سال‌جاری در حالی با عنوان «رونق تولید» نامگذاری شده که تامین مواد اولیه برای واحدهای تولیدی با فراز و فرودهای زیادی همراه است.
برخی فعالان بازار از عدم فعالیت برخی تولیدکنندگان به دنبال چالش تامین مواد اولیه خبر می‌دهند. به گفته آنها، نوسان نرخ ارز شرایطی را فراهم کرده که حتی برخی واردکنندگان و عرضه‌کنندگان مواد اولیه از فروش این کالاها به واحدهای تولیدی خودداری می‌کنند. این در حالی است که به دنبال نبود تسهیلات مناسب برای واحدهای تولیدی، امروزه نقدینگی به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعتگران تبدیل شده و به نوعی ادامه فعالیت برای آنها را غیرممکن کرده است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان‌صنعت، شنیده‌ها حاکی از آن است که از اواخر سال گذشته تاکنون بسیاری از مغازه‌ها کرکره خود را پایین کشیده‌اند و برخی از کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی نیز به دلیل افزایش هزینه‌ها در سال‌جاری ناچار به توقف فعالیت شده‌اند. چنین وضعیتی در حالی ادامه‌دار شده که دولتمردان از بازگشت واحدهای تولیدی به چرخه اقتصاد خبر می‌دهند.
تناقض‌گویی دولتمردان
در این خصوص سال گذشته وزیر صمت از بازگشت ۱۴۰۰ واحد صنعتی راکد کشور به چرخه تولید خبر داد و اعلام کرد که این تعداد به ۲۰۰۰ واحد نیز خواهد رسید. اما آمارهای اقتصادی چیز دیگری می‌گویند. به گفته مرکز آمار ایران، رشد اقتصادی کشور در ۹ ماهه سال ۹۷ با احتساب نفت، منفی ۸/۳ درصد بوده است.
پیش‌بینی‌ها نیز حاکی از رشد اقتصادی منفی حتی تا ۷ درصد است. بنابراین واقعیت‌های بازار و آنچه آمارها می‌گویند با گفته دولتمردان تناقض عجیبی دارد که به گفته کارشناسان، دولت باید در رابطه با آنها پاسخگو باشد. از طرفی با توجه به اینکه خروج از وابستگی اقتصاد کشور به نفت با رونق تولید محقق می‌شود، ضرورت دارد که دولتمردان تدابیر جدیدی را برای کمک به واحدهای تولیدی در نظر بگیرند. در حال حاضر صنایع مختلف کشور از جمله صنعت نساجی و پوشاک با کمبود و گرانی مواد اولیه دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند و بقای این صنایع به وجود مواد اولیه‌ای همچون «پنبه» گره خورده است.
چالش نقدینگی
در این میان نوسان نرخ ارز، اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران و ناتوانی مدیران در حوزه تصمیم‌گیری و سیاستگذاری شرایطی را به وجود آورده که به دنبال آن بسیاری از واحدهای تولیدی از گردونه تولید حذف می‌شوند.
در همین خصوص عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجي ایران با بیان اینکه نقدینگی امروز به یکی از چالش‌های اصلی تولیدکنندگان تبدیل شده است، گفت: افزایش ۳ برابری نرخ ارز اگرچه فرصت مناسبی برای صادرات در حوزه‌هایی همچون صنعت نساجی و پوشاک را فراهم کرده اما با توجه به اینکه تامین مواد اولیه هم به اعتبار مالی بیشتری نیاز دارد، چالش‌های زیادی برای تولیدکنندگان ایجاد شده است.
علیرضا حائری با اشاره به اینکه واردات برخی مواد اولیه و قطعات از خارج کشور گریزناپذیر است، اظهار کرد: به طور کلی ۵ نوع ماده اولیه در صنعت نساجی و پوشاک مصرف عمده دارد. وی افزود: پنبه خوراک تمام ریسندگی‌هاست و برای تولید نخ به شدت کاربرد دارد اما تنها ۳۰ درصد پنبه مصرفی از داخل کشور تامین می‌شود.
فعالیت با یک‌سوم ظرفیت
به گفته این کارشناس صنعت نساجی، سالانه ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار تن پنبه در داخل کشور مصرف می‌شود که تنها ۵۰ تا ۶۰ هزار تن آن از مزارع کشور تامین می‌شود. بنابراین لازم است که دست‌کم ۱۰۰ هزار تن پنبه از طریق واردات تامین شود.
حائری با بیان اینکه چند واردکننده عمده پنبه در کشور فعالیت می‌کنند، اظهار کرد: در حال حاضر ارز به هر نرخی که باشد، فعالان این صنعت ناچار هستند که این ماده اولیه را تامین کنند.
در غیر این صورت صنایع ریسندگی باید با یک سوم ظرفیت خود فعالیت کنند. وی به دومین ماده اولیه مورد نیاز صنعت نساجی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه ظرفیت‌های نصب شده برای تولید الیاف پلی‌استر کافی است و حتی می‌توانیم مازاد بر نیاز برای صادرات نیز تولید کنیم. اما به هر حال هزینه تولید گران تمام می‌شود و تابعی از نرخ ارز است.
