با اینکه اقتصاد کشور در شرایط متعادلی قرار ندارد اما دولت به دنبال حذف چهار صفر از پول ملی و تغییر واحد پولی ایران است.
بر اساس آنچه بانک مرکزی اعلام کرده، قرار است با حذف چهار صفر از پول ایران، ریال به تومان تبدیل شود به این معنا که هر ۱۰۰ ریال برابر با یک تومان خواهد شد.
اگرچه هنوز علت اصلی ارائه این طرح از سوی بانک مرکزی مشخص نیست اما برخی بر این عقیده هستند که بانک مرکزی قصد دارد به وسیله این طرح، تورم و افزایش قیمت بی‌رویه کالاها را کنترل کند.
در حالی که به گفته فعالان بخش خصوصی، تا اصلاحات اقتصادی در کشور انجام نشود، نه تنها این طرح بلکه هیچ‌یک از طرح‌های اینچنینی نمی‌تواند به افزایش قدرت خرید مردم و متوقف کردن گرانی کمکی کند.
به گفته کارشناسان، این طرح روی شاخص‌های اصلی اقتصاد تاثیری ندارد و تنها موضوع حسابرسی را آسان می‌کند. به همین دلیل بانک مرکزی باید این طرح و سایر شاخص‌های اقتصادی را کنترل کند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، به گفته معاون وزارت اقتصاد دولت، حذف چند صفر از پول ملی در شرایط فعلی که اقتصاد کشور با مسائل مختلفی مانند تورم و مشکلات فضای کسب‌و‌کار مواجه است، نمی‌تواند اقدام درستی باشد. بنابراین تا زمانی که ساختار اقتصاد به تعادل نرسد، نقدینگی به سمت عوامل تولید نرود و موانع کسب‌و‌کار برداشته نشود، این تصمیم هیچ کمکی به بهبود شرایط اقتصادی نمی‌کند.
از این رو دولت بهتر است در این شرایط تمرکز خود را روی طراحی و اجرای سیاست‌هایی که مشکلات واقعی کشور را نشانه گرفته، قرار دهد و از توان کارشناسی موجود در کشور برای کاهش سطح واقعی قیمت‌ها و کنترل تورم استفاده کند.
مشکلات ونزوئلا حل نشد
بر اساس آنچه منتقدان این طرح عنوان می‌کنند، با اجرای این طرح در زمان فعلی نه تنها گرانی متوقف نخواهد شد بلکه به گرانی دامن هم زده می‌شود. همچنین تبعات منفی این طرح بیشتر از مزایای آن خواهد بود.
بر اساس آنچه کارشناسان اعلام می‌کنند، در ونزوئلا هم چندین صفر از پول ملی‌شان حذف شد اما عملا کمکی به حل مشکلات مردم نکرد. در این خصوص محسن بهرامی‌ارض‌اقدس عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از جمله فعالان اقتصادی است که معتقد است حذف صفر از پول ملی تکرار داستان‌های گذشته و بازی با اعداد است و بس.
اگرچه انتقادات زیادی نسبت به این طرح مطرح است اما حذف صفرهای پول ملی موافقانی هم دارد. در حال حاضر بیشتر نمایندگان مجلس با طرح حذف چهار صفر از پول ملی موافق هستند و برخی دیگر از کارشناسان نیز بر این عقیده هستند که اجرای این طرح نباید به تاخیر بیفتد چرا که تجربه کشورهای موفق همچون ترکیه نشان می‌دهد که این طرح اثرات مثبتی در اقتصاد به دنبال خواهد داشت.
در این میان برخی از صاحب نظران اقتصادی معتقدند تا زمانی که جزئیات این طرح روشن نشود، نمی‌توان درباره آن نظر داد. از این رو تصمیم‌گیری در مورد درست یا غلط بودن این طرح، هنوز زود است.
با این حال بیشتر کارشناسان بر این عقیده هستند که پیش از اقدام دولت به اجرای سیاست‌های نادرست، باید در مورد آنها هشدار داد. به گفته صاحب‌نظران اقتصادی، با حذف چهار صفر از پول ملی تنها مردم را سرگرم می‌کنیم چرا که این طرح در شرایط فعلی نمی‌تواند به بهبود اوضاع اقتصادی کمک کند.
واقعیت نیز این است که این اقدام در صورت تصویب هم یک فرآیند زمانبر به لحاظ حقوقی و فنی دارد و طبق گفته رییس کل بانک مرکزی و برآورد کارشناسان این بانک، اجرای آن نزدیک به دو سال طول می‌کشد اما با این حال هزینه این امر قابل مقایسه با هزینه چاپ حجم زیاد اسکناس‌های فعلی نیست.
