در حالی که دولت بر رفع تعهد ارزی واردکنندگان و صادرکنندگان کالا اصرار دارد، شاهد این هستیم که حتی برخی سازمان‌های دولتی نیز از پس رفع تعهد ارزی خود بر نیامده‌اند.
به عنوان مثال شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران که در سال گذشته بیش از ۵۴۶ میلیارد یورو دریافت ارزی داشته، براساس اعلام رییس کل بانک مرکزی بخش اعظم تعهد ارزی خود یعنی بیش از ۳۲۸ میلیون یورو را ایفا نکرده است. این موضوع به معنی آن است که این شرکت با وجود ارزی که برای واردات کالاهای اساسی دریافت کرده اما بخش زیادی از آن را کالا وارد نکرده است.
در حوزه صادرات نیز بخش زیادی از ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور بازنگشته است. این در حالی است که با پایان یافتن تیرماه سال ۱۳۹۸ رسما مهلت قانونی صادرکنندگان برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات در سال ۱۳۹۷ به پایان رسید و طبق اعلام بانک مرکزی، صادرکنندگانی که هنوز تعهدات خود را اجرایی نکرده‌اند، با برخی سیاست‌های تنبیهی روبه‌رو خواهند شد.
بر همین اساس رییس کنفدراسیون صادرات ایران اعلام کرد: با پایان یافتن مهلت ارائه شده از سوی بانک مرکزی در چند روز پیش (۳۱ تیرماه) تکلیف صادرکنندگانی که نتوانستند در این مهلت قانونی تعهد ارزی خود را اجرایی کنند، مشخص نیست.
محمد لاهوتی با بیان اینکه بانک مرکزی هنوز در رابطه با این دستور، اصلاحیه یا تمدید زمانی ارائه نکرده است، گفت: در طول این مدت آمارهای ارائه شده از ارز بازگشتی به کشور نشان می‌دهد که این فرآیند سرعت گرفته و رضایت نسبی دولت و فعالان اقتصادی را به همراه داشته است. با این وجود با توجه به مشکلاتی که برای بازگشت ارز به کشور وجود دارد، احتمال آنکه تعدادی از صادرکنندگان نتوانسته باشند تعهدات ارزی خود را اجرایی کنند، وجود دارد و باید دید برخورد بانک مرکزی با آنها چگونه است.
لاهوتی ادامه داد: خوشبختانه در ماه‌های گذشته ارتباط خوبی میان صادرکنندگان و بانک مرکزی به وجود آمده و مهلت ارائه شده تا پایان تیرماه نیز نتیجه همین تعامل مثبت بوده است. در کنار آن بانک مرکزی با همراهی خود صادرات ریالی به عراق و افغانستان را نیز ساماندهی کرد و از این‌رو امیدواریم در رابطه با صادرکنندگان باقیمانده نیز این همراهی ادامه داشته باشد.
رییس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در ادامه خبر داد: با توجه به اتمام مهلت تعیین شده صادرات سال ٩٧، سامانه برگشت ارز صادرکنندگان با سازمان امور مالیاتی جهت بررسی عملکردشان لینک شده و در حال حاضر، سازمان امور مالیاتی دسترسی آنلاین به سامانه رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و ارز دریافتی تولیدکنندگان از صادرکنندگان دارد.
به گفته لاهوتی، در این میان بر اساس مصوبه‌ای که دولت ابلاغ کرده، صادرکنندگانی که تا ۳۱ تیرماه ۹۸، رفع تعهد ارزی صادرات خود در سال ۹۷ را صورت نداده باشند، مشمول پرداخت مالیات می‌شوند. نکته‌ای که در این میان بسیار حائز اهمیت به شمار می‌رود، آن است که پرداخت مالیات به دلیل عدم رفع تعهد ارزی یا عدم اعمال ضریب صفر مالیاتی، به این معنا نیست که بنگاه‌های صادراتی از شمول رفع تعهد ارزی خارج می‌شوند، بلکه تمامی صادرکنندگان باید الزاما، ارز حاصل از صادرات را به کشور برگردانند.