معاون وزیر صمت اعلام کرده دولت برای بازگشت 2هزار واحد راکد صنعتی، منابعی را اختصاص داده و قرار است 20هزار میلیارد تومان به این امر اختصاص دهد؛اما این قصه‌ای تکراری است که به سرانجام نمی‌رسد.
علیرضا حائری، عضو هیئت مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران
در خبرها و از قول یکی از معاونان وزیر صنعت آمده است که از بین 44 هزار واحد تولیدی که در هشتصد و پنجاه شهرک صنعتی کشور وجود دارد، در حدود 22 درصد یعنی معادل ده هزار واحد آن، راکد و متوقف است. ایشان همچنین از طرحی برای بازگرداندن دو هزار واحد از این واحدهای متوقف به چرخه تولید یاد کرده و منابع اختصاص یافته به این طرح را بالغ بر حدود بیست هزار میلیارد تومان ذکر نموده است.
در این میان، عمده مشکلات این دو هزار واحد تولیدی، به ترتیب نقدینگی و مشکلات مرتبط با سازمانهای تامین اجتماعی وامور مالیاتی ذکر شده است.
قابل ذکر است که این تعداد واحد متوقف فقط در شهرک‌های صنعتی مستقر هستند و آمار صحیحی از تعداد واحدهای متوقف خارج از شهرک‌های صنعتی در دست نیست، لیکن اگر درصد واحدهای متوقف در شهرک‌های صنعتی را به سایر واحدهای کشور هم تسری دهیم، آنگاه به عدد بیست هزار واحد صنعتی راکد در کشور خواهیم رسید که با احتساب پنجاه نفر شاغل در هر واحد، رقم بیکاری شاغلین صنعتی کشور به یک میلیون نفر بالغ می‌گردد.
البته چند سالی است که موضوع بازگرداندن واحدهای راکد به چرخه تولید، به یکی از اهداف و شعارهای تکراری مسئولان صنعتی کشور تبدیل شده و هر ساله با اختصاص منابعی هنگفت، نسبت به انجام این هدف اقدام می‌گردد، بدون اینکه اطلاعات کامل و جامعی از نتایج این اقدامات در اختیار افکار عمومی قرار داده شود و یا اینکه نهادی مستقل مثلاً سازمان بازرسی کل کشور بر نحوه اجرای آن و نحوه هزینه کرد این تسهیلات نظارت نماید و یا اینکه از تعداد این واحدهای راکد کاسته شود.
در این میان تجربیات نشان می‌دهد که در سال 1395 هم با همین استدلال و با تخصیص منابعی در جهت تامین نقدینگی مورد نیاز واحدهای مشکل دار، صحبت از بازگشت ده هزار واحد تولیدی راکد به چرخه تولید بود؛ اما هیچ گاه گزارشی از نحوه عمل، تعداد واحدهای راه اندازی شده و میزان موفقیت آن طرح به افکار عمومی ارائه نشد.
اینک که مجدداً چنین طرحی در دست اجرا قرار گرفته، خوب است که اطلاعاتی بشرح ذیل در اختیار افکار عمومی و صنعتگران قرار داده شود تا بتوان موضوع را ردیابی و درصد موفقیت ان را ارزیابی نمود.
