وزارت صمت به عنوان متولی بخش صنعت و تجارت کشور که نقش مهمی در زندگی مردم ایفا می‌کند، نتوانسته آن‌طور که باید و شاید رضایت بخش‌های مختلف از جمله اصناف، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را جلب کند به طوری که افزایش ساعت به ساعت قیمت‌ها به عاملی برای اعتراض مردم و نمایندگان مجلس از نحوه عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت تبدیل شده است.
بر همین اساس دیروز سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در مجلس حاضر شد تا در خصوص عملکرد این وزارتخانه در سال «جهش تولید» توضیحاتی ارائه دهد. این توضیحات اگرچه به برخی ابهامات نمایندگان مجلس پاسخ داد اما نتوانست به توقف اعتراض‌ها منجر شود.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل ازجهان صنعت، بر اساس آنچه نمایندگان مجلس می‌گویند، دولت به خصوص وزارت صمت به هر قیمتی که شده از صنعت خودرو دفاع می‌کند در حالی که این صنعت نتوانسته خود را به سطح قابل قبولی در بازارهای جهانی برساند و تنها با انحصار کار خود را جلو برده است.
این در حالی است که بازار خودرو با افزایش قیمت‌های سرسامآور روبه‌رو است و مشخص نیست تا چند ماه دیگر چه شرایط جدیدی را تجربه کند. در مقابل بازار کالاهای اساسی و مورد نیاز مردم از مواد خوراکی گرفته تا لوازم خانگی و کالاهای مصرفی مدام با گرانی روبه‌رو است و مشخص نیست وزارت صمت به عنوان متولی این بخش‌ها برای آرامش بازار چه کاری انجام می‌دهد.
نکته جالب توجه که توجه نمایندگان مجلس را نیز به خود جلب کرده این است که سرپرست وزارت صمت در اظهارنظرهای گوناگون از افزایش تولید در حوزه‌های مختلف خبر می‌دهد اما با این وجود قیمت‌ها به صورت قابل توجه بالا می‌رود در حالی که مشخص نیست علت چنین آشفتگی‌هایی در بازار چیست که مردم باید برای حداقلی‌ترین نیاز‌های خود چنین هزینه‌های گزافی را بپردازند. در همین خصوص یکی از نمایندگان مجلس خطاب به سرپرست وزارت صمت اعلام کرد: «آقای مدرس قیمت‌ها ساعت به ساعت بالا می‌رود و شما هم مانند ما تماشاگر هستید.»
کاهش ارزبری ۲۰۰ میلیون دلاری
بر همین اساس سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در واکنش به سوالات نمایندگان توضیحاتی ارائه داد و برنامه‌های این وزارتخانه در سال جاری را عنوان کرد اما به طور کلی نتوانست دلیل قانع‌کننده‌ای را برای افزایش قیمت‌های بی‌رویه عنوان کند.
حسین مدرس‌خیابانی در جلسه علنی دیروز مجلس گفت: هفته گذشته میز داخل و کاهش ارزبری به میزان ۶۰ میلیون دلار برگزار شد و هفته آینده نیز میز ساخت داخل دیگری به منظور کاهش ارزبری ۲۰۰ میلیون دلاری برگزار خواهد شد. علاوه بر آن ارتقای ساخت داخل به همه شهرک‌های صنعتی سراسر کشور ابلاغ شد.
وی از مشخص شدن برش استانی و بخشی برنامه کاهش ارزبری ۲/۳ میلیارد دلاری در سال ۹۹ خبر داد و بیان کرد: در کشور ۱۳ هزار طرح نیمه‌تمام با پیشرفت فیزیکی ۶۰ درصد وجود دارد که چهار هزار مورد از این طرح‌ها پیشرفت بیش از ۸۰ درصد داشته و با شکل دادن پویش «تولید و تداوم امید» هر هفته ۲۰۰ مورد از این طرح‌ها راه‌اندازی می‌شود. مدرس‌خیابانی خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری این طرح‌ها ۱۷۰ هزار میلیارد تومان است که ۵۰ هزار نفر را به طور مستقیم و بیش از ۵۰۰ هزار نفر را به صورت غیرمستقیم مشغول به کار خواهد کرد.
برنامه ۴۱ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی
وی ادامه داد: امسال توسعه صادرات غیرنفتی به میزان ۴۱ میلیارد دلار را نیز با وجود همه مشکلات تحریم‌ها و شیوع کرونا و بسته شدن مرزها در برنامه داریم. سرپرست وزارت صنعت گفت: امروز ۸۰ درصد مرزهای تجاری ما بازگشایی شده و ۷۵ درصد بازارچه‌های مرزی فعال شده و تجارت کشور به روال عادی برگشته است.
