دلار بعد از حدود ۱۰ روز رشد متوالی، تغییر مسیر داد و سکانس جدید قیمتی‌اش را به نمایش گذاشت.
شاخص بازار ارز تنها ظرف دو روز ۹ درصد از ارزش خود را از دست داد و موجب عقبگرد دلار به سمت کانال قیمتی ۲۳ هزار تومانی شد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، کاهش بیش از دو هزار تومانی قیمت دلار پس از اظهارنظر امیدوار‌کننده رییس کل بانک مرکزی در خصوص به آرامش رسیدن بازار در روزهای آینده اتفاق می‌افتد. کارشناسان امیدوارند با پایان یافتن مهلت رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان، بازار روی آرامش به خود ببیند و فصل تازه‌ای از معاملات قیمتی‌اش را آغاز کند. هرچند عمده پیش‌بینی‌ها حول محور سقوط قیمت‌ها پس از بازگشت ارزهای صادراتی می‌چرخد، با این حال چشم‌انداز نامطمئن عرضه احتمال تداوم روند کاهشی قیمت‌ها را با اما و اگرهای بسیاری همراه کرده است.
دیروز معاملات ارزی بازار رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفت. دلار بعد از گذشت ۱۰ روز سرانجام عقب کشید و سیر نزولی کاهش قیمت را آغاز کرد. در دومین روز از هفته جاری، دلار خود را به مرز روانی ۲۶ هزار تومان نزدیک کرد تا قله تاریخی دیگری را نیز فتح کند، با این حال از صعود بیشتر بازماند و در کانال قیمتی ۲۵ هزار تومانی آرام گرفت. به این ترتیب آخرین معاملات ارزی بازار با نرخ ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومانی دلار رقم خورد.
دیروز نیز دلار مسیر برگشت خود را در بازار ادامه داد و با کاهش بیش از دو هزار تومانی قیمت، به رقم ۲۳ هزار و ۷۰۰ تومان رسید. این بیشترین کاهش قیمت دلار است که تنها ظرف دو روز اتفاق می‌افتد. صرافی‌های منتخب نیز دیروز نرخ معاملاتی خود را تغییر دادند و مسیر بازگشت دلار به کانال قیمتی ۲۲ هزار تومان را هموار کردند. به این ترتیب آخرین نرخ معاملاتی دلار در صرافی ملی ایران، ۲۲ هزار و ۶۰۰ تومان اعلام شد.
اعاده ثبات در بازار ارز
پس از صعود تاریخی روز یکشنبه دلار و اظهارات ضد و نقیض در خصوص روند تغییرات قیمت‌ها در بازار ارز، رییس کل بانک مرکزی به میدان آمد و این بار سیگنال کاهش قیمت را به بازار ارز صادر کرد.
عبدالناصر همتی اعلام کرد: «این روزها بنا به دلایلی که مشخص است و قبلا نیز اعلام کرده بودم، بازار ارز دچار نوسان شده است. با اقدامات در دست اجرا به تدریج و در روزهای آینده بازار ارز به آرامش خواهد رسید. این تصور که بانک مرکزی و دولت برای کنترل بازار ارز اقدامی نمی‌کنند یا اینکه تصور می‌شود برای تامین کسری و یا دلایل دیگر، نرخ ارز را بالا می‌برند، بی‌اساس و یک برداشت و تصور کاملا اشتباه است.
مردم مطمئن باشند بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز و اعاده ثبات و برگشت به نرخ‌های تعادلی تمام تلاش خود را به کار خواهد بست.» رییس بانک مرکزی از دو مساله اساسی در بازار ارز پرده برداشته است؛ نخست آنکه سیاستگذار ثبت نرخ‌های نجومی برای دلار و کاهش شدید ارزش پول ملی به تبع آن را تنها یک نوسان قیمتی همچون گذشته می‌داند و دوم آنکه اتهامات وارده در خصوص تامین مالی دولت از محل افزایش قیمت ارز را رد می‌کند.
در صورتی که رشد سرسام‌آور نرخ ارز را تنها یک نوسان قیمتی بدانیم، انتظاراتی در خصوص انجام اقدامات فوری همچون گذشته نیز شکل می‌گیرد به طوری که سیاستگذار بخشی از ذخایر ارزی خود را در اختیار متقاضیان ارزی قرار دهد و برابری عرضه و تقاضا در بازار را برقرار سازد.
از آنجا که دولت و بانک مرکزی ذخایر ارزی کافی در اختیار ندارند و حتی قادر نیستند نیازهای واردکنندگان را نیز تامین کنند، نمی‌توان رشد شتابان نرخ دلار را تنها به پای نوسانات قیمتی که گاه و بیگاه مهمان اقتصاد ایران می‌شود، نوشت. بر اساس اعلام مقامات دولتی، میزان فروش نفت کشور تحت تاثیر دو عامل تحریم‌ها و کرونا تقریبا به صفر رسیده و متقاضیان از جرگه خریداران نقتی کشورمان خارج شده‌اند. به این ترتیب حذف دلارهای نفتی اولین ضربه را به ذخایر ارزی دولت وارد آورده و نقش‌آفرینی سیاستگذار در حوزه قیمت‌گذاری ارزی را کاهش داده است.
