آیا اتوماسیون برای تهدیدی کارگران صنعت پوشاک محسوب می شود؟

مترجم: تهمینه مولانا

به گزارش سرویس اطلاع‌رسانی نساجی امروز، بی شک سناریوی واقعی صنعت نیازبه شفاف سازی دارد. ازآنجاییکه صنعت نساجی درراستای مشخص کردن ابعاد این مسئله تلاش دارد، همفکری های متعددی هم با کارشناسان وهم با صاحبان صنایع صورت گرفته است. دراینجا نیز به عنوان یک نمونه ی شاخص، به تاثیراحتمالی اتوماسیون درصنعت پوشاک بنگلادش می پردازیم.

معرفی:

 بنگلادش، کشوری با صادرات حدود 29 میلیارد دلارپوشاک، قبل ازجنگ رهایی بخش یعنی درسال 1971 ، تولید را مبتنی برروش های سنتی شروع کرد وفرآورده های پوشاک درواقع ازاواخردهه  1980، صادرات اصلی این کشورمحسوب می شده است.به گزارش سرویس اطلاع‌رسانی نساجی امروز،  امروز، صنعت پوشاک بنگلادش دستخوش تغییرزیادی شده وبه جایگاه دومین درجهان رسیده لیکن به منظورماندگاری دراین جایگاه ، بنگلادش با چالش های مختلفی روبه رو بوده است.

فاصله  زمان تولید و تکمیل کالا- یک چالش بزرگ

دردوران «مد سریع fast fashion »  طبیعی است که خریداران، محصول را ظرف سریع ترین زمان و با کمترین قیمت ممکن طلب می کنند. بنگلادش هنوزدرمدیریت زمان ازکشورهای رقیب خود عقب است. درحال حاضر ویتنام وکامبوج رقبای اصلی بنگلادش به شمارمی روند ودلیل آن هم مدیریت زمان است. اگرزمان آغازتا آماده سازی یک سفارش دربنگلادش 40 روز باشد، درویتنام و کامبوج فقط 20 روزلازم خواهد بود.

اتوماسیون به طرزفزاینده ای ازضرورت کنترل انسانی ونیازمندی های فکری، می کاهد. اکنون در بنگلادش، صنعت بافندگی/کشبافی (به ویژه ژاکت) تاثیربه سزایی ازاتوماسیون گرفته است. خطوط تولید به هدف بالابردن بازده و کم کردن زمان تولید اتوماتیک شده که درنهایت ازتقاضا برای منابع انسانی کم می کند.

براساس اطلاعات بانک جهانی، تعداد مشاغل جدیدی که برای تجارت پوشاک و نساجی وجود داشته ، اکنون به 60هزارجایگاه شغلی درسال کاهش پیدا کرده است حال آنکه بین سال های 2003 تا 2010 سالیانه بالغ بر 300 هزارجایگاه شغلی وجودداشت.

آماردولتی حاکی ازاین است که دربخش های زنجیره ی تامین وتولید منسوجات اساسی کاهش مشخصی به چشم می خورد.

اتوماسیون مسبب کم شدن وابستگی به نیروی کارگری

قبلاً درسال 2016 ، سازمان بین المللی کار(International Labor organization) پیش بینی کرده بود که برخی کشورهای آسیایی ممکن است تا 80 درصد ازمشاغل مرتبط با پوشاک، نساجی و تولید البسه را به علت گسترش اتوماسیون ازدست بدهند. اتوماسیون درواقع استفاده ازسیستم های کنترل همچون کامپیوتربه منظورکنترل ماشین آلات صنعتی وفرآیندجایگزینی اپراتورهای انسانی می باشد.

براساس ارزیابی مرکز گفتگوی سیاسیCenter for Policy Dialogue)  CPD)  مشارکت کارگران زن بنگلادشی دربخش پوشاک حاضری به دلیل اتوماسیون تولید، به شدت تقلیل یافته است. طبق آخرین بررسی ها ، نسبت مشارکت کارگران زن دربخش پوشاک 60.8  درصد درسال 2016 بود، حال آنکه درسال 2015 این آمار 64  درصد اعلام شده بود.

مشارکت کارگران زن درحال افول است چون صاحبان کارخانه ها براین عقیده اند که زنان کارگر توان اداره ی درست ماشین آلات را ندارند. روشن است که با توسعه ی تکنولوژی اتوماسیون؛ بهره وری افزایش یافته و نیازبه نیروی انسانی کاهش پیداکرده است.

