مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه 90 درصد بذر پنبه در داخل کشور و به وسیله شرکت خصوصی تولید میشود، گفت: در حال حاضر پنبه داخلی 45 تا 50درصد نیاز صنایع نساجی کشور را تامین میکند.
ابراهیم هزارجریبی مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی ، در مورد تولید پنبه به عنوان یک محصول اقتصادی، کشاورزی و صنعتی افزود: پنبه جزء محصولاتی است که در اقتصاد مقاومتی قرار دارد و خودکفایی در تولید محصولاتی مانند گندم، دانههای روغنی، شکر و پنبه آنقدر مهم است که وزارت جهاد کشاورزی برای هر یک از این محصولات مجری مستقل انتخاب کرده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از خبرگزاری فارس، وی افزود: الیاف پنبه و پنبه دانه توسط کارخانه پنبه پاککنی و از گیاه پنبه به دست میآید و این الیاف در اختیار کارخانههای نساجی قرار میگیرد که با الیاف پنبه، انواع نخ و پس از آن پارچه و سپس لباس تولید میشود و از تخم پنبه برای روغنکشی و از باقیمانده آن به عنوان کنجاله خوراک دام استفاده میشود و ساقه گیاه پنبه برای صنایع لیفی و تولید کاغذ اسکناس کاربرد دارد، اما هم اکنون ساقههای پنبه به عنوان باقیمانده و کود در زمین پنبهکاری رها میشود.
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی افزود: کشاورز پنبه خود را به کارخانههای پنبه پاککنی تحویل میدهد و در آنجا پس از جداسازی الیاف و تخم پنبه الیاف پنبه در اختیار کارخانههای نساجی قرار میگیرد که صرف تولید انواع محصولات نساجی میشود.
* واردات پنبه آزاد است
وی در مورد گفتههایی مبنی بر مشکل مواد اولیه پنبه در کارخانههای نساجی، گفت:کارخانههای نساجی فقط مشکل ماده اولیه ندارند، بلکه انواع مشکلات مانند تکنولوژی قدیمی، مشکلات بانکی، کارگری، پدیده قاچاق پوشاک و نساجی دارند؛ بنابراین گفتههایی مبنی بر اینکه مشکل آنها مواد اولیه است، تنها این مشکل نیست. از طرفی واردات پنبه در حال حاضر به جز مسائل قرنطینهای و تعرفه 5 درصدی که رقم پایینی است، آزاد است.
وی با بیان اینکه با افزایش قیمت ارز پنبه خارجی برای واردکنندگان گرانتر تمام میشود، گفت: پنبه داخلی از نظر کیفیت هیچ مشکلی ندارد و کسانی که بهانههایی در زمینه کیفیت و یا طول تار پنبه اعلام میکنند، این واقعیت ندارد، چون عمده نیاز صنایع نساجی در کشور به پنبه با طول تار متوسط الیاف سروکار دارد که این پنبه با کیفیت عالی در داخل کشور تولید میشود و تنها یک کارخانه خاص که نیاز به پنبه با طول تار بلند الیاف کار میکند، نیاز واردات آن نوع پنبه دارد.
* کارخانههای داخلی نیازمند پنبه داخلی
هزارجریبی افزود: الان کارخانههای پنبه به صورت داوطلبانه خواهان محصول داخلی هستند، وگرنه هیچ شرط و مانعی برای واردات پنبه جز قرنطینه وجود ندارد و تعرفه آن هم 5 درصد است.
به گفته وی عمده پنبه وارداتی از کشور ازبکستان انجام میشود که در آنجا تعرفه ترجیحی برای بازرگانان ایرانی در نظر گرفتند که از 50 درصد تخفیف در تعرفه برخوردارند و رقم ناچیزی خواهد بود و ما به عنوان وزارت جهاد کشاورزی هم مانع واردات نشدهایم، اما کارخانهها خودشان پنبه داخلی را خریداری میکنند و نیاز صنایع نساجی تامین میشود و حتی گاهی پنبه داخل روی دست هم میماند؛ بنابراین مشکلی از بابت کمبود مواد اولیه در کارخانههای نساجی وجود ندارد و اگر کارخانهها کیفیت پنبه داخل را قبول ندارند میتوانند وارد کنند، ولی آنها هم به خاطر کیفیت پنبه و هم به خاطر قیمت آن ترجیح میدهند، از پنبه داخلی استفاده کنند.
