چین دارای دومین اقتصاد بزرگ جهان و بازیگر اصلی در اقتصاد جهانی است که رشد اقتصادی آن با وجود شرایط کرونایی و آسیب‌پذیر بودن اقتصادهای جهانی به ویژه اروپا و آمریکا همچنان ادامه دارد.
با وجود اقتصاد در حال رشد چین و ضرورت گسترش روابط تجاری با این کشور، اکنون زمزمه‌های راه‌اندازی دفتر تجاری در چین با محوریت اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین و همکاری شرکت‌های بزرگ دولتی به گوش می‌رسد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، با اینکه ایران در کشورهایی نظیر سوریه، عراق و افغانستان نیز دفتر تجاری دارد اما با توجه به اینکه بازار چین، بازار اولین کشور مصرفی دنیاست و چین بزرگ‌ترین واردکننده دنیاست، الگوهای تجاری در این مناطق متفاوت است. جمعیت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفری چین قابل مقایسه با بازار عراق و افغانستان نیست. پکن پایتخت سیاسی چین است اما از آنجا که نبض تجارت در شانگهای زده می‌شود، محل دفتر تجاری ایران نیز در همین شهر است.
کارگشایی همکاری اقتصادی
با توجه به سقوط صادرات نفتی کشور، چشم‌انداز توسعه تجاری بر صادرات غیرنفتی متمرکز شده است؛ صادراتی که این روزها حال چندان خوشی ندارد و درگیر قصه تکراری بالا بودن نرخ ارز و اختلافات صادرکنندگان و دولت و بانک مرکزی بر سر نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات است.
در این خصوص رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین از جزئیات فاز اول راه‌اندازی دفتر تجاری ایران در شانگهای رونمایی و پروژه توسعه صادرات غیرنفتی به چین را یکی از اولویت‌های بخش خصوصی عنوان کرد.
به گفته مجیدرضا حریری بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرار است این دفتر تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی راه‌اندازی شود. به باور او می‌توان با هم‌افزایی و همکاری یکدیگر، مشکلات را برطرف کرد و راه را برای ادامه فعالیت‌های صادراتی و وارداتی باز نگه داشت.
رییس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین بر اهمیت و نقش پررنگ بخش خصوصی در این میان تاکید کرد و درباره جزئیات این موضوع گفت: اتاق‌های مشترک بازرگانی با هدف تسریع و کارگشایی همکاری اقتصادی بین دو کشور تاسیس می‌شوند. اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین هم از این قاعده مستثنی نیست. برای شروع همکاری اقتصادی و تاسیس دفاتر تجاری، آنچه در هیات‌رییسه اتاق ایران تاکید شده تعیین کشورهای هدف از میان کشورهای منطقه و همچنین کشور چین است. مقدمات این کار انجام شده و البته الان هم زمان خیلی خوبی برای انجام کار است.
نقش‌آفرینی بخش خصوصی
حریری ادامه داد: از آنجا که به دلیل شیوع ویروس کرونا محدودیت در رفت‌وآمد میان کشورها وجود دارد، می‌توان از این فرصت استفاده و طرح اولیه و مقدماتی برای همکاری را آماده کرد تا در زمان رفع محدودیت بتوانیم این طرح را در کشورهای مختلف هدف پیگیری کنیم.
حریری اشاره کرد: همیشه بخش خصوصی از اینکه چرا در رایزنی‌های اقتصادی نقش پررنگی ندارد، انتقاد می‌کند. با آماده کردن طرح‌های جامع همکاری می‌توانیم نقش‌آفرینی کنیم. در این صورت هر دولت با هر اندیشه‌ای با بخش خصوصی همکاری می‌کند.
حریری درباره لزوم تاسیس دفاتر تجاری و اینکه آیا ایران قبلا چنین تجربه‌ای را داشته یا خیر پاسخ داد: ما قبلا چنین تجربه‌ای را نداشته‌ایم، بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ اتاق ایران و چین دفاتر نمایندگی در شهر شانگهای داشت اما از آنجا که محل تامین هزینه‌ها و درآمدها مشخص نبود، مشکلاتی پیش آمد و به دلیل تحریم بانکی و مقررات سختگیرانه برای داشتن دفاتر تجاری در کشور دیگر، فعالیت دفتر معلق شد. بعد از آن به قصه برجام رسیدیم و همه اینها فراموش شد و خیلی‌ها از خاطر بردند که روی دفاتر تجاری و واردات بهینه کار کنند.
