جدا از کشاورزی، بنگلادش امروز در جهان به خاطر موفقیت صنعت نساجی‌اش شهرت دارد.
این صنعت شامل پوشاک، بافتنی و انواع پارچه می‌شود و بیشترین درآمد صادرات بنگلادش (هشتاد درصد) را تأمین می‌کند و در این بخش تنها از چین نتوانسته سبقت بگیرد.
۱.بنگلادش را بهتر بشناسیم
بنگلادش کشوری در جنوب آسیاست و دو مشخصه بزرگ دارد: حاصلخیزی بسیار بالای زمین و تراکم شدید جمعیت. بنگلادش با جمعیت بالای ۱۶۲ میلیون نفر، هشتمین کشور پرجمعیت دنیاست اما از لحاظ مساحت، در رده ۹۲ دنیا قرار دارد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از آینده نگر، بنگلادش یکی از حاصلخیزترین خاک‌ها را در جهان دارد و از دلتای رودهای بزرگی مثل گنگ، براهماپورتا و مگنا بهره می‌برد که در راه‌شان از سوی هیمالیا به سمت دریا از بنگلادش می‌گذرند و اراضی این کشور را حاصلخیز می‌کنند. با این وجود، این کشور یکی از مناطقی در دنیاست که مسئله تغییرات آب و هوایی روی آن تأثیر زیادی دارد و احتمال زیر آب‌رفتن مناطقی از آن را افزایش داده است.
بنگلادش از سمت غرب با هند هم‌مرز است و تنها کشور هم‌مرز دیگرش میانمار است. داکا پایتخت و بزرگ‌ترین شهر بنگلادش است اما این کشور یک شهر مهم دیگر هم دارد: چیتاگونگ که بزرگ‌ترین بندر بنگلادش و مرکز تبادلات تجاری گسترده‌ای است. در بنگلادش ۸۹ درصد از مردم مسلمان‌اند و از این میان، تنها دو درصد جمعیت شیعه هستند.
هندوها بزرگ‌ترین جمعیت اقلیت را در این کشور تشکیل می‌دهند ولی اقلیت مسیحی، بودایی و ادیان دیگر هم در بنگلادش وجود دارد. زبان رسمی بنگلادش بنگالی است اما انگلیسی و اردو هم به وفور در این کشور صحبت می‌شود.
تاریخ بنگلادش
بنگلادش هم به سیاق کشورهای شبه‌قاره، تاریخش با استعمار و تقسیم‌بندی‌های سیاسی ناشی از آن گره خورده است. سرزمینی که امروزه به عنوان بنگلادش می‌شناسیم، قرن‌ها بخشی از منطقه بنگال هند بود و همان امپراتوری‌هایی که بر هند مرکزی حکم می‌راندند، بر بنگال نیز تسلط داشتند؛ از امپراتوری پیشامسیحی موریا گرفته تا حکومت مغول‌ها در قرون شانزده تا نوزده میلادی. وقتی انگلیسی‌ها هند را تحت کنترل گرفتند و حکومت راج تشکیل شد، بنگلادش هم جزئی از آن بود.
پس از جنگ جهانی دوم و خروج بریتانیا از هند، مذاکرات مختلفی در خصوص استقلال هند و تقسیم آن به هند و پاکستان صورت گرفت و یکی از نتایجش این بود که بخشی از بنگال که اکثریت جمعیتش مسلمان بودند، از هند (با اکثریت جمعیت هندو) جدا شود.
این در حالی بود که بخش مسلمان‌نشین دیگری در آن سوی سرزمین هند- یعنی پاکستان امروزی- نیز داشت از هند جدا می‌شد. پس از وقوع خشونت در جریان این تقسیم‌بندی‌ها، برخی چهره‌های سیاسی پیشنهاد دادند که یک کشور بنگالی متحد با حضور مسلمانان و هندوها تشکیل شود اما چهره‌هایی مثل مهاتما گاندی با آن مخالفت کردند.