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه سیاست کلان دولت خود اتکایی در تولید محصولات اساسی است، گفت: در حال حاضر 45 تا 50 درصد نیاز داخل توسط پنبه کشاورزان کشور تامین میشود و مجموع تولید پنبه و واردات آن سالانه 120 هزار تن الیاف پنبه است که رد کارخانههای نساجی تبدیل به نخ و منسوجات میشود، البته صنایع احداث شده نساجی ظرفیت تا 180 و حتی 200 هزار تن دریافت الیاف پنبه را هم دارند، اما کارخانههای پنبه هم مانند بسیاری از کارخانههای دیگر با ظرفیت اسمی کامل کار نمیکنند و بخشی از این ظرفیت به دلایل گوناگون خالی است.
وی تاکید کرد: مشکل صنعت نساجی فقط مواد اولیه نیست، بلکه عدم رقابت با محصول خارجی، قاچاق نساجی و پوشاک، مشکل تکنولوژی، مشکل کارگری و بانک و سایر مشکلات است.
* قاچاق ۲.۴ میلیارد دلار پوشاک معضل نساجی است نه کمبود پنبه
مدیرکل پنبه با بیان اینکه طبق اعلام سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق سالانه 2.4 میلیارد دلار قاچاق پوشاک به کشور انجام میشود، گفت: اگر جلوی این قاچاق گرفته شود بخشی از ظرفیت کارخانههای نساجی، ریسندگی و بافندگی تکمیل میشود، یا از طرفی رقابت بین منسوجات و پوشاک داخلی با مشابه خارجی باید برقرار شود. البته اخیرا با طرح مبارزه با پوشاک خارجی قاچاق سعی دارند این مشکل را تا حدی حل کنند.
* خودکفایی پنبه تا سال ۱۴۰۴ شمسی
هزارجریبی با اشاره به سیاست خوداتکایی دولت، گفت: قرار است توافق سال 1404 شمسی خود اتکایی صددرصدی در تولید پنبه حاصل شود و در حال حاضر که قیمت ارز تقویت شده و نرخ ارز واقعی شده است، پنبه داخلی از نظر قیمت با مشابه خارجی رقابت میکند و ارزانتر است البته از نظر کیفیت هم از قبل این رقابت وجود داشته و بلکه پنبه داخلی بهتر از وارداتی بوده است.
*رقابت کیفی و قیمتی پنبه داخل با خارجی
به گفته وی با ارز سامانه نیما پنبه خارجی گرانتر است، پنبه داخلی برای واردکننده تمام میشود، به عنوان مثال هر کیلو پنبه داخلی بین 17 هزار و 500 تا 18 هزار و 500 تومان بنا به کیفیت آن خریداری میشود در حالی که هر کیلو پنبه ازبکستانی در آن کشور 1.96 دلار و با هزینه جانبی و واردات به ایران این رقم به 2.2 دلار میرسد که اگر هر دلار را حدود 10هزار تومان هم در نظر بگیریم، هر کیلو پنبه 22 هزار تومان یعنی گرانتر از پنبه داخلی خواهد بود؛ بنابراین صنایع نساجی ترجیح میدهند، هم به خاطر کیفیت بهتر و هم قیمت مناسبتر از پنبه کشاورزان کشور استفاده کنند.
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این پرسش که چه اتفاقی افتاد که از سال 1354 تاکنون ظرف 43 سال از بزرگترین صادرکننده پنبه جهان به یک کشور نیازمند واردات پنبه تبدیل شدیم، گفت: پنبه محصولی سخت کشت است که در دنیا مورد حمایت دولتها قرار میگیرد، اما در کشور ما به دلایل گوناگون حمایت دولت از کشت پنبه کم شد.