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجي ایران به مورد سوم یعنی پلی‌پروپیلن اشاره کرد و افزود: این ماده اولیه برای تولید فرش ماشینی، موکت، کفپوش‌ها و .. کاربرد دارد و وابسته به نفت و مشتقات نفتی است بنابراین ۱۰۰ درصد از نیاز ما به طور کامل از داخل کشور تامین می‌شود.
گرانی نخ و پنبه
حائری بیان کرد: مورد چهارم ویسکوز است که سالانه ۲۵ تا ۳۰ هزار تن در کشور استفاده دارد و ۱۰۰ درصد وارداتی است اما وجود آنچنان حیاتی هم نیست چرا که می‌توان از پنبه و پلی‌استر به عنوان جایگزین آن استفاده کرد.
به گفته این کارشناس صنعت نساجی، مورد بعدی آکریلیک است که در تولید لباس‌های پشمی یا فاستونی و بعضا فرش ماشینی کاربرد دارد. اما با اینکه در گذشته سالی ۲۵ هزار تن تولید در داخل کشور وجود داشت، در حال حاضر میزان آن به صفر رسیده که به نظر می‌رسد ناشی از تحریم‌هاست. چراکه گفته می‌شود می‌توان با استفاده از الیاف اکریلیک، اورانیوم موجود در آب دریا را استخراج کرد و در تامین سوخت رآکتورهای هسته‌ای به کار برد.
وی ادامه داد: با این حال اگرچه آکریلیک نیز باید به طور کامل از خارج وارد شود اما می‌توان برای آن جایگزین پیدا کرد. اما نیاز به واردات پنبه جدی است و تولیدکنندگان در این خصوص ناچار هستند که خودشان را با شرایط متغیر ارزی وفق دهند. حائری افزود: قیمت نخ و پنبه که در صنایع نساجی به شدت کاربرد دارد با افزایش قیمت چندبرابری روبه‌رو شده است.
قاچاق توجیه خود را از دست داد
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجي ایران همچنین به ممنوعیت واردات پوشاک اشاره کرد و گفت: با ممنوعیت واردات پوشاک و همین‌طور افزایش نرخ ارز که در سال گذشته اتفاق افتاد، قاچاق توجیه خود را از دست داد و فرصت مناسبی فراهم شد تا تولیدکنندگان داخلی بتوانند با افزایش کیفیت کالاهای خود، توجه مصرف‌کنندگان را به سمت خود جلب کنند.
به گفته وی، محدودیت واردات باعث شد تا قاچاق تا حدی کاهش پیدا کند و صنایع داخلی با جایگزین کردن کالاهای خود خلا بازار را پر کنند. حائری اظهار کرد: افزایش سه برابری نرخ ارز صادرات برخی کالاها را نیز به‌صرفه کرد به طوری که در حال حاضر فرصت مناسبی برای صنایع نساجی است تا بتوانند سهم خودشان را در بازارهای داخلی و خارجی افزایش دهند. اگرچه نرخ واردات مواد اولیه نیز با نوسان نرخ ارز افزایش پیدا کرده است.
اظهارنظرهای عجیب
این کارشناس در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه بازسازی و نوسازی خطوط تولید و پیگیری تامین سرمایه در گردش مورد نیاز واحدهای تولیدی که سال گذشته از سوی مسوولان وزارت صنعت وعده داده شده بود، عملیاتی شد یا خیر، گفت: در حال حاضر همه تولیدکنندگان با کمبود نقدینگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.
این در حالی است که آمارها از رشد منفی اقتصادی که حاکی از کاهش تولید ناخالص داخلی است حکایت می‌کنند اما وزیر صنعت در اظهارنظرهای خود از برگشت چند هزار واحد تولیدی به چرخه اقتصادی خبر می‌دهد که قابل تامل است.
به گفته وی، با برگشت برخی واحدهای به چرخه تولید قاعدتا باید رشد اقتصادی نیز مثبت شود اما برآوردهای اولیه نه تنها حاکی از رشد منفی اقتصادی است بلکه حتی پیش‌بینی‌ها از رشد منفی‌تری خبر می‌دهند. از این رو مسوولان باید در رابطه با چنین تناقض‌هایی پاسخگو باشند.
دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی نمی‌دهد
عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجي ایران در واکنش به این موضوع که به نظر می‌رسد برخی واحدهای تولیدی منتظر دخالت دولت در تامین مواد اولیه هستند تا فعالیت خود را در سال‌جاری به طور جدی آغاز کنند، گفت: هیچ گاه دولت واردکننده مواد اولیه صنعت نساجی نبوده و در حال حاضر ۹۰ تا ۹۵ درصد صنایع نساجی در اختیار بخش خصوصی است.
وی با بیان اینکه واحدهای دولتی در صنایع نساجی به صورت انگشت‌شمار باقی مانده‌اند، افزود: دولت در ۲۰ سال اخیر هیچ سرمایه‌گذاری‌ای در صنعت نساجی انجام نداده است.
حائری اظهار کرد: بنا بر آنچه گفته شد، مواد اولیه همچون پنبه که نیاز صنایع داخلی است باید وارد شود و فعالان بازار به خوبی می‌دانند که دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی به صنایع نساجی نمی‌دهد. بنابراین در حال حاضر اگر کارخانه‌ای نیاز به مواد اولیه دارد، خرید این کالاها با دلار کمتر از ۱۲ هزار تومان ممکن نیست و باید با ارزهای دیگر تامین شود.