وی بیان کرد: شکاف ۴۲ درصدی ایجاد شده در صادرات غیرنفتی در دو ماهه امسال تا ۲۷ درصد در سه ماهه امسال کاهش یافته. این در حالی است که کرونا تاکنون بیش از ۳۳ درصد تجارت جهانی را تحت تاثیر قرار داده است.
این مقام مسوول تاکید کرد: اتکای کشور صادرات غیرنفتی بنا به فرمایش رهبر معظم انقلاب به ۱۵ کشور همسایه و تقویت تجارت با هند و چین است. وی گفت: اکنون ۶۰ درصد صادرات غیرنفتی به ۱۵ کشور همسایه انجام می‌شود به طوری که به عنوان نمونه در اردیبهشت امسال صادرات به افغانستان دو برابر مدت مشابه پارسال بود.
مدرس‌خیابانی در ادامه بیان کرد: برنامه‌های جهش تولید این وزارتخانه در چهار محور اصلی استفاده از ظرفیت‌های خالی، راه‌اندازی واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی، راه‌اندازی معادن غیرفعال و استفاده از ظرفیت و توان شرکت‌های دانش‌بنیان دنبال می‌شود.
در سه ماهه امسال ۱۴۶ معدن سرپا شدند
وی اظهار کرد: در سه ماهه امسال ۲۱۰ واحد صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی و خارج از آن مجدد راه‌اندازی شدند. همچنین از مجموع چهار هزار و ۴۰۰ معدن غیرفعال کشور، امسال راه‌اندازی هزار و ۲۰ مورد آنها را در برنامه داریم که در سه ماهه امسال ۱۴۶ معدن سرپا شدند.
سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: در بخش تجارت، صادرات و واردات، امروز ۳۳ هزار کارت بازرگانی فعال در کشور وجود دارد.
وی گفت: در سال ۹۸ صادرکنندگان با صادرات ۳/۴۱ میلیارد دلاری انواع کالا به ۱۰۰ کشور حماسه خلق کردند و با وجود تحریم‌ها، رکورد وزنی صادرات ۱۳۵ میلیون تنی زده شد که ۵۷ میلیون تن آن مربوط به محصولات زنجیره فولاد به ارزش ۹ میلیارد دلار بود. مدرس‌خیابانی تاکید کرد: امروز به جز تامین مواد اولیه کارخانجات، کالاهای اساسی و تجهیزات و ماشین‌آلات تولید، با هر گونه واردات به کشور مخالفیم.
صادرات ونتیلاتور
مدرس‌خیابانی در ادامه با اشاره به تامین اقلام مقابله با کرونا خاطرنشان کرد: در حالی که در ابتدای اسفند سال گذشته با محدودیت‌های زیادی در تامین اقلام مواجه بودیم اما امروز با بسیج همگانی، میدان دادن به مردم، نیروهای مسلح و گروه‌های جهادی و با استفاده از ظرفیت‌های خالی کارخانجات و تغییر خطوط و سه شیفت کار کردن، در این حوزه از روزی ۲۰۰ هزار عدد تولید ماسک به روزی شش میلیون ماسک رسیدیم و از یک واردکننده این اقلام به صادر‌کننده تبدیل شده‌ایم.
وی بیان داشت: در حوزه لباس‌های پرستاری ۷۰۰ هزار دست لباس دپو شده و صادرات می‌شود و علاوه بر آن صادرات ونتیلاتور و دستگاه‌های اکسیژن‌ساز را در برنامه داریم.
سرپرست وزارت صنعت همچنین به برخی ارقام در حوزه تحقق شعار جهش تولید اشاره کرد و گفت: در حوزه خودرو که نخستین حوزه‌ای بود که با تحریم آمریکایی‌ها مواجه شد و در پی آن کره‌ای‌ها و فرانسوی‌ها کشورمان را ترک کردند، در سه ماهه امسال پس از دو سال رشد منفی شاهد رشد هشت درصدی و تولید بیش از ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو بودیم.
مدرس‌خیابانی خاطرنشان کرد: در این مدت تحویل خودرو ۵۵ درصد رشد داشته و تعهدات خودروهای ناقص کف پارکینگ خودروسازان ۷۱ درصد کاهش یافته است. وی خاطرنشان کرد: در این حوزه رشد ۴۰ درصدی و تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو را تا پایان سال در برنامه داریم.