وی گفت: همچنین تغییرات الگوی کشت به خصوص کشت فشرده و دو کشت در یک سال باعث شد، در برخی مناطق برنج با دو کشت در سال و در بعضی جاها زعفران و پسته جایگزین پنبهکاری شود. دلیل سوم کم آبی در کشور است که فقط پنبه را متاثر نکرده، بلکه عمده محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. دلیل چهارم این است که پنبه گیاه پرهزینه است که قبلا کارگر در مناطق کشت پنبه ارزان و فراوان بود، الان هم کارگر نیست و هم دستمزد او گران شده است؛ بنابراین هزینه برداشت پنبه بالا رفته و دلیل بعدی این است که پنبه یک گیاه آفتخیز است که نیاز به سمپاشی و مراقبت دارد که با حذف یارانه بذر و سموم شیمیایی افزایش هزینه کشت و نگهداری پنبه بالا رفته است. در حالی که در کشورهای دیگر خدمات یارانهای به پنبهکاران داده شده است.
هزار جریبی در مورد خرد شدن زمینهای کشاورزی گفت: کوچک شدن قطعات زمین فقط مختص پنبه نیست کل کشاورزی کشور خرد شده است، اما هزینه در واحد سطح به این روش بالا رفته است و عمده دلیل کاهش پنبه افزایش هزینه سم و کارگری است.
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی گفت: تا زمانی که قیمت ارز پایینتر از نرخ واقعی بود در واقع به صورت غیرمستقیم یارانه به کشاورز خارجی داده میشد، اما اکنون که نرخ ارز واقعی شده پنبه داخلی از نظر قیمت با مشابه خارجی رقابت میکند.
هزار جریبی در پاسخ به اینکه اکنون برای کشت پنبه طلای سفید باید چه کنیم،گفت: چهار هدف اصلی مدنظر است که شامل افزایش عملکرد در واحد سطح و کیفیت پنبه همچنین افزایش بهرهوری آب، کاهش هزینههای تولید و سهولت کار با به کارگیری ماشینآلات چون کشاورز و کارگر امروزی حوصله ندارد که پنبه را با دست بچیند و یکی از پایههای اصلی استفاده از بذر اصلاح شده پنبه در کشور است.
* روند رو به تنزل پنبه در حال صعودی شدن است
وی با بیان اینکه کشت پنبه رو به نزول بود، گفت: دولت و وزیر کنونی جهاد کشاورزی مانع افزایش افت سطح کشت پنبه شد و روند نزولی برعکس به روند رو به رشد تبدیل شد که پیشبینی میشود سال آینده روند رشد و صعودی پیدا کند. در حال حاضر 71 هزار هکتار از زمینهای کشور زیر کشت پنبه میرود، امسال پیشبینی میشود حدود 180 هزار تن وش پنبه تولید شود که این وش با ضریب یک سوم تبدیل به الیاف میشود که حدود 60 هزار تن الیاف بدست میآید و در دنیا هم ضریب تبدیل پنبه همین رقم یک سوم است.
هزارجریبی عملکرد پنبه را حدود 2.5 تن در هکتار وش پنبه ذکر کرد که میانگین جهانی هم همین رقم است، البته در برخی کشورها مانند استرالیا و ترکیه میانگین عملکرد پنبه بالاتر از ایران اما میانگین کشور ما از هند و پاکستان بیشتر است.
* کشت پنبه باعث بهبود فیزیک خاک کشاورزی میشود
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی در مورد نقش تناوبی پنبه و کاهش آفات با کشت این محصول گفت: پنبه با داشتن ریشه عمیق باعث بهبود فیزیک خاک میشود که برای گیاه بعدی زمینه را آماده میکند و عمده تناوب پنبه با گندم است و باید پنبه مورد حمایت دولت قرار میگیرد، همچنان که در همه کشورها یک گیاه حمایتی است.
وی درمورد الگوی کشت و لزوم کشت محصول با ارزش پنبه به جای محصولاتی مانند هندوانه و یا خربزه گفت: الگوی کشت تدوین شده، ولی هنوز نهایی نشده و همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودند نباید بگوییم، گندم در کشورهای دیگر ارزان و در داخل گران است بلکه باید به هر طریقی نان خود را در داخل تولید کنیم و همچنین میزان وابستگی به دانههای روغنی در داخل کشور خجالتآور است و نباید کاری کنیم در موارد اولیه خیلی نیازمند خارج باشیم.