به گفته حریری نقض یکطرفه برجام از طرف آمریکا و بازگشت تحریم‌ها، بار دیگر باعث شد دولت در یک سال گذشته روی اصول همکاری با بخش خصوصی تمرکز کند. در ستاد اقتصاد مقاومتی این ماموریت به اتاق ایران داده شده تا دفاتر تجاری را در خارج از کشور راه‌اندازی کنند. از طرفی اتاق ایران و چین سابقه چندین ساله داشته و چین اولین جایی است که به طور عملی می‌توان روی آن کار کرد.
او ادامه داد: البته در سوریه هم دفتر تجاری خریداری شده است اما مدل سوریه با مدل عراق و افغانستان و چین متفاوت است و هر کدام مشخصه‌های خود را دارند و هر کدام می‌توانند در حوزه یا جنبه‌ای به خصوص کار کنند. البته از نظر مطالعاتی کارهای خوبی انجام شده و امیدواریم در این تجربه موفق باشیم.
پروژه ملی توسعه صادرات غیرنفتی
حریری درباره کارهای مقدماتی نیز گفت: ما در اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین طرحی با عنوان «پروژه ملی توسعه صادرات غیرنفتی» را دنبال می‌کنیم. بر همین اساس یکی از کارها تاسیس مرکز یا دفتر تجاری در چین است که با کمک تولیدکننده‌ها و صادرکننده‌ها بتوانیم آنجا را به شکل نمایشگاه دائمی از محصولات ایرانی درآوریم و با حضور در این نمایشگاه به صورت مستمر بتوانیم از تمام فضاها و امکان‌های تجاری- نمایشگاهی بهره بگیریم. پروژه توسعه صادرات غیرنفتی به چین یکی از اولویت‌های بخش خصوصی است.
حریری با بیان اینکه ما در شانگهای قبلا دفتر تجاری داشتیم و می‌توانیم از این محل استفاده کنیم، گفت: شانگهای یکی از مراکز عمده تجاری کشور چین است. اگرچه پکن پایتخت سیاسی چین است اما نبض تجارت در شانگهای زده می‌شود. ما باید از این فرصت بهره بگیریم. البته باید کار را از جایی شروع کنیم و شانگهای به لحاظ جغرافیایی در میانه شرق چین قرار دارد و کل توجه تجار دنیا به این شهر است.
الگوهای متفاوت تجاری
او درباره دفاتر تجاری در سوریه، افغانستان و عراق بر الگوهای متفاوت تجاری اشاره کرده و درباره جزئیات این تفاوت تاکید کرد: باید به شرایط بازار و اهداف ایران در بازارهای مختلف توجه شود. ما به افغانستان و عراق محصولات مصرفی صادر می‌کنیم اما بخش عمده کالاهای صادر شده به چین مواد اولیه است. باید برای تغییر این پارادایم‌ها و اجرای برنامه خاص در هر کشور موقعیت، جغرافیا و نیاز هر کشوری را برنامه‌ریزی کرد.
او ادامه داد: بازار چین شرایط خاص خود را دارد. ما از این بازار دو انتظار عمده داریم؛ اول اینکه محصولات صادرشده به چین جای توسعه کمی بالایی دارد. در حوزه‌هایی از بازار هم فعال وارد نشده‌ایم. بازار چین بازار اولین کشور مصرفی دنیاست. چین بزرگ‌ترین واردکننده دنیاست. جمعیت یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفری چین قابل مقایسه با بازار عراق و افغانستان نیست. اهداف ما در هر کشوری متفاوت از کشور دیگری باشد و باید براساس آن کشور برنامه‌ریزی مناسب انجام شود. دفاتر و مراکز تجاری و نمایشگاه‌های دائمی در هر کشور با شیوه خاص خود باید دائر شود.