البته موضوع حذف صفر از پول ملی ایران برای نخستین بار نیست که مطرح می‌شود. همزمان با کاهش ارزش ریال در بازارهای جهانی و به دنبال آن بالا رفتن نرخ ارز در اقتصاد ایران، بانک مرکزی چه در دولت دهم و چه در دولت یازدهم بحث حذف صفر از پول ملی را مطرح کرده بود؛ با این حال تاکنون این طرح به اجرا درنیامده است اما به نظر می‌رسد که این بار بانک مرکزی به طور جدی این کار را دنبال می‌کند.
اما گذشته از تبعات اقتصادی این طرح، نکته قابل تامل در این خصوص این است که آیا از این پس وضعیت معیشتی مردم بدتر خواهد شد یا اینکه قرار است جلوی گرانی‌ها گرفته شود.
حالا وقتش نیست
بر همین اساس عضو کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران گفت: عده‌ای معتقدند که بانک مرکزی با ارائه طرح حذف چهار صفر از پول ملی به دنبال کنترل تورم و گرانی است در حالی که همتی رییس کل بانک مرکزی اعلام کرده هدف بانک مرکزی از ارائه این طرح، ایجاد تغییرات در تورم و رشد اقتصادی نیست چراکه دستیابی به این اهداف از طریق اصلاحات بنیادین اقتصادی و تغییر نگرش در اقتصاد ممکن خواهد بود.
حمیدرضا صالحی اظهار کرد: آنچه امروز جامعه به آن مبتلاست، اقتصاد نفتی و دولتی است. اقتصاد ایران سال‌هاست بیمار است و نیازمند درمانگری است که با تسلط به علم اقتصاد، راه‌حل درستی را برای درمان آن تجویز کند اما واقعیت این است که در حال حاضر به جای اینکه خروجی تصمیم‌گیری‌های دولت، دستیابی مردم به رفاه و تقویت پول ملی باشد، چیز دیگری است.
وی افزود: به نظر می‌رسد در حال حاضر زمان مناسبی برای برداشتن صفرهای پول ملی نیست چرا که زیرساخت‌های مربوط به این امر آماده نیست. اگرچه حذف چهار صفر از پول ملی اقدامی لازم است که باید همانند ترکیه ما نیز این کار را اجرایی کنیم اما باید توجه داشت که ترکیه پیش از برداشتن شش صفر از پول ملی، ابتدا با برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت، اصلاحات اقتصادی را در کشورش کلید زد و سپس بعد از چند سال فاصله که قدرت خرید مردم بالا رفت، به انجام این کار اقدام کرد.
عضو کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: در حال حاضر کشور به برنامه جامع عملیاتی نیاز دارد. از این رو انتظار می‌رود بانک مرکزی ارائه‌دهنده پلن اقتصادی نباشد بلکه باید تیم اقتصادی دولت با مشورت بانک مرکزی برای ساماندهی اقتصادی کشور و معیشت مردم فکر کنند و در نهایت تصمیم درست و سنجیده‌ای را در سطح عملیاتی پیاده‌سازی کنند.
جهت فلش را تغییر دهیم
صالحی با بیان اینکه باید جهت فلش را تغییر دهیم، اظهار کرد: به نظر می‌رسد وزیر اقتصاد باید به همراه بانک مرکزی و مردان اقتصادی کشور برنامه‌ای چند ساله و مناسب را برای اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی کشور ارائه می‌دادند تا به عنوان مثال در پایان دوره آنها، شرایط برای حذف صفرهای پول ملی فراهم شود چرا که بدون ایجاد تغییرات اساسی در ساختارهای مالی نمی‌توان به این اقدام برای رفع مشکلات دل خوش کرد بلکه حتی این احتمال وجود دارد که در صورت پیاده‌سازی این طرح در زمان فعلی، تبعات منفی نیز گریبانگیر اقتصاد کشور شود.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا حذف صفرهای پول ملی در زمان فعلی به گرانی دامن زد یا خیر، گفت: این موضوع را رد نمی‌کنم چرا که معتقدم قبل از انجام این اقدام، ابتدا باید به سمت اقتصاد آزاد حرکت کرد و با کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، گردش پول ملی را آسان کرد. در این صورت اقتصاد رشد می‌کند و علاوه بر افزایش ارزش پول ملی، قدرت خرید مردم هم افزایش می‌یابد.