آنچه که در نهایت رخ داد، این بود که در آگوست ۱۹۴۷ میلادی هند از بریتانیا مستقل شد و بخش مسلمان‌نشین بنگال هم به عنوان پاکستان شرقی از هند جدا شد. اما معنی چنین شرایطی این بود که پاکستان شرقی فاصله بسیار زیادی با پاکستان غربی (پاکستان امروزی) داشت و هند با مساحت عظیمش بین آنها قرار داشت. پاکستان شرقی از لحاظ نژاد و زبان هم با پاکستان تفاوت زیادی داشت و این هم اداره آن را دشوارتر می‌کرد.
به مدت ۲۴ سال، پاکستان شرقی با مشکل بی‌اعتنایی و عدم رسیدگی از سوی پاکستان غربی مواجه بود. ناآرامی‌های سیاسی در منطقه بالا گرفته بود و در فاصله سال‌های ۱۹۵۸ تا ۶۲ و نیز ۱۹۶۹ تا ۷۱، پاکستان شرقی تحت حکومت نظامی قرار داشت.
درنهایت در سال ۱۹۷۱ حزب جدایی‌خواه عوامی‌لیگ در پاکستان شرقی با قاطعیت آراي پارلمان را به خود اختصاص داد و تلاش برای جدایی از پاکستان غربی شروع شد. مذاکرات بین دو پاکستان به نتیجه نرسید و در نهایت در مارس همان سال، بنگلادش از پاکستان اعلام استقلال کرد.
پاکستان سعی کرد جلوی جدایی‌طلبان را بگیرد اما اعزام نیرو از سوی هند برای حمایت از استقلال بنگلادش باعث شد این کار به نتیجه نرسد و بنگلادش در سال ۱۹۷۲ به یک کشور مستقل با نظام پارلمانی تبدیل شد. اولین رهبر آن هم شیخ مجیب‌الرحمن بود. شیخ حسینه واجد نخست‌وزیر کنونی بنگلادش دختر اوست.
اقتصاد بنگلادش
اقتصاد بنگلادش از لحاظ برابری قدرت خرید در مقام سی‌ام دنیا قرار دارد و جزو یکی از یازده اقتصاد نوظهور آینده به شمار می‌آید. بنابر آمار صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد بنگلادش دومین اقتصاد پررشد دنیا در سال ۲۰۱۶ بوده و رشد آن ۷.۱ درصد اعلام شده. داکا ثروتمندترین بخش بنگلادش به شمار می‌رود و تولید ناخالص داخلی سالانه آن ۲۳۱ میلیارد دلار است و بخش چیتاگونگ هم بزرگ‌ترین مرکز صادرات بنگلادش به شمار می‌رود.
در دهه‌های اخیر، رشد تولید ناخالص داخلی بنگلادش به صورت متوسط ۶.۵ درصد بوده و باعث شده که این کشور به سمت صنعتی‌سازی صادرات‌محور پیش برود. مثلاً صنعت نساجی بنگلادش به دومین صنعت بزرگ نساجی دنیا بدل شده و این کشور در بخش‌های داروسازی، فن‌آوری اطلاعات، تولید چرم، فولاد، مهندسی سبک، کشتی‌سازی و تجهیزات دفاعی هم به شدت پیشرفت داشته است. پیش‌بینی شده که صادرات بنگلادش تا سال ۲۰۲۱ میلادی از مرز ۵۰ میلیارد دلار بگذرد.
قرار گرفتن بنگلادش در منطقه‌ای بسیار حاصلخیز از جهان باعث شده که نقش کشاورزی در اقتصاد این کشور بسیار پررنگ باشد و اکثر بنگلادشی‌ها از راه کشاورزی امرار معاش می‌کنند.
برنج و کنف مهم‌ترین محصولات کشاورزی بنگلادش هستند اما از کاشت چای، ذرت و سبزیجات هم درآمد زیادی نصیب این کشور می‌شود. برخی دیگر از محصولات کشاورزی بنگلادش عبارت‌اند از: گندم، حبوبات، سیب‌زمینی شیرین، روغن نباتی، ادویه، نیشکر، تنباکو و میوه‌هایی مانند موز، انبه و آناناس.
