صنعت نوغانداری در پیله رکود

طبق سنگ‌نوشته قدیمی ‌در دهلیز در اصلی مسجد جامع یزد، شغل بیشتر مردم این شهر درگذشته نساجی یا 'شعربافی' یا مشاغلی در ارتباط با آن مانند نخ‌ریسی و رنگرزی و تهیه ابریشم بود.

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از قدس آنلاین،  مناطقی هم چون تفت و یا مهریز یکی از کانون‌های پرورش تولید ابریشم است که بنا بر گفته مردم محلی و برخی کارشناسان این روزها به دلایل مختلف رونق و شور و حال گذشته را ندارد.

معمولاً هرساله روستائیان هرکدام ۱۵ تا ۲۰ جعبه پیله ابریشم خریداری می‌کردند که متأسفانه به علل مختلف این موضوع دیگر در مهریز کمتر  اتفاق نمی‌افتد.

موانع رونق نوغانداری

پرورش کرم ابریشم یا همان نوغانداری سابقه چند صدساله در تفت دارد اما  خشک‌سالی‌های پی‌درپی ازیک‌طرف و تغییرات در وضعیت بازار جهانی پیله و ابریشم باعث شده تا این صنعت در دو دهه کم‌کم به فراموشی سپرده شود.

بنا بر آمار سالانه حدود ۵۰۰ جعبه توسط نوغانداری در تفت پرورش داده می‌شد و حدود۲۰تن پیله ابریشم از آن برداشت می‌شد اما با روند نزولی دو دهه اخیر این میزان به‌شدت کاهش‌یافته است تا جائیکه بسیاری از کارشناسان از انبه عنوان صنعت فراموش‌شده یاد   می‌کنند.

رسولی یک از کارشناسان جهاد کشاورزی در این رابطه اظهار می‌کند: نبود متولی واحد برای صنعت نوغانداری، ورود پیله خشک و نخ ابریشم قاچاق، کاهش تدریجی توتستان‌ها، هزینه‌های بالای تولید، کمبود صنایع فرآوری و کمبود واحدهای پژوهشی به‌روز و کارآمد از مهم‌ترین مشکلات صنعت نوغانداری است.

وی اصلی‌ترین دلیل عدم رونق و تعطیلی صنعت تولید نوغان را عدم توانایی رقابت ابریشم تولید داخل در مقایسه با نمونه وارداتی آن از کشورهایی مانند چین عنوان می‌کند و می‌افزاید: البته خشک‌سالی در طی سال‌های گذشته و هم‌چنین مهاجرت بسیاری از روستائیان بهشهرها و بی‌رغبتی جوانان برای ادامه کار اجدادشان به‌واسطه وجود کارهای کاذب را باید به این دلایل افزود.

تغییر ذائقه نسل جدید

کاوه صالحی یکی دیگر از کارشناسان حفظ نباتات جهاد کشاورزی  در این رابطه اظهار می‌کند: منبع اصلی تغذیه کرم ابریشم برگ درخت توت است لذا خشک‌سالی‌های یک دهه  اخیر باعث شده است تا منبع اصلی تغذیه کرم ابریشم کم شود به‌گونه‌ای که سالیان گذشته در حیاط اکثر خانه‌های تفت درخت توت وجود داشت اما اکنون وضعیت متفاوت است.

وی یادآور می‌شود: تغییر ذائقه نسل جدید باعث شده تا کم‌کم این صنعت نیز به فراموشی سپرده شود و علاقه‌ای برای ادامه آن وجود نداشته باشد.

وی با اشاره به اینکه حدود سه دهه پیش نوغانداری و پرورش کرم ابریشم یکی از اصلی‌ترین مشاغل و محل درآمد مردم تفت بود عنوان می‌کند اما متأسفانه در حال حاضر این دیدگاه وجود ندارد.

وی عنوان می‌کند: در حال حاضر فعالیتی در این صنعت در شهرستان تفت انجام نمی‌شود و عواملی باعث شده است تا این صنعت به دست فراموشی سپرده شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تفت  گفت:  نوغان‌داری یا پرورش کرم ابریشم در این شهرستان در سال‌های اخیر به دلیل مسائلی همچون واردات ارزان‌قیمت ابریشم به کشور،صرفه اقتصادی خود را ازدست‌داده بود و در مسیر افول قرار داشت.

محمدحسین فلاح نژاد با اشاره به اینکه در ۱۰-۱۵سال است اخیر در استان و شهرستان تفت درگیر خشک‌سالی بودیم و به‌طورکلی نسل درختان و توتستان‌های ما را از بین برد،افزود: در این سال‌ها کارگاه‌های نوغانداری به‌طورکلی از بین رفت و از طرفی چون حمایت دولتی روی صنعت نوغانداری نبود کشاورزانی که این کار را انجام  می‌دادند خودبه‌خود از بین رفتند و نسل جدیدی جایگزین آن نشد.

وی اظهار داشت:امسال با توجه به بارندگی‌های اخیر جان تازه‌ای به چندین کارگاه در شهرستان تفت‌داده شده است به‌طوری‌که تاکنون بیش از ۵ کارگاه فعالیت خود را دوباره آغاز کرده‌اند.

وی با اشاره به رغبت و اجماع عمومی برای ورود دوباره کشاورزان به این صنعت افزود: باید خدمات دولتی برای کشاورزان در نظر گرفته شود و از طرفی تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار آن‌ها قرار داده شود تا انگیزه‌ای برای ورود دوباره کشاورزان به این صنعت ایجاد شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان تفت با اشاره به‌ضرورت اصلاح الگوی کشت برای فعالان این بخش اظهار داشت: باید با کمک دولت بتوانیم رقم‌های مناسب برگ توت را برای کشاورزان وارد کنیم تا انگیزه باشد برای آن‌ها و ورود به این صنعت برای کشاورز صرفه اقتصادی داشته باشد.

وی مهاجرت روستاییان و نبود اطمینان خاطرجمعی برای نوغانداران از فروش محصول را به‌عنوان آسیب‌های این صنعت در سال‌های گذشته دانست و گفت: با بازسازی، نوسازی و جذب نیروهای جدید، مشروط به برنامه‌ریزی‌های دقیق و حمایت‌های دولتی و پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت می‌توانیم انگیزه برای احیای این صنعت در این استان و شهرستان ایجاد کنیم.