چالش عدم کفایت درآمدهای ارزی بازتاب گسترده‌ای در بازارهای داخلی داشته و سبب جهش قیمت دلار و سکه در روزهای اخیر شده است.
دیروز برای چندمین روز متوالی دلار به افزایش قیمت خود در بازار ادامه داد و با عبور از کانال قیمتی ۲۶ هزار تومانی توانست رکورد قیمتی جدیدی را به ثبت برساند. پیش از این نیز دلار برای ثبت نرخ ۲۶ هزار تومانی قد علم کرده بود با این حال با تدابیر ویژه بازارساز عقب‌نشینی کرده بود.
به گازارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، سکه نیز دیروز به تبعیت از دلار توانست از سد مقاومتی ۱۲ میلیون تومان عبور کند و با بالاترین نرخ معاملاتی خود را به ثبت برساند.
دیروز معاملات بازار ارز و سکه رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. دلار از سد مقاومتی ۲۶ هزار تومان عبور کرد و چهره جدیدی از خود را در میان معامله‌گران بازار به تصویر کشید. پیش از این و در روزهای انتهایی تیرماه نیز دلار وضعیت مشابهی را تجربه کرده و تا نزدیکی قیمت ۲۶ هزار تومان نیز پیش رفته بود، با این حال اقدامات بانک مرکزی منجر به عقبگرد دلار تا مرز قیمتی ۲۳ هزار تومان شد. اما در طول دو هفته گذشته هیجان معاملات در این بازار شدت گرفته و قیمت‌ها روند رو به رشدی به خود گرفته‌اند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در روزهای گذشته افراد با دریافت سهمیه یک‌ساله ۲۲۰۰ دلاری خود از طریق کارت ملی و فروش آن با نرخ‌های بالاتر توانستند به افزایش قیمت دلار دامن بزنند. این مساله با واکنش بانک مرکزی همراه بوده و دریافت ارز با محدودیت‌های بیشتری همراه شد.
ثبت رکورد جدید قیمتی در حالی اتفاق می‌افتد که به تازگی عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی تامین ارز و پایداری بازارها را اولویت اصلی سیاستگذار پولی عنوان کرده و گفته بود که اگر این اقدامات انجام نمی‌شد مشکلات اقتصادی امروز در ابعاد بزرگتری کشور را دچار عدم تعادل می‌کرد.بنا بر این هرچند انتظار می‌رفت این اقدام بانک مرکزی منجر به ریزش قیمت‌ها شود، با این وجود شاهد پیشروی دلار در بازار بوده‌ایم.
دیروز همزمان با افزایش قیمت دلار در بازار آزاد، صرافی‌های منتخب نیز نرخ معاملاتی خود را تغییر دادند، به طوری که دلار با قیمت ۲۳ هزار و ۲۰۰ تومان از سوی این صرافی‌ها معامله شد. هرچند هر روز نرخ جدیدی از دلار در بازار کشف می‌شود اما شواهد حاکی از کمبود ارز در بازار و ناتوانی صرافی‌ها در پاسخگویی به نیاز متقاضیان است.
به گفته آنها بانک مرکزی ارز کافی در اختیار آنها قرار نمی‌دهد و سبقت تقاضا از عرضه منجر به رشد قیمت دلار شده است. بدیهی است در نبود درآمدهای ارزی و ناتوانی سیاستگذار در پاسخگویی به نیاز متقاضیان شاهد تداوم روند رو به رشد قیمت دلار خواهیم بود.
سکه نیز دیروز از دلار جا نماند و این بار با نرخ تازه‌ای در میان معامله‌گران حاضر شد. پیش از این بالاترین نرخ ثبت شده برای سکه ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بود، با این وجود دیروز قیمت هر سکه به ۱۲ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سکه تنها ظرف یک هفته ۹۰۰ هزار تومان گران شده است.