بنگلادش همچنین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان شیر و گوشت بز است. استفاده از روش‌های جدید در آبرسانی و کوددهی هم باعث شده که بخش کشاورزی بنگلادش در سال‌های اخیر وضعیت رو به بهبودی داشته باشد. بخش شیلات هم در بنگلادش قوی است و رودخانه‌ها و سواحل مختلف در این کشور برای صید و پرورش انواع محصولات دریایی مناسب‌اند. به خصوص میگو و ماهی یخی جزو مهم‌ترین صادرات بنگلادش هستند.
اما جدا از کشاورزی، بنگلادش امروز در جهان به خاطر موفقیت صنعت نساجی‌اش شهرت دارد. این صنعت شامل پوشاک، بافتنی و انواع پارچه می‌شود و بیشترین درآمد صادرات بنگلادش (هشتاد درصد) را تأمین می‌کند و در این بخش تنها از چین نتوانسته سبقت بگیرد. صنعت نساجی بنگلادش از اواخر قرن بیستم به بعد، توسعه سریعی را شاهد بوده و این روند با شدت ادامه دارد.
یک بخش مهم دیگر از اقتصاد بنگلادش بخش مالی است که تلاش برای توسعه آن جدی بوده است. اصلاحات در این بخش از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۰۶ به شدت ادامه داشت و تمرکز آن هم روی توسعه نهادهای مالی، تدوین قوانین لازم و ارائه نقش نظارتی به بانک بنگلادش قرار داشته است.
بنگلادش همچنین در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت‌های زیاد در عرصه زیرساخت‌های انرژی بوده و به سمت تحقق اهداف برنامه چشم‌انداز ۲۰۲۱ حرکت کرده، برنامه‌ای که قرار است مسکن و خدمات درمانی را در اختیار همه بگذارد.
برنامه توسعه‌ای مهم دیگر بنگلادش هم بنگلادش دیجیتال است که قرار است دیجیتال‌شدن بخش کسب و کار و تحصیل را به همراه داشته باشد و رشد اقتصادی بنگلادش را تقویت کند. صنعت مخابرات نیز در این کشور طی سال‌ها رشد خوبی را تجربه کرده و سرمایه‌گذاری‌های خارجی زیادی را جذب کرده. بنگلادش ذخایر نفت و گاز و زغال‌سنگ هم دارد و شرکت‌های بین‌المللی در فعالیت‌های استخراج و تولید نفت در خلیج بنگال نقش ایفا می‌کنند.
بنگلادش از لحاظ استراتژیک در منطقه اهمیت دارد و روی اقتصادهای شمال شرق هند، نپال و بوتان تاثیرگذار است. علتش این است که این مناطق به دریا دسترسی ندارند و بنگلادش این دسترسی را برای آنها فراهم می‌کند. چین هم نگاه مشابهی به بنگلادش دارد و آن را دروازه‌ای برای تجارت از سمت تبت، سیچوان و استان یونان به سمت آب‌های آزاد می‌داند.
چالش‌های اقتصاد بنگلادش
بنگلادش با چالش‌های اقتصادی زیادی نیز مواجه است که از جمله آنها می‌توان به کم‌بودن ذخایر نفت و گاز، عدم وجود زیرساخت‌های لازم برای توسعه، بی‌ثباتی سیاسی، ناکافی‌بودن نیروی کار ماهر و وقوع بلایای طبیعی مثل سیل و توفان اشاره کرد.
در عین حال، وابستگی شدید این کشور به بخش کشاورزی دردسرهایی به وجود آورده و باعث شده که بیکاری فصلی در میان کارگران روستایی بسیار بالا باشد و بهبود سطح زندگی آنها نیز بسیار دشوار باشد. به همین جهت بوده که در دوران‌های مختلف پس از استقلال بنگلادش، اولویت‌بخشیدن به صنعتی‌سازی مورد توجه قرار گرفته است.