بسیاری ازصنایع ازتکنولوژی جدید استفاده می کنند. پس طبیعی است اگر 10 سال بعد که تکنولوژی ربات ها همه گیرشود، این نیازبیش ازاین ها هم کاهش پیدامی کند. یکی ازصاحبان کارخانجات پوشاک می گوید:" که برای تولید کالاهای ارزش افزوده ، مابهره گیری ازتکنولوژی های نوین را آغازکرده ایم زیرا بازاررقابتی است ، قیمت رقابتی است وزمان آغازتا تکمیل نیزبه شدت کم شده است. نتیجه اینکه نیروی انسانی هم احتمالاً کم می شود اما درعوض به کارگرانی زبده تردرراستای اتخاذ تکنولوژی های نو نیاز خواهدبود".

صاحب کارخانه ی دیگری عقیده دارد:" کمترکارگری برای کارمستقیم با ماشین آلات باقی مانده و فقط گاهی یک کارگرصرفاً جهت کنترل برنامه و تمیزکاری ماشین ها دخالت می کند لیکن درغیراینصورت کاری برای نیروی انسانی موجودنیست".

همین چندسال پیش بود که صدها کارگر، روزی ده ساعت روی ماشین آلات کشبافی کارداشتند درحالیکه اکنون بسیاری ازماشین آلات تمام اتوماتیک شده اند. مدیریکی ازکارخانجات کشبافی که برای H&M  و Zara  و شماری دیگرازبرندهای غربی فعالیت می کند می گوید:" معنایی ندارد که فرآیند تولید کندباشد و مجموعه ها اتوماتیک نشوند. امروزدرکارخانجات مان 500 نفراز نیروی انسانی رابا ماشین آلات جایگزین نموده ایم واحتمالاً این آمار بالاترهم خواهدرفت".

افزایش تقاضا برای کارگر ماهر

نیروی انسانی دربنگلادش فراوان می باشد وهمین موضوع فوریت اتوماسیون را کم کرده بود. ضمناً، دستمزد ها حتی دربنگلادش هم درحال افزایش است. ازطرف دیگر، تکنولوژی بسیارپیشرفت نموده واین تکنولوژی می تواند ماشین آلات را درجهت انجام وظایف دشوار مانند کاربا پارچه های پرزده، بخیه زنی جیب ها، دوخت حلقه های کمربندبه شلوارها کمک کند.

به هرتقدیر، ایده های بسیارمتضادی درحوزه ی صنعت درخصوص میزان تاثیراتوماسیون وجود دارد.

گروهی نیزبراین باورند که؛ به دلیل فقدان آگاهی، بسیاری ازکارآفرینان ازتکنولوژی های قدیمی استفاده می کنند. تکنولوژی نوین یعنی بازارتازه وبا شرایط کنونی تقاضا برای نیروی انسانی کم نخواهدشد. لیکن به نظرمی رسد دولت بنگلادش واتحادیه ها ضروری است درجهت آگاهی دادن نسبت به تکنولوژی های جدید ابتکارعمل را به دست گیرند.  

البته که تقاضا برای نیروی انسانی کم نمی شود. صنعت نساجی وپوشاک بنگلادش به نیروی کارماهرنیز دارد ولی به علت کمبود نیروی انسانی زبده ، متخصصین خارجی سالانه 5 میلیارد دلار از بنگلادش خارج می کنند.

کارشناس دیگری اشاره می کند:"  صاحبان بسیاری ازصنایع درتعامل با بازارهای رقابتی ازتکنولوژی های جدید استفاده می کنند. علاوه برتکنولوژی، کارگران چه زن و چه مرد، به دانش وآموزش برای اداره ی این تکنولوژی نیازدارند چراکه در غیراین صورت کارشان را ازدست می دهند".

نتیجه گیری

 دردنیایی که موضوع  بهره وری روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند، مشاغل مردان و زنان از درجه ی اهمیت ساقط می گردد. توجه کلیدی کسب وکارها به استفاده ازاتوماسیون درراستای بهبود بازده تولید امری اجتناب ناپذیرمی باشد. هرچه تقاضا برای کاردستی کاهش می یابد برعکس تقاضا برای کارگرماهر، درجهت استفاده ازماشین آلات و تکنولوژی، روند صعودی طی می کند..