با وجود اینکه بخشنامه‌های خلق‌الساعه داخلی و تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران آینده مبهمی را پیش روی تجارت خارجی کشور قرار داده، اما با این حال شاهد این هستیم که حجم تجارت خارجی کشور در ۱۰ ماهه نخست سال جاری به بیش از ۷۲ میلیارد دلار رسیده است.
بر این اساس ارزش تجارت خارجی کشور در این مدت نسبت به ۹ ماهه امسال با افزایش حدود ۹ میلیارد دلاری روبه‌رو شده است.
به این ترتیب ارزش تجارت خارجی کشور که در ۹ ماهه امسال به ۶۳ میلیارد و ۷۳۶ میلیون دلار رسیده بود، در ۱۰ ماهه نخست سال جاری به بیش از ۷۲ میلیارد دلار رسید که ۵/۳۵ میلیارد دلار آن مربوط به صادرات و ۳۶ میلیارد دلار آن مربوط به واردات بوده است. این در حالی است که در ۹ ماهه امسال، سهم صادرات غیرنفتی بالغ بر ۳۱ میلیارد و ۹۰۲ میلیون دلار و واردات حدود ۳۱ میلیارد و ۸۳۶ میلیون دلار بود.
اما نکته قابل تامل این است که در ۱۰ ماهه اول سال جاری ارزش صادرات با کاهش ۶/۳ درصدی روبه‌رو شده اگرچه وزن کالاهای صادراتی با رشد ۲۰ درصدی همراه بوده است. همچنین واردات نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد هشت درصدی از نظر وزنی را تجربه کرده اما از نظر ارزشی برابر سال گذشته بوده است.
بر این اساس شاهد این هستیم که واردات و صادرات در ۱۰ ماهه ابتدایی سال جاری با کاهش روبه‌رو شده که به گفته کارشناسان، به دلیل تعدیل پایه ارزش صادراتی کالاها نسبت به سال گذشته بوده است.
فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد هم بر این باور است که کاهش ارزش تجارت خارجی کشور به دلیل کاهش ۳۰ درصدی ارزش پایه صادراتی رخ داده به طوری که می‌توان گفت کاهش کمتر از چهار درصدی صادرات غیرنفتی در سال جاری، گویای رشد واقعی ارزش صادرات است.
بر همین اساس رییس کل گمرک ایران نیز در نشستی خبری با بیان اینکه حجم تجارت خارجی کشور از مرز ۷۲ میلیارد دلار گذشته است، گفت: با وجود تحریم‌های تروریستی اقتصادی و تجاری آمریکا علیه ایران، در ۱۰ ماهه نخست امسال بیش از ۷۲ میلیارد دلار تجارت انجام شده که ۵/۳۵ میلیارد دلار آن مربوط به صادرات و ۳۶ میلیارد دلار آن مربوط به واردات بوده است.
به این ترتیب بیش از ۲۰ درصد رشد وزنی کالاهای صادراتی و سه درصد کاهش ارزش در این مدت داشتیم که البته صادرات برق و خدمات فنی مهندسی کشور در این آمار لحاظ نشده است. همچنین واردات نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد هشت درصدی از نظر وزنی را تجربه کرده اما از نظر ارزشی برابر سال گذشته بوده است.
مهدی میراشرفی اظهار کرد: از این میزان واردات، ۱۹ میلیون تن مربوط به کالاهای اساسی بوده و همچنین پتروشیمی با ارزش ۸/۱۵ میلیارد دلار، ۴۴ درصد سهم ارزشی صادرات را به خود اختصاص داده است.
میراشرفی درباره شرکای اصلی تجاری ایران نیز گفت: چین با بیش از هشت میلیارد دلار، عراق هشت میلیارد دلار، ترکیه ۱/۴ دلار، امارات ۷/۳ میلیارد دلار و افغانستان با ۹/۱ میلیارد دلار جزو مقاصد اصلی صادراتی کشور بوده‌اند.