رشد ۱۱۵ درصدی در تولید لباسشویی
این مقام مسوول یادآور شد: در سه ماهه امسال شاهد رشد ۱۱۵ درصدی در تولید لباسشویی و رشد ۵۰ درصدی در تولید تلویزیون بودیم و با توجه به ظرفیت ۲۰ میلیون دستگاهی لوازم خانگی کشور، تا پایان امسال در تلاشیم ۱۲ میلیون دستگاه از این لوازم خانگی تولید شود.
وی همچنین از راه‌اندازی کارخانه ساخت پنل تلویزیون در یکی از واحدهای بزرگ استان اصفهان تا پایان سال خبر داد و گفت: رشد ۳۰ درصدی تولید تایر، ۱۰ درصدی تولید سیمان، هفت درصدی تولید یخچال و فریزر، هفت درصدی محصولات پتروشیمی و یک درصدی تولید کمباین از دیگر آمارهای قابل اشاره سه ماهه امسال است.
سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه تنظیم بازار یادآور شد: دستاورد مهم این حوزه در مقابله با کرونا بود به طوری که صف‌های طولانی، هجوم مردم به فروشگاه‌ها و خالی بودن قفسه‌ها را به هیچ عنوان شاهد نبودیم.
وی خاطرنشان کرد: امروز مقادیر زیادی کالا در بنادر جنوبی و انبارهای کشور دپو شده است.
به گفته این مقام مسوول، ۲۵ ردیف کالایی که تا پارسال ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی استفاده می‌کردند، امروز فقط به پنج قلم کالای اساسی به همراه دارو و تجهیزات کاهش یافته است.
کمترین اتکا به صادرات نفتی
سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به صادرات ۹ میلیارد دلاری کالاهای بخش معدن و صنایع معدنی در سال گذشته، از برنامه‌ریزی برای صادرات ۵/۱۰ میلیارد دلاری در سال جاری خبر داد.
مدرس‌خیابانی در پاسخ به سوالات برخی نمایندگان مجلس افزود: از نیمه دوم پارسال کمترین اتکا به صادرات نفتی به ثبت رسیده و در تلاشیم تا بخش معدن را جایگزین نفت کنیم.
وی یادآور شد: در این راستا ۲۶ میلیون تن به ظرفیت زنجیره فولاد کشور افزوده شده که فقط در موضوع شمش فولادی از ۳۷ میلیون تن ظرفیت به ۴۲ میلیون تن افزایش یافته است.
مدرس‌خیابانی گفت: ۶۸ گونه معدنی در کشور وجود دارد و ایران با دارا بودن یک درصد وسعت کشورهای جهان، دو درصد ذخایر معدنی جهان را در خود دارد و از این نظر کشوری غنی محسوب می‌شود.
وی بیان کرد: همه تلاش ما در بخش صنعت معدن حرکت به سمت صادرات محصولات انتهای زنجیره فولاد یعنی شمش و پس از آن مقاطع فولادی است و در این راستا از حدود یک ماه پیش تاکنون صادرات سنگ‌آهن ممنوع شده است.
رویکرد محرومیت‌زدایی
این مقام مسوول همچنین در خصوص بازنگری در قیمت‌های خرید تضمینی یادآور شد: قیمت‌های تضمینی در اختیار شورای اقتصاد است و وزارت صنعت تنها یکی از اعضای این شوراست. سرپرست وزارت صنعت خاطرنشان کرد: از مجموع دو هزار و ۵۰۰ شرکت دانش‌بنیان کشور، فقط هزار مورد آنها در وزارت صنعت مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند.
وی به طور نمونه به برگزاری میز ساخت داخل در صنعت خودرو در هفته گذشته اشاره کرد که از مجموع ۵۵ قطعه که قرار بر داخلی‌سازی شدن آنها شده بود شرکت‌های دانش‌بنیان برای داخلی‌سازی ۳۷ قطعه وارد عمل شده بودند.
مدرس‌خیابانی ادامه داد: ستاد تسهیل و رفع موانع تولید جلسه ویژه برای راه‌اندازی کارخانجات استان لرستان برگزار خواهد کرد، اما سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران راه‌اندازی کارخانه بیواتانول را در این استان در برنامه دارد. وی گفت: در این راستا بیش از هزار برنامه با رویکرد محرومیت‌زدایی از ۱۲ استان محروم و مرزی کشور در این وزارتخانه در دستور کار است.
تورم ۴۱ درصدی
این مقام مسوول در پاسخ به یکی از نمایندگان که چرا کالاهای فاقد ارزبری با گرانی مواجه شده‌اند، توضیح داد: فراموش نکنیم نرخ دستمزد ۳۵ درصد و بر اساس آمارهای بانک مرکزی تورم ۲/۴۱ درصد رشد داشته که اینها ربطی به ارز ندارد.