به گفته کارشناسان بازار طلا این میزان رشد منجر به افزایش حباب قیمتی سکه در بازار شده و تقاضای چندانی برای خرید طلا وجود ندارد. با توجه به آنکه دلار مسیر قیمتی طلا و سکه را تعیین می‌کند، تداوم روند رو به رشد دلار سکه را نیز کماکان بر مدار رشد قرار می‌دهد.
پیش از این کارشناسان دلایل متنوعی برای افزایش قیمت‌ها ارائه داده بودند. جمع کثیری از آنها رخدادهای این روزهای بازار ارز را به خروج سرمایه از بورس نسبت داده و بخشی از آنها نیز مساله عدم کفایت درآمدهای ارزی را به میان آورده‌اند.
اگر نااطمینانی به آینده اقتصادی و نگرانی نسبت به کاهش ارزش دارایی‌های مالی را هم به این موضوع اضافه کنیم مشخص می‌شود که معامله‌گران با برنامه قبلی به خرید دلار و سکه متمایل شده‌اند. هرچند سیاستگذار پولی می‌گوید که بازار را رصد و ارز مورد نیاز متقاضیان را تامین می‌کند، با این وجود انگیزه سفته‌بازی در میان معامله‌گران بالاست و کناره‌گیری آنها از بازارهای موازی به سادگی ممکن نیست.
دو زاویه دید در بازار ارز
در همین حال مجیدرضا حریری، رییس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: دو زاویه دید در خصوص وضعیت این روزهای بازار ارز وجود دارد.
وی اظهار کرد: نخستین زاویه دید بیان می‌دارد که بنیان تمام افزایش قیمت‌ها سیاسی است و ریشه در تحریم‌ها دارد. چون دولت نمی‌تواند نفت بفروشد منابع ارزی در اختیارش نیز کاهش پیدا کرده است.
به گفته حریری، یک دهه پیش دولت دو میلیون بشکه نفت با قیمت ۱۴۰ دلار به فروش می‌رساند. بنابراین درآمد نفتی کشور در آن سال‌ها (سال‌های ۸۸ و ۸۹) به بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار و صادرات غیرنفتی نیز به حدود ۳۰ میلیارد دلار می‌رسید. به این ترتیب مجموع درآمدهای ارزی کشور در آن دوره حدود ۱۶۰ میلیارد دلار بوده است.
این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: اگر بخواهیم پیش‌بینی واقع‌بینانه‌ای داشته باشیم درآمد ارزی سال ۹۹ به حدود ۴۰ میلیارد دلار خواهد رسید که یک‌چهارم درآمدهای ارزی ۱۰ سال گذشته است.
وی ادامه داد: ما نسبت به سال گذشته هم که حدود ۶۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم، امسال کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی داریم. بنابراین چون ارز نداریم قیمت ارز بالا می‌رود و همه آنهایی که آینده را پیش‌بینی می‌کنند بر اساس آمار پنج‌ماهه اول سال (که تنها ۱۱ میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات نفت داشته‌ایم)، می‌توانند نیمه دوم سال را هم ارزیابی کنند و بدانند که قرار نیست امسال اتفاق خارق‌العاده‌ای بیفتد.
حریری افزود: اگر با همین فرمان تا پایان سال پیش برویم کل درآمدهای ارزی کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت به ۴۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
وی گفت: این کشور برای اینکه بتواند در شرایط حداقلی و همچون سال گذشته نیازهای ارزی‌اش را تامین کند، باید حدود ۶۰ میلیارد دلار درآمد ارزی داشته باشد تا بتواند نیازهای ارزی مبتنی بر ماشین‌آلات، لوازم یدکی، مواد اولیه و کالاهای اساسی را تامین و وارد کند. واقعیت این است که ارز کافی برای تامین نیازهای کشور وجود ندارد، اما این واقعیت هم وجود دارد که دولت می‌تواند سیاستی را اتخاذ کند که جلوی افزایش فشارها را در موقعیت کنونی بگیرد.