اما تا زمانی که درآمد مردم افزایش پیدا نکرده و رفاه نسبی در جامعه ایجاد نشده نمی‌توان گفت که حذف صفرهای پول ملی کارگشا خواهد بود بلکه اثرات منفی را به دنبال خواهد داشت که ممکن است گرانی نیز از تبعات آن باشد.
جلوی گرانی گرفته نمی‌شود
در این خصوص اسدالله عسکر‌اولادی عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیز معتقد است در حال حاضر با توجه به اوضاع اقتصادی کشور، اجرای این طرح به مصلحت کشور نیست. وی تاکید کرد: با توجه به شرایط اقتصادی کشور این طرح حتی نباید کلید بخورد چراکه تبعات منفی به همراه خواهد داشت.
وی معتقد است اگر هدف از اجرای این طرح تورم و کنترل گرانی است، باید توجه داشته باشیم که با این کار جلوی گرانی گرفته نخواهد شد و بالعکس به گرانی دامن خواهد زد. عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تاکید کرد در شرایطی که نرخ ارز متزلزل و هر روز یک‌چیز است، اجرای این طرح باید حداقل یک سال به تاخیر بیفتد.
طرح هزینه‌بر
رییس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران نیز اجرای چنین طرح‌هایی در زمان فعلی را هزینه‌بر می‌داند. خسرو فروغان اظهار کرد: در صورتی که بانک مرکزی بتواند تمام جوانب مورد نیاز و زیرساختها در اجرای طرح حذف صفر از پول ملی را لحاظ کند، می‌توان انتظار داشت که این طرح نتایجی مثبت از خود بر جا گذارد.
به گفته رییس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران، اگر بر مبنای دلار ۱۰ هزار تومانی بخواهیم اجرایی شدن این طرح را محاسبه کنیم چیزی حدود هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان منبع مالی نیاز دارد در حالی که این طرح در مقطع کنونی تاثیر چندانی بر شرایط اقتصادی کشور نخواهد داشت.
رییس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران افزود: بر مبنای توضیحاتی که در حال حاضر از اجرای این طرح داده شده و با توجه به عدم ثبات در اقتصاد کشور، اجرای این طرح بر توان خرید مردم بسیار تاثیرگذار خواهد بود و تبعات بسیاری به همراه دارد. به اعتقاد وی، اجرای این طرح، اول از همه در گرو آماده‌سازی زیرساخت‌هاست. از این رو ابتدا باید قیمت ارز واقعی شود.
رییس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران تاکید کرد: باید دید قرار است شروع اجرای این طرح چه زمانی باشد. آیا قرار است بانک مرکزی اول قیمت‌ها را واقعی کند و بعد طی بازه دوساله این طرح را اجرا کند یا قرار است این طرح اجرا شود و در مدت دو سال اصلاحات صورت بگیرد که در این صورت غیرمنطقی است.
نباید اجرای طرح را به تاخیر انداخت
در حالی که برخی از کارشناسان بر این عقیده هستند که اجرای طرح حذف صفر از پول ملی بدون فراهم کردن زیرساختها، به مصلحت کشور نیست و آثار منفی نیز به دنبال خواهد داشت، برخی از فعالان بخش خصوصی معتقدند حذف چهار صفر از پول ملی در مقطع فعلی غیرمنطقی نیست و با توجه به تجربه کشورهای موفق از جمله ترکیه، اجرای این طرح به نفع اقتصاد کشور خواهد بود.
بر همین اساس مهدی پور‌قاضی عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تاکید کرد: تجربه حذف صفر از پول ملی در کشورهای همسایه مانند ترکیه اجرا شده و نتایج اجرای این طرح به‌خوبی در اقتصاد این کشور نمایان است.
وی اظهار کرد: ممکن است در زمان‌های ابتدایی اجرای این طرح شاهد بروز تورم باشیم اما این تورم کوتاه‌مدت خواهد بود و در طولانی‌مدت شاهد تاثیرات مثبت اجرای این طرح خواهیم بود.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران همچنین بیان کرد که طرح حذف صفر از پول ملی را نباید اقدام اصلاحی بزرگ در نظر گرفت اما درمجموع اجرایی شدن این طرح مثبت است.
پور‌قاضی همچنین معتقد است نباید اجرای این طرح را به تاخیر انداخت. بر مبنای آنچه رییس‌کل بانک مرکزی اعلام و پیش‌بینی کرده اجرای این طرح دو سال زمان می‌برد اما این طرح را می‌توان ظرف دو ماه اجرا کرد چون نیاز به زیرساخت خاصی ندارد و بهتر است تا سال جدید بر مبنای پول جدید آغاز شود.