جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که در هفت ماهه امسال میزان تولید ۱۷ کالا از میان ۲۷ کالای منتخب صنعتی، نسبت به مدت مشابه در سال گذشته کاهش یافته است.
اقتصاد کشور طی چند سال گذشته با فراز و نشیب‌هایی مواجه شد که بر بخش تولید بی‌تاثیر نبوده است. در واقع فضای کسب‌و‌کار و بخش تولید و صنعت بسته به شرایط اقتصادی کشور متغیر است و مشکلاتی نظیر رکود، تورم و کمبود نقدینگی آثار منفی بر فعالیت تولیدکنندگان خواهد گذاشت.
بر این اساس در حال حاضر کارخانه‌های تولیدی برای ادامه فعالیت خود با موانع بسیاری مواجه هستند که این امر سبب شده فضای کسب‌و‌کار در کشور نامساعد و معضل بیکاری و رکود دامنگیر اقتصاد شود.
در طول سال‌های اخیر فعالان زیادی در برابر این مشکلات، کمر خم کرده و از میدان تولید کالا نیز خارج شده‌اند.
اگرچه طی چند سال گذشته حمایت‌هایی از سوی دولت انجام شد اما این تسهیلات هنوز هم نتوانسته وضعیت بسیاری از واحدهای تولیدی را بهبود دهد یا آنها را برای برگشت به چرخه تولید تشویق کند.
با توجه به این شرایط، بخش‌های تولیدی ایران در شرایط مساعدی قرار ندارند و بدیهی است که سرمایه‌گذاران که به دنبال فضای امن و پرسود برای سرمایه‌گذاری می‌گردند، با مشاهده مشکلات موجود، فضا را برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی و مولد مناسب ندانسته و سرمایه‌های خود را به بخش‌های پرسود و اغلب نامولد انتقال می‌دهند.
تولید رو به افول
آسیب‌شناسی مشکلات تولید و سرمایه‌گذاری در ایران حاکی از آن است که معضلات اقتصادی اعم از تعمیق فساد و گسترش اقتصاد پنهان و رواج واسطه‌گری و تضعیف بنیه تولید در کنار رونق بخش‌های نامولد اقتصاد، ریشه در مشکلات عمیق‌تری دارد که بنیادی‌ترین آنها به ساختار نهادی ضدتولیدی اقتصاد ایران باز‌می‌گردد. ساختار نهادی ایران، به واسطه وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی، به‌گونه‌ای شکل گرفته است که به جای حمایت از بخش‌های مولد، مشوق فعالیت‌های نامولد شده است.
طبق جدیدترین آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، در هفت ماهه امسال میزان تولید بیش از نیمی از کالاهای منتخب صنعتی نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.
در این میان تولید ماشین لباسشویی در هفت ماهه امسال با افت ۳۸ درصدی بیشترین کاهش را در میان کالاهای صنعتی داشته و میزان تولید آن از 8/479 هزار دستگاه در هفت ماهه سال گذشته به 5/296 هزار دستگاه رسیده است. این در حالی است که میزان تولید این محصول منتخب صنعتی در مهرماه امسال بیش از ۲۹ درصد نسبت به شهریور‌ماه افزایش داشته است.
بعد از ماشین لباسشویی، میزان تولید انواع تلویزیون، سواری، وانت، نئوپان، کامیون کشنده و یخچال و فریزر به ترتیب 5/32، 9/20، 3/20، 7/19، 3/17 و 8/13 درصد نسبت به هفت ماهه سال ۱۳۹۶ کاهش یافته است.
همچنین گفتنی است که از آغاز سال‌جاری تا پایان مهرماه میزان تولید سیگارت با کاهش هشت درصدی، لاستیک خودرو با کاهش 3/6 درصدی، کولر آبی با کاهش 9/5 درصدی، داروی انسانی با کاهش 42/5 درصدی، تراکتور با کاهش 4/5 درصدی، الکتروموتور با کاهش 3/5 درصدی، روغن ساخته شده نباتی با کاهش ۵ درصدی، پودر شوینده با کاهش 4/3 درصدی، فیبر و فرش نیز با کاهش ۳ درصدی روبهرو شده است.
از طرف دیگر کمباین در صدر جدول کالاهایی است که تولید آنها روند افزایشی داشته است و میزان تولید این کالای صنعتی در هفت ماهه امسال بیش از ۲۲ درصد نسبت به مدت مشابه در سال گذشته افزایش یافته و به حدود ۵۵۹ دستگاه رسیده است. این در حالی است که میزان تولید کمباین در مهر ماه امسال بیش از ۷۰ درصد نسبت به شهریور ماه کاهش یافته است.
در این میان طی هفت ماهه امسال ۲۵۱۰ دستگاه اتوبوس، مینی‌بوس و ون تولید شده که نسبت به تعداد ۲۰۶۵ دستگاهی که تا پایان مهرماه سال گذشته تولید شده بود، بیش از ۲۱ درصد افزایش یافته است.
همچنین از آغاز سال‌جاری تا پایان مهرماه میزان تولید دوده با رشد 5/6 درصدی، پتروشیمی با رشد 4/3 درصدی، نخ پلی‌استر با رشد 6/2 درصدی، نخ سیستم پنبه‌ای و ترکیبی الیاف مصنوعی با رشد 2/1 درصدی، انواع پایپوش با رشد 6/0 درصدی، الیاف و تاپس پلی‌استر با رشد 5/0 درصدی و چرم با افزایش 2/0 درصدی روبهرو شده است.