رییس اتاق بازرگانی ایران و چین اظهار کرد: غیر از بحث‌های سیاسی که نیازمند راه‌حل‌های سیاسی است، راه‌حل‌های مدیریتی در داخل هم وجود داشته که جدی گرفته نشده است. زمانی که دولت آمریکا از برجام خارج شد دولت باید پیش‌بینی می‌کرد که این اقدام آمریکا و این گفته که نفت ایران به صفر می‌رسد اقتصاد کشور را به کدام سو می‌برد.
اگر پیش‌بینی درستی از آینده اقتصادی می‌شد، درآمدهای ارزی به سادگی حیف و میل نمی‌شد. از سال ۹۷ به بعد و حتی بعد از سیاست دلار ۴۲۰۰ تومانی افراد می‌توانستند پشت در صرافی‌ها برای گرفتن پنج هزار دلار صف بکشند.
حریری تاکید کرد: در حالی که دولت می‌دانست از ناحیه تحریم‌ها تحت فشار است و روزهای سختی را پیش‌رو دارد، اما باز هم ارز برای واردات کالاهای غیرضروری همچون غذای سگ و گربه تخصیص می‌داد. از سال ۹۸ به بعد که دولت متوجه شد درآمدهای ارزی کشور با کاهش شدیدی همراه شده است کمی سختگیری اعمال کرد. در سال ۹۹ نیز که در حال سقوط به قعر دره بودیم، شتاب بیرونی به نام کرونا نیز به کشور وارد شد.
وی ادامه داد: اصل موضوع سیاسی است و ما باید مشکلات خود را در این حوزه برطرف کنیم و موضع خود که می‌تواند جنگ، صلح یا مذاکره باشد را مشخص کنیم، در غیر این صورت نمی‌توانیم منتظر نتایج انتخابات آمریکا بمانیم و تا آن زمان به این شیوه کشور را اداره کنیم. بنابراین مفهوم مدیر و دولت این است که تا چند سال آینده را پیش‌بینی کنند و برنامه مشخصی برای آن داشته باشند و با اما و اگر نمی‌توان راه به جایی برد.
محرک‌های افزایش قیمت سکه
آیت محمدولی، رییس اتحادیه طلا و جواهر نیز در خصوص وضعیت بازار طلا و سکه گفت: سه عامل به افزایش قیمت‌ها در بازار دامن زده و فاصله قیمتی سکه و طلا یا همان حباب سکه را به حدود ۶۰۰ هزار تومان رسانده‌اند.
وی اظهار کرد: عامل اول افزایش قیمت دلار، عامل دوم افزایش تقاضای طلا و سکه و عامل سوم نیز اتاق‌های معاملات یا همان فضای مجاز است. محمدولی تصریح کرد: از بین این سه عامل اما افزایش قیمت دلار و همچنین افزایش تقاضا موجب رشد قیمت طلا و سکه شده و موجب شده که سکه از ۱۲ میلیون تومان نیز عبور کند.
رییس اتحادیه طلا و جواهر ادامه داد: هرچند تقاضا برای خرید سکه بالاست اما متاسفانه هیچ تقاضایی در بحث مصنوعات طلا وجود ندارد. اگر ۵۰ درصد تقاضای بازار در بخش مصنوعات انجام می‌گرفت تولید طلا به گردش درمی‌آمد و صنعت طلا از وضعیت رکود خارج می‌شد.
به گفته وی، تقاضا در بخش مصنوعات طلا این روزها به ۲۰ درصد هم نمی‌رسد و مابقی تقاضاها به سکه و طلای آب شده مربوط می‌شود. محمدولی افزود: بخشی از پول‌هایی که نتوانسته به رونق کسب‌و‌کارها منجر شود هم به سمت بازار طلا و سکه ورود کرده است.
رییس اتحادیه طلا و جواهر گفت: در این بازار پیش‌بینی سخت است، اما اگر بازار ارز به همین روال و تقاضا نیز به همین شکل باشد انتظاری جز این نمی‌توانیم داشته باشیم.