فقدان ارزهای صادراتی
مساله دوم به محدودیت‌هایی برمی‌گردد که مبادلات تجاری ایران با جهان ولو با کشورهای همسایه را نیز دستخوش تحولات اساسی کرده است. تشدید تحریم‌ها و ناتوانی در برقراری تعامل سازنده با جهان از یک سو و بسته شدن مرزهای ایران با دیگر کشورها به واسطه کرونا از سوی دیگر، راه ورود ارزهای صادراتی به کشور را بسته است و معادلات فعالان اقتصادی و دولت را به هم زده است. مطابق آمارهای رسمی، حدود ۲۷ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات سال ۹۸ هنوز به کشور بازنگشته است.
دولت در تقابل با صادرکنندگان و خودداری آنها از ورود ارز به کشور به صادرکنندگان دو هفته مهلت داد که برای رفع تعهدات ارزی خود تا پایان تیر ماه اقدام کنند. به این ترتیب امروز آخرین مهلت رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان است و امتناع فعالان اقتصادی از بازگشت ارز پیامدهایی از قبیل ابطال کارت بازرگانی را برای آنها به دنبال دارد.
آن‌طور که عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی می‌گوید «دستورالعمل جدید در خصوص نحوه برگشت ارز به چرخه اقتصاد و تامین ارز واردات کشور، چند روزی است عملیاتی شده است. در این دستورالعمل، عملاً زمینه‌ای برای ایجاد تراکم غیرعادی تقاضا و نیز سوء‌استفاده از آن باقی نمی‌ماند. متاسفانه در مقطع دو هفته اخیر، در کنار تعلل برخی صادرکنندگان برای عرضه ارز خود، برخی سودجویان درصدد فروش ارز به واردکنندگان به نرخ‌های نامتعارف بوده‌اند. به واردکنندگان توصیه می‌کنم که چند روزی را تحمل کرده و از چند روز آینده، به تدریج نیاز خود را از سامانه نیما تامین کنند.
از صادرکنندگان نیز انتظار می‌رود در فرصت چند روز باقیمانده از فرصت ایفای تعهد، ارزهای خود را با نرخ‌های منطقی در بازار عرضه کنند تا خریدار لازم را داشته باشد.» بر اساس اعلام بانک مرکزی نیز در چند روز اخیر حدود ۳۰۰ میلیون دلار در سامانه نیما با نرخ ۱۸ هزار و ۳۰۰ تومان عرضه شده است که می‌تواند امیدواری‌ها در خصوص تامین نیازهای داخلی را افزایش دهد.
توقفگاه وارداتی
بررسی‌ها نشان می‌دهد که صادرکنندگان در روزهای گذشته به جرگه خریداران ارز پیوسته بودند و فشار مضاعفی را از طرف تقاضا بر بازار تحمیل می‌کردند. درخواست خرید ارز از بازار از سوی این گروه از صادرکنندگان به منظور رفع تعهدات ارزی و جبران خروج ارز در سال‌های گذشته صورت گرفته است؛ چه آنکه محدودیت‌های کنونی مانع از بازگشت ارز صادراتی آنها در موعد مقرر شده است.
در عین حال گروهی دیگر از صادرکنندگان به منظور بهره‌مند شدن از افزایش قیمت‌ها در بازار ارز، رفع تعهداتشان را به روزهای پایانی موکول کرده‌اند. این در حالی است که عدم بازگشت ارز پیامدهای منفی بسیاری را متوجه واردکنندگان و حتی تامین نیازهای اساسی کشور کرده است. با این حال سیاستگذار وعده داده که در روزهای آینده نیازهای ارزی واردکنندگان را تامین می‌کند تا ترخیص کالاهای رسوب کرده در گمرک هموار شود.
اما از مساله کاهش ذخایر ارزی که بگذریم، به مساله همپوشانی بازارهای موازی با یکدیگر برخورد می‌کنیم. تحلیلگران معتقدند که رشد عجیب دلار هرچند نگران‌کننده به نظر می‌رسد، با این حال بازار ارز در تلاش است عقب ماندگی خود را از سایر بازارهای موازی جبران کند.
در حالی که بازار سرمایه از ابتدای امسال و با حمایت‌های بی‌دریغ دولت بازدهی خیره کننده‌ای کسب کرده و توانسته بیش از ۲۵۰ درصد رشد کند، انتظار تثبیت قیمت ارز در نرخ‌های قبلی آن غیرممکن است. از دیگر سو نقش سرعت گردش پول در اقتصاد را نیز نمی‌توان در خصوص التهابات قیمتی نادیده گرفت.
بدیهی است افزایش حجم پول موجود در اقتصاد و رشد شتابان آن در بازارهای مالی موتوذ افزایش قیمت‌ها را روشن می‌کند و تقلای بازارهای اقتصادی برای پیشی گرفتن از یک دیگر را بالا می‌برد. هرچند سیاستگذار در تلاش است ا ابزارهایی جلوی رشد نقدینگی را بگیرد و هدف‌گذاری تورمی را محقق سازد، با این حال سرعت رشد قیمت‌ها در بازارهای مالی به اندازه‌ای است که کاهش نرخ تورم را به موضوعی غیرمحتمل تبدیل کرده است. بنابراین توقف رشد قیمت ارز از مسیر کنترل رشد نقدینگی، بازگشت ارزهای صادراتی و برقراری توازن در میان بازارهای مختلف اقتصادی می‌گذرد. در غیر این صورت کاهش نرخ ارز حتی اگر اتفاق هم بیفتد دوام زیادی نمی‌آورد و به زودی بر موج افزایش قیمت‌ها سوار خواهد شد.