* تولید ۱۱ رقم بذر اصلاح شده پنبه در کشور توسط بخش غیر دولتی
هزار جریبی درمورد برنامه افزایش عملکرد در هکتار، گفت: این هدف از طریق معرفی بذرهای اصلاح شده به کشاورزان دنبال میشود در حال حاضر یازده رقم پنبه با ویژگیهای مختلف و برای آب و هوا و خاکهای متفاوت توسط موسسه تحقیقات پنبه تولید شده و فناوری آن به شرکتهای غیردولتی در داخل کشور واگذار شده که از این طریق بیش از 90 درصد بذر پنبه در داخل کشور تولید میشود.
به گفته هزارجریبی 7 شرکت تولید بذر در داخل کشور حق امتیاز فناوری تولید بذر اصلاح شده پنبه را از موسسه تحقیقات و اصلاح پنبه خریداری کرده و در اختیار کشاورزان قرار میدهند که این فناوری از طریق مزایده به شرکتهای غیردولتی واگذار شده است. به عنوان مثال رقم پنبه ورامین و خورشید توسط یکی از شرکتهای آستان قدس تولید میشود همچنین شرکت تعاونی تولیدی بشرویه خراسان جنوبی، رقم پنبه خرداد، شرکت فجر سبز خاورمیانه، رقم پنبه ساجدی و ارمغان، شرکت تعاونی تولید جمیل نیشابور، رقم پنبه شایان، شرکت تعاونی خصوصی تهران گنبد، رقم پنبه لطیف، شرکت دانشبنیان بهفراوران، رقم پنبه کاشمر و سپید، شرکت مزرعه نمونه ارتش وابسته به فروشگاه اتکا، رقم گلستان و حکمت، شرکت کشت و صنعت انابد کاشمر وابسته به آستان قدس، رقم خورشید و ورامین را تولید میکنند.
* ارقام زودرس پنبه در اختیار کشاورزان
وی افزود: رقمهای بذر پنبه دارای خصوصیات متفاوت هستند که از جمله آن زودرس بودن که باعث هم کاهش مصرف آب و هم زود برداشت کردن و عدم تلاقی با فصل سرما و برف میشود که هزینه کشاورز را پایین میآورد و به جز رقم ورامین بقیه رقمهای پنبه یا متوسط و یا زودرس هستند و کاهش مصرف آب و همچنین کاهش هزینه تمام شده را به دنبال دارد که این ارقام تا دو هزار مترمکعب در هکتار صرفهجویی آب یا به اصطلاح کشاورزان دو نوبت آبیاری کمتر را در پی دارد، همچنین عملکرد در هکتار با این بذرها بالا است و پتانسیل بذرهای اصلاح شده 7 تا 8 تن وش در هکتار است که اگر کشاورز کمتر از این برداشت میکند خودش نتوانسته مسائل فنی را رعایت کند، وگرنه کشاورز نمونه 8.2 تن در هکتار وش پنبه برداشت میکند ما عمده کشاورزان 2.5 تن در هکتار برداشت میکنند.
هزارجریبی افزود: مهمترین بخشهای بذر در داخل کشور انجام میشود که فناوری تکثیر و تولید بذر از طریق مزایده به شرکتهای غیردولتی واگذار شده و همچنین ارقام زودرس پنبه بیشتر کشت میشود. البته کشاورزان را از بذر خارجی پنبه هم محروم نکردیم که بعضی از شرکتها ظرف سه سال گذشته از بذرهای خارجی ترکیه و یونان وارد و استفاده میکردند که با گران شدن ارز آنها به این فکر افتادند بذر خارجی پنبه را را کمک کارشناسان آن کشورها در داخل کشور تولید و بومیسازی کنند که بزودی بذر خارجی در داخل کشور هم تهیه و تکثیر میشود.
* بذر پنبه خارجی هم در داخل کشور تولید میشود
وی درمورد استفاده از ماشینآلات برداشت پنبه گفت: امیدواریم از سال آینده تولید بذر خارجی در داخل کشور انجام شود و این کار قدم اولی است که قرارداد آن بین بخش خصوصی و شرکتهای خارجی بسته شده و تحریمها باعث شد به منظور کاهش هزینه، تولید برای اولین بار یک شرکت خارجی در داخل کشور به تولید بذر پنبه اقدام کند.
