برابر آمارها سرمایهگذاری ۵۶هزار میلیارد ریالی صنعت نساجی کشور در سال ۹۰با ۹۱درصد کاهش یکباره به حدود ۵ هزار میلیارد ریال در سال ۹۱رسیده و حتی با وجود افزایش در سالهای بعد اما هیچگاه از ۱۷هزار میلیارد بیشتر نشد.
بررسی آمارهای ۱۰ساله نشان میدهد که روند توسعه صنعت نساجی همواره در حال کاهش بوده و با وجود ظرفیتهای لازم از جمله بازار بزرگ داخلی آنگونه که باید در این حوزه سرمایهگذاری و فعالیت لازم صورت نگرفته است.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از ایرنا، با توجه به مصرف بالای پوشاک در جمعیت بیش از ۸۰میلیونی کشور صنعت نساجی به عنوان یکی از صنایع مادر در این زمینه از جایگاه و اهمیت زیادی برخوردار است و توسعه این صنعت میتواند ضمن ایجاد اشتغال گسترده، به ویژه در صنایع پایین دستی از خروج مقادیر قابل توجهی ارز از کشور جلوگیری کند.
در واقع بعد از غذا و مسکن، پوشاک سومین نیاز اصلی انسان به شمار میرود و حجم وسیعی از تقاضا را در عرصه مصرف رقم میزند. اگر جنبههای فرهنگی و هویتی، یعنی تنوع بینهایت محصولات نساجی از نظر طرح، رنگ و کیفیت را هم در نظر بگیریم، اهمیت آن دوچندان میشود.
به باور کارشناسان و طبق اسناد بالادستی همچون سند چشمانداز ۲۰ساله، ایجاد ظرفیتهای جدید در توسعه صادرات غیرنفتی همواره از جمله راهبردهای بلندمدت کشور در عرصههای متفاوت اقتصادی و از جمله صنعت نساجی بوده است.
اهمیت رشد و توسعه صادرات غیرنفتی که میتواند اقتصاد کشور را از وابستگی به صادرات تکمحصولی نفـت رها کند، امری بدیهی و مورد تأکید مکرر مسئولان و مقامهای عالی کشور بوده است و در این میان نساجی، حوزهای به شمار میرود که از این نظر ظرفیتهای قابل توجهی دارد و نباید نادیده گرفته شود.
صاحبنظران برای نشان دادن وضعیت نساجی در کشور از شاخصهای مختلف از جمله سال، استان (جغرافیا) و غیره استفاده میکنند. تعداد جوازهای تأسیس و بهرهبرداری، میزان سرمایه گذاری و اشتغال از جمله مهمترین این شاخصها هستند.
بررسی روند ۱۰ سال گذشته نساجی بر اساس گزارشهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می دهد:آنچه در عمل در دوره یاد شده در این صنعت اتفاق افتاده آمار جوازهای بهرهبرداری است. زیرا امکان دارد تعداد جوازهای تأسیس صادر شده بالا باشد، اما به فعلیت و بهره برداری رسیدن آنها در تعداد جوازهای بهرهبرداری نمایان میشود که در هر سال صادر شده است.
آمار مربوط به جوازهای تأسیس صادر شده بین سالهای ۱۳۸۷تا ۱۳۹۷بیانگر روند کاهشی تعداد این گونه جوازها است. در سال ۱۳۸۷تعداد ۴ هزار و ۲۷۴جواز تأسیس صادر شده است. برای این تعداد جواز تأسیس ۷۹هزار و ۲ر۶۴۷ میلیارد ریال سرمایهگذاری و تعداد ۱۶۴هزار و ۹۲۶شغل پیش بینی شده است.همچنین در سال ۱۳۸۷تعداد ۶۳هزار و ۹مورد جواز بهرهبرداری صادر شده است. میزان سرمایهگذاری هم عبارت است از ۳۵هزار و ۶ر۲۰۴ میلیارد ریال و میزان اشتغال ایجاد شده هم ۲۰۷هزار و ۶۱۲ نفر بوده است.
به نظر می رسد تعداد جوازهای بهرهبرداری از تعداد جوازهای تأسیس بیشتر است که دلیل این امر می تواند این باشد که جواز تأسیس بسیاری از این جوازهای بهرهبرداری مربوط به سالهای قبل از ۱۳۸۷بوده است. یعنی در سالهای قبل جواز تأسیس صادر شده و در این سال به مرحله بهرهبرداری رسیده است.