دپوی ۷۰ میلیون دلار کالاها
رییس کل گمرک ایران در ادامه درباره آمار کالاهای دپو شده در گمرک گفت: با بررسی‌های انجام شده ۷۰ میلیون دلار کالاهای گروه ۴ در گمرکات دپو شده است. این موارد در زمان مناسب ثبت‌سفارش شده بودند و ممکن است در زمان ثبت‌سفارش شامل گروه کالایی دو می‌شدند اما زمانی که به گمرک رسیدند قوانین تغییر کرده بود و شامل گروه کالایی چهار شدند.
وی ادامه داد: حقوق مکتسبه برای واردکنندگان این ۷۰ میلیون دلار ایجاد شده که بخشی از آن مربوط به ۲۰۰ کانتینر لوازم آرایشی و بهداشتی می‌شود. در صورت تغییر نکردن قوانین، این کالاها باید متروکه یا مرجوع شوند. مراجع تحویل گیرنده در مبادی ورودی، غیر از گمرک هستند و باید بر اساس قانون، کالاها را در مدت مجاز متروکه اعلام کنند.
به گفته میراشرفی، چنانچه کالایی در یکی از مراحل ترخیص فاسد شود، مجوزهای قانونی بهداشت اجازه ورود آن را به کشور نخواهد داد.
ذرت‌های آلوده ترخیص نشد
میراشرفی در ادامه با تاکید بر اینکه در یک سال گذشته هیچ پرونده تخلفی در گمرک وجود نداشته است، اظهار کرد: اکنون بیش از ۱۰ پرونده باز وجود دارند که به‌طور عمده کاشف آنها خود گمرک است.وی درباره درآمد گمرگ نیز گفت: درآمد گمرک بر اساس بودجه ۱۶ هزار میلیارد تومان است که در ۱۰ ماهه امسال گمرک توانسته ۱۰ هزار میلیارد تومان وصولی داشته باشد.
همچنین گمرک در بهمن ماه سه هزار میلیارد تومان ضمانتنامه دارد و هزار میلیارد تومان نیز در اسفند ماه درآمد محقق خواهیم کرد. به گفته این مقام مسوول، صددرصد آنچه در بودجه سال ۹۸ برای گمرک پیش‌بینی شده بود، محقق می‌شود.
رییس کل گمرک ایران جزئیاتی در مورد ترخیص ذرت‌های آلوده نیز ارائه داد و گفت: اگر قرار بر این بود که ذرت آلوده‌ای ترخیص شود، ۱۴۶ هزار تن موجود هم می‌توانست جزیی از آن باشد. سال ۹۱ و ۹۵ هم دامپزشکی و هم قرنطینه با تست‌هایی که انجام دادند، این کالاها را مجاز به ورود دانستند. این در حالی است که استاندارد ایران به عنوان مرجع سوم اعلام کرد که این ذرت‌ها آلوده است و اجازه ورود ندارد.
وی ادامه داد: با وجود تعدد قوانین، اما گمرک همیشه جمع سه مرجع را ملاک قرار می‌دهد و به همین دلیل اجازه ورود این محموله به کشور را نداد. به گفته میراشرفی، ۲۰ هزار تن در هفته گذشته به مقصد یکی از کشورهای آفریقایی مرجوع شد و تحت هیچ شرایطی حتی یک گرم از این ذرت وارد کشور نشده است.
تکذیب قاچاق سازمان‌یافته در گمرک
رییس کل گمرک ایران در واکنش به قاچاق سازمان‌یافته در مبادی ورودی کشور نیز اظهار کرد: یکی از اقدامات سال گذشته همکاری گمرک با پلیس امنیت است و نیروی انتظامی در ۱۱ مبادی ورودی دریایی، زمینی و هوایی در کنار همکاران مستقر است و اگر فساد و قاچاق سازمان‌یافته‌ای وجود داشته باشد، آنها در مبادی حضور دارند.