وی تاکید کرد: 90 درصد بذر پنبه در داخل تولید میشود، 10 درصد آن وارداتی است و سیاست این است که همان 10 درصد هم در داخل کشور تولید شود.
* معرفی پنبه تراریخته به شرط مجوز سازمانهای مسئول و متولی
هزارجریبی درمورد پنبه تراریخته گفت: تحقیقات لازم در مورد تهیه بذر تراریخته پنبه انجام شده و این محصول در مراکز تحقیقاتی بدست آمده است، اما برای ورود به مزرعه نیاز به مجوزهای قانونی دارد که باید دستگاههای متولی مجوزهای لازم را بدهند و اگر مراحل قانونی آن طی شود شاید پنبه تراریخته که مقاوم به آفت کرم غوزه است در آینده مجوز کشت دریافت کند، البته در دنیا از پنبه تراریخته استفاده میشود، اما در ایران برای استفاده از این پنبه باید دستگاههای متولی مانند جهاد کشاورزی، محیط زیست، وزارت بهداشت، استاندار و سایر دستگاههای مربوط مجوز لازم را بدهند.
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی در مورد اینکه پنبه در ایجاد اشتغال چه نقشی دارد، گفت: عمده اشتغال پنبه بعد از برداشت در کارخانههای پنبه پاککنی،تولید الیاف،تولید نخ، نساجی، ریسندگی، بافندگی،تولید پوشاک و ... است و اگر پنبه مورد حمایت قرار گیرد، ارزش افزوده آن به ازای هر واحد سرمایهگذاری سه برابر میشود و میزان اشتغال پنبه هم از نفت و پتروشیمی خیلی بالاتر است یعنی پنبه یک زراعت اشتغالزا و اقتصادی است، اما نیاز به حمایت هم دارد.
وی درمورد اینکه از هر هکتار چند دلار به دست میآید، گفت: الان در دنیا میگویند به ازای هر متر مکعب آب در کشاورزی چند دلار حاصل میشود که دنبال این هستیم که عملکرد در واحد سطح را بالا ببریم، هزینه تولید پنبه را کاهش داده و تولید ثروت از هکتار را افزایش دهیم.
وی گفت: با تولید بذر تامین مناسب کود و سم ، آموزش کشاورزان، استفاده از ماشینآلات کشت و برداشت پنبه و کاهش هزینه تولید میتوان از کشت پنبه حمایت کرد.
* هنوز ۶۰ درصد پنبه روی زمین مانده است
هزارجریبی گفت: امسال تاکنون 40 درصد پنبه کشور جمعآوری شده و با توجه به کمبود کارگر پیشبینی میشود تا آخر سال برداشت پنبه ادامه داشته باشد، اما اگر ماشینآلات برداشت بود برداشت پنبه باید اکنون تمام شده بود.
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی در مورد اینکه کمباینهای پنبه گران قیمت است و چگونه برای کشاورزان خردهپا باید تهیه شود،گفت: قیمت هر کمباین بین 400 هزار دلار تا یک میلیون دلار است که با هر دلاری حساب کنیم، هر کمباین به رقم میلیاردی میرسند که البته از گذشته تنها دو دستگاه به صورت الگویی وارد شده بود که الان قدیمی شده و 6-5 دستگاه به عنوان پشت تراکتوری و کششی وجود دارد اما برنامه است که سال آینده حدود 10 دستگاه کمباین گران قیمت پنبه وارد شود و به کشاورزان معرفی شود.
به گفته هزارجریبی قرار است 10 دستگاه کمباین پنبه با ارز 4200 تومانی دولتی و همچنین قسمتی از هزینه آن با یارانه مستقیم دولت وارد شود که پیشبینی میشود تا آخر امسال 10 کمباین پنبه وارد کشور شود و این دستگاه تا به صورت الگویی و برای تبلیغ به کشاورزان استفاده خواهد شد که هزینه هر دستگاه حدود 3.8 میلیارد تومان خواهد بود که کشاورزان معمولا چنین توانی ندارند.