وی در خصوص قیمت مرغ، با بیان اینکه مرغ کیلویی هشت هزار تومانی نداشتیم، یادآور شد: قیمت مصوب این کالا کیلویی ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان است که با تعطیلی تالارها و شیوع کرونا تقاضای آن به شدت کاهش یافت و قیمت مرغ به حدود ۱۰ هزار تومان هم رسید و فاجعه دفن جوجه‌های یک‌روزه حاصل این موضوع بود.
مدرس‌خیابانی یادآور شد: با توجه به آزاد بودن قیمت واکسن، همچنین افزایش قیمت نهاده‌ها، تورم و افزایش هزینه‌های کشتار و پرسنل، تولیدکنندگان مرغ قیمت‌های بالاتری را خواهان هستند. وی تاکید کرد: با توجه به اینکه صادر‌کننده هستیم، واردات مرغ آن هم با ارز ۴۲۰۰ تومانی صحت ندارد و ظرفیت تولید این کالا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن در سال است.
سرپرست وزارت صنعت همچنین در خصوص گوشت قرمز هم خاطرنشان کرد: از اواخر سال ۹۷ ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات این محصول حذف و واردات آن کاهش یافت و علاوه بر آن امروز دیگر از منطقه آمریکای‌جنوبی گوشت قرمز وارد نمی‌کنیم، بلکه واردات از کشورهای همسایه انجام می‌شود. وی خاطرنشان کرد: دست‌کم ۹۰ درصد در تولید این محصول خودکفا هستیم.
کاهش سرمایه‌گذاری در کشور
وی کاهش سرمایه‌گذاری در کشور را ناشی از تحریم‌ها برشمرد و گفت: با این وجود، رشد سرمایه‌گذاری بیش از ۳۷ درصدی در جوازهای تاسیس صنعتی و رشد ۱۳۷ درصدی سرمایه‌گذاری در پروانه‌های بهره‌برداری کشور در سه ماهه امسال را شاهد بودیم.
سرپرست وزارت صنعت در خصوص موضوع رایزنان بازرگانی، با اشاره به برنامه افزایش صادرات به همسایگان از برنامه‌ریزی برای مستقر کردن ۱۵ رایزن در این کشورها خبر داد، اما گفت: به دلیل محدودیت‌های بودجه تنها پنج رایزن در این کشورها مستقر شدند. وی همچنین از امضای توافقنامه با اتاق بازرگانی برای معرفی افرادی از سوی این اتاق با تایید وزارت صنعت برای یافتن بازارهای صادراتی و رایزنی در این زمینه‌ها خبر داد.
قیمت نهایی تولید خودرو اعلام شود
در جلسه علنی مجلس که به بررسی مسائل حوزه صنعت اختصاص پیدا کرد، نماینده شوشتر در مجلس با انتقاد از افزایش قیمت خودرو گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت به صورت شفاف گزارش دهد برای تولید خودرو چه هزینه‌ای صرف می‌شود و قیمت نهایی آن چقدر است.
سهراب گیلانی پس از استماع گزارش سرپرست وزارت صمت در جلسه علنی دیروز گفت: جهش تولید محور امور سال جاری قرار دارد، سرپرست وزارت صمت اعلام کند که چه اتفاقاتی در سال ۹۹ محقق خواهد شد، وزارت صمت باید به صورت استانی و نقطه‌ای بداند چه برنامه‌ای را قرار است مطابق اسناد بالادستی برای جهش تولید اجرایی کند.
وی افزود: بازار کشور به طور جدی آسیب دیده است، پس از بازگشایی برخی کسب‌و‌کارها، مراجعه سازمان‌ها برای گرفتن مالیات و عوارض، قبوض و امور عقب‌افتاده شاهد هستیم که این موضوع مشکلاتی را در پی داشته است. چرا طی چند مدت گذشته شاهد افزایش قیمت خودرو بوده‌ایم، وزارت صمت به صورت شفاف گزارش دهد برای تولید خودرو چه هزینه‌ای صرف می‌شود و قیمت نهایی آن چقدر است.