به نظر می‌رسد بخش خصوصی ایران به دلیل صادرات کالاهای مصرفی به بازار عراق و افغانستان می‌تواند فعال‌تر باشد، اما ممکن است در صادرات مواد اولیه به چین دولت و بنگاه‌های خصولتی ابتکار عمل بیشتری داشته باشند. رییس اتاق مشترک ایران و چین درباره چگونگی مدل همکاری بین دولت، شرکت‌های عمومی غیردولتی دولتی و بخش خصوصی پاسخ می‌دهد: ما به عنوان اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین روی پتانسیل‌های موجود اقتصادی کار می‌کنیم. در پروژه ملی توسعه صادرات به چین، پررنگ شدن نقش بخش خصوصی و اندازه کالاهای غیرمواد اولیه است. ما در این هدف‌گذاری به بازار مصرفی چین توجه داریم. باید به همه ظرفیت‌ها توجه کنیم و ظرفیت بالقوه را به توان بالفعل بدل کنیم.
نقش تاثیرگذار بخش خصوصی
حریری درباره همکاری ۲۵ساله ایران و چین و تاثیر آن بر روند همکاری بخش خصوصی با چین گفت: البته همکاری ۲۵ ساله ایران و چین بیشتر هیاهوی رسانه‌ای است. آنچه به عنوان راهبرد همکاری بین ایران و چین دیده می‌شود، بخش عمده‌ای که همیشه باید مطرح شود این است که توسعه روابط بازرگانی دو کشور ایران و چین در اولویت باشد. در اینجا باید بر نقش پررنگ بخش خصوصی تاکید شود.
او تاکید کرد: باید نقش بخش خصوصی به عنوان پتانسیل که هنوز ظرفیت همکاری بالایی دارد مطرح شود. هم دولت ایران و هم دولت چین موافقت کلی روی این مساله اعلام کرده‌اند، اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در همه کمیسیون‌های مشترک خود روی این اصل توجه و تاکید داشته است.
حریری درباره زمان راه‌اندازی تاسیس دفتر تجاری ایران و چین و اهمیت مسائل واقعی اقتصادی مثل تحریم‌ها تصریح کرد: تحریم تاثیری در بازگشایی این دفاتر تجاری ندارد. شاید برخی فکر کنند این دفاتر برای دور زدن تحریم‌ها باشد اما نگاه ما این است که در توسعه روابط اقتصادی، تحریم ممکن است باعث مشکلاتی شود اما تنها چیزی که می‌تواند این برنامه را به تاخیر اندازد، نبود رفت و آمد عادی میان دو کشور یا کشورها به دلیل شیوع ویروس کروناست که بزرگ‌ترین مشکل امروز است و این مهم‌ترین مانع برای راه‌اندازی دفاتر تجاری است.
به گفته حریری، از نظر اجرایی تقریبا خیلی از کارها انجام شده است. برای اجرای طرح درباره نحوه مشارکت شرکت‌های بزرگ در حال مذاکره هستیم. اینها کار خیلی زمان‌بری نیست. تنها نگرانی ما این است که در فصل پاییز وضعیت بیماری کروناویروس چگونه خواهد بود. این مجهول ممکن است راه‌اندازی دفتر تجاری را به تاخیر اندازد، اما هدف‌گذاری ما راه‌اندازی این دفتر در آخر سال میلادی است. البته اتاق ایران بر بازگشایی اتاق عراق و سوریه هم در این بازه زمانی تاکید دارد.
وی درباره نحوه همکاری شرکت‌های بزرگ با بخش خصوصی در راه‌اندازی دفتر تجاری در چین گفت: در فاز اول دفتر تجاری ایران و چین بازگشایی خواهد شد تا به شرکت‌های ایران برای صادرات به بازار چین خدمات دهد. همچنین واردات ماشین‌آلات و اقلام مورد نیاز هم جزو اهداف اولیه است.
در فاز دوم موضوع اصلی جذب شرکت‌های چینی و ارائه خدمات به شرکت‌های چینی از طریق اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین است. آنچه ما در حوزه مسوولیت خود داریم با معاونت امور بین‌الملل اتاق ایران هماهنگ کار می‌کنیم تا به بخش خصوصی ایران و شرکای چینی خود خدمات ارائه دهیم.