وی این موضوع را با قاطعیت تکذیب کرد و افزود: کالاهایی که اکنون در بازار از آنها به عنوان قاچاق یاد می‌شود، ۱۵۰۰ قلم هستند که ورودشان از گمرک ممنوع است. اگر تا پیش از ممنوعیت ورود کالاها این موضوع عنوان می‌شد گمرک نمی‌توانست با قاطعیت آن را رد کند اما اکنون چگونه ممکن است فردی با وجود ممنوعیت قانونی بتواند کالایی را از مبادی ورودی وارد کشور کند.
میراشرفی درباره وضعیت ترخیص موبایل از گمرک نیز گفت: موبایل یکی از کالاهای موردنیاز کشور است و تصمیم بر این نیست که این کالا به کشور وارد نشود. اکنون نیز هیچ موبایلی تا در طرح رجیستر ثبت نشود، قابلیت استفاده ندارد. این مقام مسوول ادامه داد: قرار است به بخشی از ورود موبایل بدون انتقال ارز مجوز داده شود تا بتوان بازار موبایل را تامین کرد.
به گفته وی، تاکنون گزارشی از رسوب موبایل‌هایی که به صورت قانونی ثبت‌سفارش شده‌اند وجود ندارد اما آنهایی که غیرقانونی بوده‌اند، هیچ‌گاه ترخیص نمی‌شوند که آمار دقیقی از آن وجود ندارد.
کاغذ را کاملا حذف کرده‌ایم
رییس کل گمرک ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به روز جهانی گمرک افزود: هر سال سازمان جهانی گمرک برای سال آتی نامگذاری می‌کند که برای سال جاری میلادی، «گمرک تقویت‌کننده ثبات مردم، شکوفایی اقتصادی و محیط‌زیست» نام گرفته است.
وی با تاکید بر لزوم الکترونیک شدن فعالیت سازمان‌ها، گمرک را در این عرصه پیشتاز دانست و اضافه کرد: در حال حاضر کاملا کاغذ را حذف کرده‌ایم که با این اقدام، جعل از بین می‌رود.
میراشرفی با اشاره به راه‌اندازی کارشناسان مجازی در گمرک گفت: با این اقدام، کمترین مراجعه حضوری بین ذی‌نفعان و گمرک وجود دارد و در حال تلاش برای به حداقل رساندن ارائه خدمات چهره به چهره هستیم که با این اقدام شاهد کاهش تبانی و فساد و ارتقای سلامت خواهیم بود.
وی همچنین به مجازی کردن خدمات گمرک اشاره کرد و ادامه داد: گمرک در سال جاری بخشی از فعالیت‌های خود را روی تلفن همراه ارائه کرد و برخی خدمات را نیز از طریق اپلیکیشن ارائه می‌دهد.
استفاده از پلمب‌های هوشمند
میراشرفی درباره فعالیت‌های هوشمندسازی گمرک نیز تصریح کرد: در سال جاری پلمب الکترونیک و هوشمند تولید کرده و در حال حاضر تمام گمرکاتی که از پلمب برای ترانزیت داخلی و خارجی استفاده می‌کنند، به پلمپ‌های هوشمند مجهز هستند.
رییس کل گمرک ایران همچنین به فعالیت‌های بین‌المللی این سازمان اشاره کرد و گفت: با کشورهای ترکیه و جمهوری آذربایجان تجربه جهانی الکترونیک «تیر» را آغاز کرده‌ایم که مورد تقدیر ژنو قرار گرفته است. وی با بیان اینکه کنوانسیون «تیر» رو به شرق در حال گسترش است، اظهار کرد: کریدور شرق به غرب، شانگهای چین را توسط جاده‌ای به اروپای مرکزی متصل خواهد کرد و به این ترتیب مسیر دو ماهه حمل یک کانتینر در این کریدور به کمتر از یک هفته کاهش می‌یابد.
میراشرفی توضیح داد: از آنجا که ایران در مسیر کریدور شرق به غرب قرار دارد، اقداماتی برای استفاده از کنوانسیون تیر انجام شده است و برای اولین بار توانستیم اولین محموله را توسط کنوانسیون تیر از افغانستان به چابهار و سپس بمبئی هند منتقل کنیم.