ضرورت فعال کردن بخش خصوصی
نماینده شوشتر با بیان اینکه رهایی کشور از مشکلات، نیازمند فعال کردن بخش خصوصی است، ادامه داد: وزارت صمت اعلام کند چگونه از تولیدکننده داخلی حمایت می‌کند، در حالی که هم‌اکنون واردات کالاهای مشابه تولید داخل را شاهد هستیم که به تولیدکننده داخلی لطمه می‌زند. گیلانی افزود: باید از سرمایه‌گذاران حمایت شود. گفتاردرمانی فایده‌ای ندارد، هم‌اکنون استان خوزستان ظرفیت بالقوه‌ای برای اشتغالزایی دارد، اما حمایت نمی‌شود.
وی در بخش نخست صحبت‌های خود خطاب به هیات رییسه مجلس گفت: دعوت از وزرا و تعامل با دولت برای بحث و بررسی مسائل امر قابل تأملی است، اما باید مشخص شود در پایان چه نتیجه‌ای برای مردم حاصل خواهد شد، مردم از ما انتظار پاسخگویی دارند.
افزایش قیمت‌های سرسامآور
علی رضایی، نماینده کنگاور در مجلس هم پس از گزارش سرپرست وزارت صمت گفت: با توجه به اینکه برای کالاهای اساسی نظیر گوشت و مرغ ارز دولتی با قیمت ۴۲۰۰ تومان اختصاص یافته و دائما مطرح می‌شود که ذخایر کافی در این حوزه وجود داشته است، حتی در ماه‌های گذشته بحث امحای جوجه‌های یک روزه به میان آمد، علت افزایش سرسامآور قیمت‌ها چیست.
نماینده مردم کنگاور گفت: قیمت مرغ از هشت هزار به ۱۸ هزار تومان، برنج از ۱۷ هزار به ۳۰ هزار تومان، خودرو از ۲۰ به ۲۰۰ میلیون تومان افزایش یافته و گرانی قیمت در بازارهایی مانند مصالح، آهن، فولاد، سیمان، روغن، کود، سم، مسکن، نهاده‌های دامی و کشاورزی را شاهد هستیم.
وی با بیان اینکه ایران جزو ۱۰کشور اول دنیا از نظر ذخایر معدنی است، ادامه داد: سهم صادرات مواد معدنی از تولید ناخالص داخلی، بسیار اندک است. مهم نیست چه کسی وزیر می‌شود، وزیر برکنار شد که وضع بهتر شود، اما این مساله محقق نشد. در شرایط کنونی اگر نگوییم سرمایه اجتماعی را در کشور از دست داده‌ایم، باید گفت که موجب بدبینی مردم شده‌ایم.
انحصار صنعت خودرو باید شکسته شود
در این جلسه همچنین عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از قیمت خودرو و لوازم خانگی، خواستار اقدام اساسی دولت برای شکست انحصار در صنعت خودروسازی شد. غنی نظری‌خانقاه بیان کرد: به دلیل ضعف برنامه‌ریزی وزارت صمت و وزارت امور خارجه، عملا کم‌کم به حالت وابستگی نزدیک می‌شویم.
وی خطاب به سرپرست وزارت صمت گفت: آقای مدرس قیمت‌ها ساعت به ساعت بالا می‌رود و شما هم مانند ما تماشاگر هستید. صحبتی هم با آقای روحانی دارم، اگر معیشت مردم برایشان مهم است چرا دلیل عزل آقای رحمانی را اعلام نکردند و چرا وزیر صمت که وزیر بسیار مهمی در حوزه معیشت است را معرفی نمی‌کند؟ نماینده خلخال و کوثر در مجلس افزود: در خصوص رایزن‌های بازرگانی که می‌توانند یک فرصت اساسی و استثنایی برای کشور در راستای بازاریابی ۶۰۰ میلیون نفر همسایه داشته باشند، اقدام خاصی از سوی وزارت صمت انجام نمی‌شود و عملا در کشورهای بسیار مهمی مانند چین و عراق فقط یک رایزن داریم.
نظری خطاب به سرپرست وزارت صمت خاطرنشان کرد: شما به جای گزارش در مورد قیمت مرغ و تخم‌مرغ و ارزاق عمومی، در مورد ماسک گزارش می‌دهید. اقدام شما در راستای قیمت خودرو با وجود کیفیت بسیار ضعیف آن چیست؟ چرا در خصوص شکست انحصار خودروسازی، اقدام اساسی انجام نمی‌دهید.
وی بیان کرد: علت افزایش قیمت لاستیک با وجود گزارش شما مبنی بر افزایش ۳۰ درصدی تولید چیست؟ بازار لوازم خانگی عملا از کنترل شما خارج شده و یخچال به قیمت پراید به فروش می‌رسد. برنامه شما در خصوص ۱۶ هزار واحد تولیدی غیرفعال چیست؟