوب داریم که این رسوب ما را در تنظیم بازار و تامین کالاهای مصرفی و اساسی با مشکل مواجه می‌کند و هم در تامین مواد مورد نیاز خط تولید مشکل‌آفرین است که به همین نسبت تولید کالا در داخل و فرآیند صادرات مشکلات بیشتر می‌شود. مشکل دیگر این است که از یک سو منجر به دموراژ برای کشتی‌ها می‌شود چراکه مدیریت بازار ارز از چالش‌های جدی دولت است از سوی دیگر انبارداری واحد‌های تجاری و تولیدی به مشکل می‌خورد و ملزومات مورد نیاز با ترخیص کالا دچار مشکل می‌شود در نتیجه فرآیند توزیع و تامین کالا را با چالش مواجه می‌کند.
وی افزود: به تعبیر بخش خصوصی، در نگاه میان‌مدت اگر به کالاهای رسوب کرده در گمرک به عنوان کالای استراتژیک نگاه کنیم و فرآیند ترخیص مدیریت نشود و گواهی‌های فنی نتواند به موقع انجام شود و مشکل ارزی و پرداخت‌ها حل نشود، اسناد در اختیار واردکننده قرار نمی‌گیرد بنابراین گمرک نمی‌‌تواند کارهای ترخیص را انجام دهد.
«نیما» نتوانسته مشکلات ارزی را حل کند
معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق بازرگانی ایران گفت: با توجه به اینکه مشکلات سامانه نیما نتوانسته مشکل ارزی را حل کند و در تامین کالاهای اساسی و شوینده و بهداشتی دچار مشکل هستیم، پس مشکل را باید در دو زاویه گمرک و پشتیبانی دید تا در نظام تولید و تامین کالا به مشکل نخوریم.
او افزود: مقررات کشور برای شرایط عادی تصویب می‌شود. بنابراین در شرایط خاص امروز که با تحریم‌ها مواجه هستیم نیازمند استراتژی و برنامه خاص هستیم.
در شرایط تحریم و مشکلات اقتصادی انتظار از ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی این است که شرایط را سهل کند و به سمت خودتحریمی نرویم.
مظفر علیخانی گفت: برخی از مشکلات ناشی از سیاست‌های ارزی و تجاری است. فرآیند ثبت سفارش کند است و با تاخیر انجام می‌شود. این در حالی است که پیش از این فعال اقتصادی بر اساس تجربه و پشتوانه ثبت سفارش را بدون انتقال ارز انجام می‌داد اما امروزه ثبت سفارش با تغییر تعرفه باید مجدد انجام شود که این روند کار را کند می‌کند.
بنابراین در شرایط تحریم باید فرآیند ترخیص کالا را تسهیل کرد چراکه برخی مشکلات به سازمان گمرک برمی‌گردد.