کمبود ذخایر انرژی در بنگلادش نیز همواره به عنوان نکته‌ای بازدارنده در راه توسعه اقتصادی این کشور قلمداد شده است. اولین چاه نفت بنگلادش در نزدیکی سیلهت در سال ۱۹۸۶ پیدا شد. اما ذخایر نفت در حدی که بتوان آن را به بازار فرستاد عملاً در اختیار بنگلادش نبوده است.
همچنین گاز طبیعی که در بنگلادش یافت می‌شود بیشتر در تولید کود و انرژی گرمایی کاربرد دارد. بیش از نیمی از ذخایر گاز بنگلادش در منطقه کومیلا و بقیه آن در منطقه سیلهت قرار دارند. همچنین ذخایر زغال‌سنگ در منطقه راج‌شاهی در شمال غربی بنگلادش یافت شده اما بخش زیادی از آن غیرقابل دسترسی است. سنگ آهک و مواد رادیو اکتیو هم در برخی مناطق بنگلادش یافت شده است. با وجود این، بنگلادش همچنان با کمبود ذخایر انرژی و مواد معدنی مواجه است.
۲.آیا تجارت با بنگلادش دشوار است؟
بانک جهانی در رتبه‌بندی سال ۲۰۱۹ خود بنگلادش را به لحاظ آسانی بازرگانی و راه‌اندازی کسب و کار در رتبه ۱۷۶ قرار داده است.
است.
۳.فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بنگلادش
در کدام حوزه‌ها وارد شویم؟
وزارت بازرگانی آمریکا در گزارشی در مورد اقتصاد بنگلادش ورود به این حوزه‌ها را سودآور قلمداد کرده است:
- حوزه انرژی، برق‌رسانی
- تجهیزات کشاورزی
- فناوری ارتباطات و اطلاعات
-خدمات مهندسی و توسعه زیرساخت‌ها
- تجهیزات و ماشین‌آلات نساجی و پوشاک
-خدمات و تجهیزات امنیتی و دفاعی
-دارو و خدمات درمانی
۴.چالش‌های سرمایه‌گذاری در بنگلادش
با وجود رشد نسبتاً قدرتمند اقتصاد بنگلادش طی دهه گذشته، فضای سرمایه‌گذاری در این کشور دچار محدودیت‌هایی است و زیرساخت‌های حمل و نقل و انرژی ضعیف‌اند. نبود قوانین شفاف هم دیده می‌شود و این‌ها باعث شده بنگلادش به رشد بالاتری که پتانسیلش را دارد نرسد.
کمبود زمین، گاز طبیعی و الکتریسیته جزو بزرگ‌ترین موانع سرمایه‌گذاری در این کشور به حساب می‌آیند. به علاوه سرمایه‌گذاران خارجی از فساد مزمن در بخش‌های مختلف اقتصاد بنگلادش ناراضی‌اند. سختگیری‌های اداره مالیات هم از علل نارضایتی شرکت‌های خارجی است به خصوص که در زمان بازرسی‌های مالیاتی امور بانکی و مهاجرتی شرکت تقریباً متوقف می‌شود.
ناآرامی‌های سیاسی، به خصوص در دوران انتخابات و همچنین حملات تروریستی از دیگر موانع سرمایه‌گذاری در بنگلادش به حساب می‌آید. ضعف ایمنی در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها را هم به این لیست اضافه کنید. بزرگ‌ترین فاجعه در این حوزه در آوریل ۲۰۱۳ رخ داد که با فرو ریختن ساختمان رانا پلازا در داکا ۱۱۳۴ نفر کشته شدند. این ساختمان چندین کارگاه پوشاک‌دوزی را در خود جای داده بود.