روند نزولی تعداد جوازهای تأسیس و جوازهای بهرهبرداری از ۱۳۹۱به بعد سرعت بیشتری گرفته و افت قابل توجهی را نشان میدهد. تعداد جوازهای تأسیس از ۳ هزار و ۵۱۰مورد در سال ۱۳۹۰به ۴۷۵مورد در سال ۱۳۹۱میرسد.
تا سال ۱۳۹۷تعداد جوازهای تأسیس همواره پایینتر از هزار مورد و حتی در سال ۱۳۹۶به ۲۶۴مورد میرسد. به همین نسبت میزان اشتغال پیشبینی شده هم کاهش داشته است. اما میزان سرمایهگذاری پیشبینی شده در برخی سالها کاهش داشته و در برخی سالها حتی از سال ۱۳۸۷هم بیشتر بوده است. دلیل این امر شاید این باشد که بنگاههایی که برای ایجاد آنها جواز تأسیس صادر شده به سرمایه گذاری بیشتری نیاز داشتهاند.
روند کاهشی در مور جوازهای بهرهبرداری صادر شده هم وجود داشته است. تعداد جوازهای بهرهبرداری صادر شده در سال ۱۳۹۱به ۱۷۵و در سال ۱۳۹۲به ۹۹مورد رسیده و این درحالی است که این تعداد برای سال ۱۳۹۰معادل ۶هزار و ۵۸۳ مورد بوده است. این روند کاهشی برای سالهای بعد و تا ۱۳۹۷هم ادامه داشته است. طوری که در این سال ۲۸۹مورد جواز بهرهبرداری صادر شده است.
همچنین میزان سرمایهگذاریها از ۵۶هزار و ۵۴۳میلیارد ریال در سال ۱۳۹۰به ۴ هزار و ۷۱۱میلیارد ریال در سال ۱۳۹۱رسیده است. این مقدار برای سالهای بعد اندکی افزایش داشته اما همواره نسبت به سالهای قبل از ۱۳۹۱بسیار پایینتر بوده است. برای نمونه در سال ۱۳۹۷میزان سرمایهگذاری ۱۷هزار و ۳۷۵میلیارد ریال بوده است.
به همین ترتیب مقدار اشتغال ایجاد شده در طی این سالها هم کاهش قابل توجهی داشته است. چنانکه تعداد اشتغالها از ۲۱۶هزار و ۶۸۶نفر در سال ۱۳۹۰به ۳هزار و ۸۰۴نفر در سال ۱۳۹۱و ۲هزار و ۱۴۸نفر در سال ۱۳۹۱کاهش داشته است. البته در سالهای بعد اندکی افزایش مییابد اما هیچگاه از آمار سالهای قبل از ۱۳۹۱باز نمیگردد. برای مثال در سال ۱۳۹۷تنها برای ۵هزار و ۶۸۰نفر اشتغال ایجاد شده است.
اعتقاد کارشناسان بر این است که چنانچه مشکلات صنعت نسـاجی ریشهیابی نشود و عواملی که باعث شده به وضعیت رکود و افت دچار شود، مشخص نشود، به مرور شاهد نابودی ریشهدارترین و قدیمیترین صنعتی خواهیم بود که از پیشگامان صنعت ماشینی بوده است و دوران ماشینی شدن آن بـه حدود یک قرن میرسد.
ما نه تنها با یک بازار بزرگ داخلی روبهرو هستیم که به طور روزمره و به صورت زیاد نیاز به منسوجات و پوشاک دارد، بلکه میتوان به بازارهای کشورهای همسایه هم به عنوان مقصد صادرات محصولات نساجی کشور نگاه کرد. در واقع صاحبنظران معتقدند شناسایی عوامل موثر بر توسعه صادرات محصولات این صنایع میتواند به عنوان ابزاری کارآمد مورد استفاده مسئـولان و دسـتانـدرکاران امر قرار گیرد.
البته باید به این نکته توجه کرد که تولیدکنندگان داخلی برای رقابت در بازارهای منطقهای و حتی جهانی نیازمند افزایش کیفیت در سطح استانداردهای بینالمللی هستند، به علاوه باید از نظر قیمت هم با پایین آوردن هزینههای تولید بتوانند جایی برای خود پیدا کنند.
همه این موارد نیازمند تأمین سرمایه، بروزرسانی فناوری، بهبود فضای کسب و کار و تسهیل قوانین و مقررات تولید و صادرات و مواردی از این دست است.