صنعت نساجی و حوله‌بافی در شهر تبریز ۱۰۰ سال قدمت دارد، اما این صنعت در سال‌های اخیر با افول مواجه شده است.
این واحدهای تولیدی با ظرفیت‌های کم به تولید خود ادامه می‌دهند، موانع پیش‌رو، باعث شده تولیدکنندگان در زمینه توسعه واحد خود با تردید نگاه کنند، حتی سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تمایلی برای سرمایه‌گذاری در این بخش ندارند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از دنیای‌اقتصاد ، طبق چشم‌انداز صنعت نساجی، باید تا سال ۱۴۰۴ به رتبه سوم خاورمیانه و رتبه ۵۰ دنیا دست پیدا کنیم، اما این رتبه هنوز محقق نشده و نام ایران اکنون حتی بین ۵۰ کشور هم نیست، همچنین هدف صادرات نساجی ایران رسیدن به رقم ۳ میلیارد دلار است.
از طرفی سرانه مصرف حوله در ایران، یک کیلوگرم در سال است که در مقایسه با کشورهای توسعه یافته ۴ کیلوگرم کم است، مصرف‌کنندگان داخلی ترجیح می‌دهند از حوله گوشتی استفاده کنند و از حوله‌های نازک در بازار استقبال نمی‌کنند.
این در حالی است که کیفیت حوله‌های تولیدی ایران رقابت‌پذیر است؛ به‌گونه‌ای‌که حوله‌های داخلی اندکی هم از استاندارد دنیا در زمینه جذب آب، جلوتر هستند؛ تولیدکنندگان ایرانی هرچند سال‌ها تحریم‌ها را پشت‌سر گذاشته‌اند اما همچنان می‌توانند با کشورهای پیشرفته رقابت کنند.
اما بزرگ‌ترین مشکل تولید حوله در ایران، نبود متقاضی داخلی است، این در حالی است که این محصولات توان رقابت با تولیدات خارجی را دارند، اما برخی مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند بیشتر هزینه کنند تا محصول خارجی خریداری کنند. آذربایجان شرقی در زمینه حوله جز استان‌های برتر کشور است و تولید حوله در این استان سابقه طولانی دارد، اکنون کارگاه‌های سنتی تولید حوله در تبریز تعطیل شده است، تبریز و اسکو در زمینه بافت حوله و پتو سرآمد آذربایجان شرقی هستند.
فعالیت ۴۵۰ واحد نساجی
رئیس انجمن تخصصی صنایع نساجی آذربایجان شرقی اظهار کرد: صنعت نساجی یکی از صنایع دارای ظرفیت استان است. ۴۵۰ واحد دارای پروانه بهره‌برداری در استان فعالیت می‌کنند که قبل از پایش ۸۵۰ واحد بود.
پروینی با اشاره به اینکه هزار واحد صنفی تولید پوشاک در استان داریم، افزود: اگر تولید فرش دستباف نیز در صنعت ماشینی نساجی استان که سابقه ۱۰۰ ساله دارد اضافه شود، ۳۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم در این حوزه شاغل می‌شوند.
وی همچنین گفت: ۴۰ درصد صنایع نساجی استان حوله‌بافی است که همه آنها بخش خصوصی هستند و ۹۸ درصد واحدهای کوچک بوده و تنها ۲ درصد واحدهای بزرگ به شمار می‌روند که بیش از ۵۰۰ نفر پرسنل دارد.
رئیس انجمن تخصصی صنایع نساجی آذربایجان شرقی در ادامه گفت: یکی از برکت‌های تحریم‌ها این بود که چون ارزش پول ما در برابر ارزهای خارجی کاهش پیدا کرد، به صادرات شتاب داد و تولیدکننده‌ها از این فرصت استفاده کردند و امسال بیش از ۱۰۰ میلیون دلار صادرات غیرنفتی داشتیم.
پروینی در ادامه برخورد سنتی با صنعت، بستر نامناسب فضای کسب و کار و عدم توجه به استفاده از فناوری و تکنولوژی نوین را از دلایل کاهش میزان واحدهای تولیدی نساجی در استان برشمرد.
وی افزود: مسوولان استان تلاش می‌کنند تا واحدهای تعطیل شده بازگشایی شوند اما با توجه به شرایط خاص اقتصاد مملکت، تا زمانی که منابع محدود باشند این مسائل حل‌شدنی نیست، به‌عنوان مثال در تهیه مواد اولیه با چین، ترکیه و هندوستان که اصلی‌ترین رقبای ما هستند، در رقابت هستیم.
رئیس انجمن تخصصی صنایع نساجی استان با مهم ارزیابی کردن استفاده از توان دانشگاه‌ها در ارتباط با صنعت گفت: نتوانسته‌ایم در این زمینه به جهش دست پیدا کرده و حتی وضعیت گذشته را حفظ کنیم، اما اگر امکانات ما افزایش پیدا کند می‌توانیم به قدرت گذشته برگردیم.