* میانگین برخورداری هر کشاورز پنبه ۲.۵ تا ۳ هکتار
به گفته وی باید یارانه دولت به کشت پنبه ادامه پیدا کند و چون قطعات زمین کشاورزان کوچک است باید به صورت شرکتهای تعاونی از ماشینالات پنبه استفاده شود. در حال حاضر میا نگین هر کشاورز 2.5 تا 3 هکتار زمین در اختیار دارد.
مدیرکل دفتر پنبه وزارت جهاد کشاورزی درمورد خرید تضمینی پنبه گفت: معمولا پنبه به صورت آزاد بین کشاورزان و کارخانههای پنبه پاککنی داد و ستد میشود و بجز دو منطقه مغان و گلستان که به دلیل رطوبت بالا توسط دولت خرید تضمینی میشود، در جاهای دیگر پنبه به نرخ آزاد بین کشاورز و کارخانه پنبه پاککنی داد و ستد میشود. هر سال بین 20 تا 30 درصد از تولید پنبه توسط دولت خریده شده و بقیه آن در بازار به فروش میرسد، حتی قیمت تضمینی بازار گاهی دو برابر نرخ تضمینی دولت است.
* خود کفایی پنبه تا سال ۱۴۰۰ شمسی
وی گفت: دولت در برنامه ششم توسعه تا سال 1400 میتوانیم خودکفایی پنبه را به دست آوریم، به شرط اینکه یارانه بذر به موقع و نه با یکسال تاخیر به کشاورزان داده شود و یارانه مکانیزاسیون و کمباینهای پنبه اختصاص یابد مثلا در ازبکستان دولت برای حمایت از پنبهکاران یک هفته دستور میدهد دانشآموزان ودانشجویان برای برداشت پنبه به صورت رایگان به کشاورزان کمک کنند.
وی همچنین بر لزوم حفاظت از آفات پنبه اشاره کرد و گفت: باید شبکههای مراقبت از پنبه و کلاسهای ترویجی احیا شود تا میزان خسارت آفت به مزارع پنبه کاهش پیدا کند. قبلا دولت به این امر وارد میشد اما اکنون باید کلینیکهای خصوصی به کمک کشاورزان بشتابند و متخصصان کلینیک زراعت پنبه برای هر هکتار 50 هزار تومان دستمزد میخواهد که باید دولت این رقم را فراهم کند.
* نرخ خرید تضمینی هر کیلو وش پنبه ۳۶۱۱۹ ریال
وی درمورد قیمت تضمینی وش پنبه گفت: برای سال آینده هر کیلو 36 هزار و 119 ریال تصویب شده است که قیمت تضمینی برای سال 97 رقم 31 هزار و 964 ریال هر کیلو وش پنبه بوده است.
به گفته هزار جریبی بخش خصوصی امسال پنبه را به قیمتهای خوب و به صورت نقدی خریداری کرد و کشاورز وش پنبه را تحویل کارخانه پنبه پاککنی میدهد که عمدتا به صورت نقدی تسویه حساب میشود، البته برخی از کشاورزان از کارخانهها مساعده دریافت میکنند و نرخها به صورت توافقی از کیلویی 5 هزار تومان تا 6500 تومان به فروش میرسد. الان در استان گلستان هر کیلو وش پنبه 4500 تا 5 هزار تومان است و امسال بسته به کیفت پنبه هر کیلو وش از 4500 تا 6500 تومان داد و ستد شده است.
وی با بیان اینکه اگر کارخانههای نساجی درصدد واردات پنبه باشند مشکلی ندارد، اما عدهای فقط واردکننده هستند که سود خود را در واردات میدانند و آنها اصلا به فکر تولید داخل نیستند البته برای صنایع نساجی باید کیفیت تولید و ماشینآلات هم مدنظر باشد.
به گفته هزارجریبی در حال حاضر 70 کارخانه پنبه پاک کنی در کشور وجود دارد که کشاورزان استان فارس پنبه خود را به استان قم میبرند و گاهی کشاورز در سر مزرعه پنبه خود را به دلالان میفروشند یا به نزدیکترین کارخانه پنبه پاککنی تحویل میدهند، در پنبه کاری این محصول بدون واسطه و یا حداکثر با یک واسطه به فروش میرسد، اما در برخی محصولات مانند مرکبات،سبزی و صیفی محصول به چند واسطه دست به دست میشود.