بی‌توجهی به صنایع اشتغال را به‌خطر می‌اندازد
در همین رابطه و با توجه به حاکم شدن شرایط رکود بر صنایع، استاندار سمنان بر لزوم حمایت از واحدهای تولیدی و صنعتی استان تاکید کرد و گفت: بی‌توجهی و عدم پشتیبانی از صنایع، تولید و اشتغال را در کشور و استان با خطر روبهرو می‌کند.
علیرضا آشناگر در کارگروه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استان سمنان اظهار کرد: دستگاههای اجرایی استان موظفند از صنایع تولیدی حمایت جدی کنند. وی بر مساعدت دستگاههای اجرایی و بانک‌ها با واحدهای تولیدی تاکید کرد و به ایسنا گفت: هرگونه بی‌توجهی به این واحدها اشتغال را با مشکل مواجه می‌کند.
آشناگر حفظ اشتغال موجود را امری ضروری خواند و اضافه کرد: حمایت از تولید در شرایط موجود و در دوران تحریم‌ها باید با قوت و جدیت بیشتری صورت گیرد. صنایع کشور در این شرایط با مشکلاتی مواجه هستند که دستگاههای خدمات‌رسان دولتی اجازه ندارند این مشکلات را مضاعف کنند.
رییس کارگروه رفع موانع تولید استان سمنان با اشاره به کمبود نقدینگی و مشکلات مالی در واحدهای تولیدی، حمایت بانک‌ها را مهم خواند و خاطرنشان کرد: در این شرایط ویژه دستگاههای اجرایی و بانک‌ها باید معوقات و بدهی‌های صنایع را تقسیط کنند. آشناگر اظهار کرد: دستگاههای خدمات‌رسان و اجرایی حق قطع خدمات به بنگاه‌های اقتصادی را ندارند و باید از طرق دیگر نسبت به دریافت مطالبات اقدام کنند.
توزیع ناصحیح تسهیلات
نماینده مردم بروجرد و اشترینان در مجلس شورای اسلامی گفت: تسهیلات، ناصحیح توزیع می‌شود. عباس گودرزی در جمع خبرنگاران به موضوع بیکاری جوانان اشاره کرد و افزود: مجموعه‌ای از علل دست به دست هم می‌دهند تا فضای اشتغال در کشور تقویت شود.
وی با بیان اینکه اشتغال، موضوعی فرابخشی است، ادامه داد: ایجاد اشتغال وظیفه دستگاه خاصی نیست و در این رابطه همگی باید با هم تلاش کنند. گودرزی بیان کرد: بعضی از کارخانه‌ها با نصف ظرفیت فعالیت دارند و باید این موضوع آسیب‌شناسی شود.
نماینده مردم بروجرد و اشترینان با بیان اینکه بعضی حمایت‌ها نابجا بوده یا سیاستگذاری‌ها غلط هستند، گفت: کارگاه‌های کوچک می‌توانند اشتغال پایدار ایجاد کنند و باید مورد حمایت بیشتری قرار گیرند. وی اضافه کرد: متاسفانه تسهیلات ناصحیح توزیع می‌شود و دیده شده که فرد وامی که دریافت می‌کند را سرمایه‌گذاری نکرده و در جایی دیگر هزینه می‌کند.
گودرزی تصریح کرد: همچنین مشاهده می‌شود تسهیلاتی که به جوانان می‌دهند صرف خرید لوازم خانگی می‌شود که در اینجا جوان ضمن بیکار بودن بدهکار نیز می‌شود. نماینده مردم بروجرد و اشترینان در مجلس شورای اسلامی گفت: ستون فقرات اشتغال جامعه حمایت از کالای ایرانی است. دیده می‌شود چند بیکار در یک خانه هستند و همزمان از کالاهای ساخت خارج استفاده می‌کنند.
واحدهای تولیدی که بدون هماهنگی به تملک بانک در‌می‌آیند!
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استاندار البرز گفت: بانک‌های استان بدون هماهنگی ستاد تسهیل و رفع موانع تولید امکان تملیک واحدهای تولیدی را ندارند.
عبادالله کامکار گفت: مدیران بانک‌ها در کنار صنایع و واحدهای تولیدی تلاش بسزایی می‌کنند اما گاهی ممکن است در بعضی موارد که باید از تهران استعلام و پاسخ سرمایه‌گذار از آنجا داده شود، پاسخ یا دیر داده شود یا آن‌گونه که دلخواه سرمایه‌گذار است داده نشود مثلا در یک مورد سرمایه‌گذاری 70 میلیارد تومانی، بانک توجیه سرمایه‌گذار را نمی‌پذیرد و سخت تن به همکاری می‌دهد.
وی در ادامه گفت: در جلسه گذشته مقرر شد اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان ظرف مدت یک هفته گزارش کاملی از اقدامات انجام شده در خصوص راه‌اندازی سایت واحدهای تملیک شده توسط بانک‌ها را به دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری ارسال کند.
کامکار اظهار کرد: در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید قراری گذاشته شده است مبنی بر اینکه هیچ واحد تولیدی بدون هماهنگی کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید تملیک نشود، این به این معنی نیست که واحد تولیدی بلا‌تکلیف بماند چه بسا اگر واحد به تملیک بانک درآید امکان واگذاری به صاحب کارخانه یا دیگری مهیا شود. باید به مصوبات به گونه‌ای عمل کنیم که عملیاتی باشد و اگر قابل اجرا نیست آنها را به تصویب نرسانیم.