پروینی گفت: برای واردات شکر و طیور، ارز ۴۲۰۰ تومانی پرداخت می‌شود اما برای ورود دستگاه‌ها و ماشین‌آلات هیچ‌گونه حمایتی در نظر گرفته نشده است، در حالی که اینها باعث گسترش صنعت می‌شود.
وی در ادامه زمین، سرمایه و نیروی کار را از عوامل اولیه توسعه صنعت نساجی دانست و تاکید کرد: انجمن با حمایت شهرک‌های صنعتی، در سه سال گذشته، در چند نمایشگاه بین‌المللی شرکت کرده است، آلمان، هلند، بلژیک و ترکیه از جمله آنها است.
رئیس انجمن تخصصی صنایع نساجی آذربایجان شرقی ادامه داد: در بخش آموزش و مدیریت، با بخش نساجی دانشگاه بناب، همکاری می‌کنیم که در فناوری و نانو و منسوجات هوشمند به صنعت کمک می‌کنند اما این کافی نیست و مراکز فنی و حرفه‌ای در بخش نساجی هم باید راه‌اندازی شود.
وی تجهیز منابع مالی و سودهای بانکی را از دیگر مشکلات واحدهای نساجی دانست و گفت: در بخش توزیع محصولات، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و اینترنتی باید گسترش پیدا کند، باید بهره‌وری واحدهای تولیدی افزایش پیدا کرده و تولیدات صادر محور باشد.
نخستین بافت حوله در تبریز
امکانات و ظرفیت‌های خوبی در استان در زمینه صنعت حوله‌بافی وجود دارد، اما نیاز است مسوولان نگاه عمیق‌تری به این صنعت داشته باشند تا شاهد رونق تولید در این عرصه و افزایش میزان اشتغال‌زایی باشیم.
یک فعال و پیشکسوت حوله‌بافی کشور و آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه میزان سرانه مصرف حوله در ایران ۱۸۰ گرم است، تاکید کرد: این رقم، کمترین میزان مصرف در دنیاست، امروز ۴۰ تن تولید حوله داریم که اگر بتوانیم روی نحوه، میزان و نوع حوله مصرفی جامعه و مردم دنیا تحقیق و مطالعه کنیم، این رقم می‌تواند به ۱۰۰ تن برسد.
وی تاکید کرد: کالا در کارخانه تولید می‌شود، اما برند در ذهن مشتری ایجاد می‌شود، مشتری زیاد به قیمت اهمیت نمی‌دهد، بلکه کیفیت از نظر او مهم است. وی افزود: باید نحوه برندسازی کالای تولیدی خود را بدانیم، تولیدکنندگان در تبلیغ محصولات خود، صفت محصول را تبلیغ کنند.
یک دانشگاه نساجی در تبریز نداریم
رونق تولید در نساجی به ویژه بافت حوله که ظرفیت بالایی دارد، نیازمند وحدت رویه مسوولان و سیاست‌گذاران و تولیدکنندگان است.
مدیر یکی از واحدهای تولیدی حوله در تبریز گفت: ۹۵ درصد حوله استان آذربایجان شرقی در تبریز تولید می‌شود اما یک دانشگاه نساجی در این شهر نداریم. وی تاکید کرد: سه هتل در آلمان هنوز حوله‌های مصرفی خود را از ما دریافت می‌کنند، روسیه و ارمنستان نیز دیگر خریداران حوله ما هستند.
این تولیدکننده حوله در استان، گران شدن مواد اولیه، عدم ثبات بازار، نوسان ارز و تسهیلات پرداختی با سود بالا توسط بانک‌ها را از مهم‌ترین مشکلات تولیدکنندگان دانست.
بر اساس این گزارش، حمایت و مصرف کالای باکیفیت داخلی از ضروریات تحقق اقتصاد مقاومتی است، مصرف این کالاها علاوه‌بر اینکه سبب افزایش اشتغال‌زایی و ارزش افزوده در کشور می‌شود، از خروج ارز و واردات جلوگیری می‌کند؛ مصرف کالای داخلی راهی برای جلوگیری از خروج سرمایه و رونق صنعتی در داخل کشور محسوب می‌شود.
برخی از واحدهای تولیدی داخل کشور به دانش فنی در تولید این محصول دست یافته و محصولات با کیفیتی را تولید می‌کنند اما هنوز از کالاهای تولید داخل استقبال چندانی نمی‌شود، در برخی از موارد محصولات خارجی گران‌تر و بی‌کیفیت‌تر از محصولات داخلی هستند، تولیدات داخل در بسیاری از موارد می‌تواند با محصولات خارجی رقابت کند اما برخی از مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند حتی پول بیشتری هم بپردازند و از محصولات گران خارجی استفاده کنند.