۵.استراتژی ورود به بازار بنگلادش
در بازاریابی محصولات در بنگلادش، ایجاد و حفظ روابط شخصی اهمیت فراوان دارد. بیشتر شرکت‌های خارجی با این هدف با کارگزار و پخش‌کننده محلی قرارداد می‌بندند.
برای آنکه بخواهید جنستان را در بنگلادش به فروش برسانید بهتر است آن را برای این بازار خاص آماده کنید. مثلاً از آنجا که قدرت خرید مردم این کشور بالا نیست می‌توانید بسته‌بندی را کوچک‌تر کنید تا قیمت تمام شده پایین بیاید. با توجه به ارزان بودن نیروی کار در بنگلادش، شرکت‌های خارجی کم‌کم کارخانه‌های تولیدی خود را به این کشور منتقل می‌کنند تا هزینه‌ها را کاهش دهند.
۶.آداب مذاکره با بنگلادشی‌ها
لباس رسمی: طبق معمول، اینجا هم پوشیدن کت و شلوار استاندارد مذاکرات رسمی است. در بعضی دیدارها البته می‌شود پیراهن آستین کوتاه بدون کراوات تن کرد، اما بهتر است این موضوع را با میزبان‌تان چک کنید یا از شکل لباس پوشیدن او الهام بگیرید.
رده بالا بودن: رده شما در محل کارتان برای بنگلادشی‌ها اهمیت دارد. پس سعی کنید در مذاکرات افرادی هم‌سطح طرف بنگلادشی داشته باشید. اگر شما مدیر سطح بالا در شرکت‌تان باشید بنگلادشی‌ها شما را تحویل خواهند گرفت.
وقت‌شناسی: بنگلادشی‌ها انتظار دارند شما وقت‌شناس باشید اما ممکن است خودشان چنین کاری نکنند. خیلی اوقات دیدارهای تجاری از زمان پیش‌بینی‌شده فراتر می‌روند. دیدارهای اولیه قرار نیست به نتیجه خاصی برسند و بیشتر با هدف آشنایی صورت می‌گیرند. سعی نکنید دیدارها را به سرعت به نتیجه برسانید.
کارت ویزیت: کارت ویزیت خود را با دست راست به طرف مقابل بدهید. هر کارتی را که به شما می‌دهند بخوانید و به جزئیاتش دقت کنید و آن را در جای مناسبی بگذارید. بنگلادشی‌ها زیاد کارت می‌دهند و می‌گیرند، پس موقع سفر به این کشور به میزان لازم کارت همراه داشته باشید. اگر دیدید شریک بنگلادشی‌تان کارت ویزیت دیگران را نشانتان می‌دهد شگفت‌زده نشوید. او می‌خواهد به شما تعداد بالای کانتکت‌هایش را نشان دهد.
نه نگویید: بنگلادشی‌ها از صراحت بیش از حد خوششان نمی‌آید حتی اگر صراحت شما به خاطر صداقتتان باشد. به جای آنکه به آنها نه بگویید، بگویید که فلان کار دشوار است یا درباره‌اش باید بیشتر فکر کنید.
قرار در ساعت ۱: هیچ قراری را ساعت یک ظهر نگذارید چون عموماً بنگلادشی‌ها ساعت 15: 1 نماز می‌خوانند و بعد آن ناهار می‌خورند.
۷.مهم‌ترین اکسپوهای بنگلادش
نمایشگاه‌های تجاری فرصتی عالی است تا کسب‌وکارتان را به نمایش بگذارید و مشتری‌ها و شرکای آینده‌تان را ملاقات کنید. این لیست مهم‌ترین اکسپوهایی است که در طول سال در بنگلادش برگزار می‌شود:
۸.تراز تجاری بنگلادش
طی دو دهه اخیر بنگلادش همیشه کسری تراز تجاری داشته و وارداتش بیشتر از صادراتش بوده است. این کسری در ۱۹۹۵ حدود ۲۱۵ میلیون دلار بود و در سال ۲۰۱۷ حدود ۴.۷۳ میلیارد دلار.
لار.