1-- برنامه قبلی با هدف گذاری بازگشت ده هزار واحد تولیدی به چرخه تولید به کجا رسید ؟ میزان موفقیت آن طرح چقدر بود و چرا نام واحدهایی که در ان هدف گذاری به چرخه تولید برگشتند، اعلام نشد تا بتوان درک بهتری از این قبیل برنامه‌ها بدست آورد؟ و سرانجام آنها را پیگیری کرد؟ اجرای آن طرح چقدر در افزایش تولیدات صنعتی، ایجاد ارزش افزوده در صنعت و رشد صادرات صنعتی موثر بود؟
2--در حال حاضر دقیقا چند واحد تعطیل و یا راکد در کشور وجود دارد که در سال جاری ، برنامه بازگشت دو هزار تای آن به چرخه تولید هدف گذاری شده است؟
3-- چرا به موقع جلوی تعطیلی آنها گرفته نشده است؟ در عین حال، در اظهار نظرها آمده است که با اختصاص تسهیلات سرمایه در گردش، بخشی از این واحدها به چرخه تولید بر می‌گردند. آیا مشکل تمامی این واحدها فقط نقدینگی است؟ اگر جواب مثبت است، چرا زودتر این کار انجام نشد؟ منابع مالی فعلی از کجا تامین شد که قبلاً نمی‌توانست تامین شود؟ آیا این واحدها مشکل قیمت تمام شده و فروش ندارند؟ اگر جواب مثبت است، پس از اندک زمانی مجدداً این واحدها دچار مشکل کمبود نقدینگی شده و این بار بدهکارتر از قبل وبا انباشت محصولات تولید شده در انبارهایشان متوقف خواهند
شد .
4- چه زمانی این واحدها تعطیل و یا راکد شدند؟ هیچوقت به یاد ندارم که کسی از مسئولین مربوطه سخنی در خصوص توقف این واحدها زده باشد و یا خبری داده باشد. قرار بر این بود که بر اساس ماده 11 منشور اخلاقی دولت تدبیر و امید، شفافیت اطلاعاتی سرلوحه اعمال مدیران دولت باشد.
5-- با توقف این واحدها، چند نفر از افراد شاغل بیکار شدند؟ در واقع با تعریفی که از واحدهای کوچک و متوسط در دست است، اگر متوسط نیروی کار این واحدها را پنجاه نفر در نظر بگیریم و همچنین فرض کنیم که کل واحدهای صنعتی تعطیل و یا راکد در کشور فقط همین تعداد باشد، بالغ بر حدود یک میلیون نفر بر اثر توقف این واحدها، کار خود را از دست داده‌اند.
6--پ راکندگی استانی و طبقه بندی محصولات تولیدی این دو هزار واحد چگونه است؟ بررسی بیشترین رشته‌هایی تولیدی که مشمول این توقفات بوده و یا استان‌هایی که بیشترین توقفات را داشته‌اند، علائم خوبی جهت بررسی دلایل آن خواهد بود.
7- چه برنامه‌ای داریم که بعداً چنین اتفاقی نیفتد؟ در واقع، مهم‌ترین بخش این پروسه، بدست آوردن نتایجی است که بتواند مانع از تکرار مجدد این سریال گردد و واحدهای احیا شده به فعالیت‌های عادی تولیدی برگشته و حیاتشان ادامه دار و مستمر باشد و همزمان سایر واحدهای فعال را نیز پایش نماییم تا از ریل تولید خارج نشوند.
خوب است که مسئولین مربوطه که در سالهای قبل هم نظیر چنین برنامه‌هایی را با منابع هنگفتی به مرحله اجرا در آورده‌اند، گزارش کاملی از اقدامات قبلی انجام شده، منابع هزینه شده و نتایج حاصله را ارائه داده و اعلام نمایند که این اقدامات چه تاثیری در رشد تولیدات صنعتی و کاهش نرخ بیکاری در کشور برجای گذاشته و چرا با وجود اینکه چندین سال است که برنامه بازگرداندن واحدهای راکد به چرخه تولید اجرا می‌شود، همچنان بیش از بیست درصد از صنایع کشور راکد و متوقف است؟
آیا اجرای این سناریو باعث بدهکاری بیشتر این قبیل واحدها به سیستم بانکی نمی‌شود و منابع ملی را به هدر نمی‌دهد و آیا بهتر نیست در اولویت اول و یا همزمان با طرح بازگشت واحدهای راکد به چرخه تولید، در جهت تحریک تقاضا و خروج بازار از رکود نیز اقداماتی را به عمل آوریم؟
با بررسی نتایج بدست آمده از پاسخ به سوالات پیش گفته و سوالات دیگر، می‌توان به نتایجی دست یافت که حداقل بهره آن، جلوگیری از تکرار اتفاقات مشابه باشد.