پلی اتیلن ترفتالات برای تولید الیاف پلی استر، رزین بطری، فیلم و رزین‌های پلی استر مهندسی به کار می‌رود.
این پلی‌اتیلن پرکاربردترین ترموپلاستیک جهان محسوب می‌شود که در صنعت نساجی با نام تجاری پلی استر و در صنعت بسته‌بندی مواد غذایی و آشامیدنی به عنوان رزین یا پت شناخته می‌شود. فراوانی و در نتیجه قیمت پایین، بالا بودن نسبت استحکام به وزن و عدم جذب رطوبت از مزایای این محصول است.
پتروشیمی تندگویان تنها تولیدکننده محصولات پلی‌اتیلن ترفتالات در ایران است. ورود این شرکت به حلقه پایین‌تر در صنعت پایین‌دستی موقعیت منحصر به فردی برای آن در منطقه خاورمیانه ایجاد کرده است به طوری که تنها شرکت تولیدکننده در منطقه خاورمیانه در زمینه پلی‌اتیلن ترفتالات است که زنجیره تولید از ابتدا تا پایین‌دستی را ایجاد کرده و از این بابت رقیب ندارد.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از دنیای اقتصاد، این شرکت که تنها تولیدکننده مواد اولیه تولید نخ‌های نساجی نیز در کشور به‌شمار می‌رود، تولید انواع نخ را آغاز کرده و امسال از گرید مواد اولیه تولید چادر مشکی رونمایی و تولید آن را آغاز کرد. همچنین محصولات این شرکت که تنها تولیدکننده محصولات با گرید بطری در ایران است، در آسیای میانه و غرب آسیا مشتری‌های خوبی دارد، اما به دلیل نیاز داخلی در حال حاضر صادرات را متوقف کرده است.
تندگویان علاوه بر این ویژگی‌ها اکنون در زمینه توسعه محصول و بومی‌سازی نیز فعالیت‌های قابل‌ملاحظه‌ای داشته است به طوری که توانسته علاوه بر عدم وابستگی از خروج ارز نیز جلوگیری کند.
رضا قاسمی شهری، مدیرعامل پتروشیمی تندگویان به تشریح فعالیت‌های شرکت در زمینه خودکفایی و توسعه سبد محصول پرداخت و گفت: در این زمینه در پتروشیمی تندگویان به همت کارشناسان، کارگزاران و مهندسان فعالیت‌های بزرگی صورت گرفته است.وی افزود: در بحث توسعه سبد محصول سال گذشته گرید چادر مشکی را شروع کردیم و امسال از این گرید رونمایی کردیم.
TG۶۷۰S از محصولات بسیار استراتژیک ماده اولیه الیاف چادرمشکی است که در گذشته از کره‌جنوبی، چین و ژاپن وارد می‌شد اما اکنون در کشور به خودکفایی رسیده‌ایم و امکان تولید داریم.
وی ادامه داد: از این گرید در ایران برای چادرمشکی استفاده می‌شود، اما چون الیاف ریز و ظریفی دارد مثل حریر شرکت‌های دیگر هم برای تولیداتی غیر از چادرمشکی آن را درخواست می‌کنند. در همین حال شرکت به اندازه مصرف چادرمشکی به تولیدکنندگان از این محصول واگذار می‌کند و باقی این محصول را در اختیار دیگر تولیدکننده‌ها قرار می‌دهیم.
وی همچنین با تاکید بر اینکه حدود ۶ هزار تن نیاز مصرف داخلی به تندگویان اعلام شده گفت: شرکت باید هر چهار ماه ۲ هزار تن به شرکت‌های تولیدکننده چادرمشکی محصول تحویل دهد، اما ما ظرفیت تولید بیشتر از این میزان را نیز داریم.
وی در ادامه به گرید LM۱۴۰ (لومرت) اشاره کرد که ماده اولیه لباس‌های یک‌بار مصرف پزشکی و بهداشتی مثل گان و ماسک و روکش‌های صندلی است، افزود: امسال با ۳۰ تن از این مواد تولیدی تندگویان گان تولید شد و در اختیار بیمارستان‌ها گذاشتیم.
به گفته وی شرکت گرید آنتی یو‌‌وی یا گرید نخ تایر را نیز امسال دارد که از طریق بورس کالا آن را توزیع کرده است.
وی در ادامه در خصوص تامین قطعات گفت: صنعت پت (پلی‌اتیلن ترفتالات) از پیچیدهترین صنایع شیمیایی کشور است. در همین حال باید گفت تولید پتروشیمی تندگویان انحصاری است و مشابه آن در کشور وجود ندارد.
این در حالی است که شرکت‌های زیادی با واحد الفین، متانول و... در کشور داریم که می‌توانند تجربیات خود را منتقل کنند، اما تندگویان تنها تولیدکننده پت در کشور است و هر دستگاه یا قطعه‌ای هم اگر متوقف شود نمی‌توانیم از شرکت‌های دیگر کمک بگیریم و این شرایط ما را سخت‌تر کرده است.
وی اضافه کرد: از سال گذشته با کمک صنعتگران داخلی اقدامات موثری از جمله تهیه کاتالیستی که از پیچیدهترین کاتالیست‌های صنعت پتروشیمی محسوب می‌شود، انجام گرفته است. ما با شرکت‌های داخلی ساخت این کاتالیست را پیش بردیم. در تولید آزمایشگاهی آن به نتیجه رسیدیم و مینی‌پایلوت آن انجام شده و شرکت قرار است نمونه‌ای از این کاتالیست را به ما تحویل دهد تا در واحد از آن استفاده کنیم.
وی ادامه داد: یکی دیگر از دستگاه‌های حساس ما دستگاه سانتریفیوژ است که در واحدهای پایین‌دستی ما در واحد تصفیه‌خانه پساب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه بسیار بزرگی است که صنعتگران جوان کشورمان موفق به ساخت آن شده‌اند.
قاسمی شهری افزود: به تازگی هم دستگاهی را که یکی از پیچیدهترین فیلترهای روتابری به اسم فیلتر آر.وی.اف (RVF) که ۲۵ تن وزن را دارد با توان صنعتگران داخلی ساختیم.
وی در ادامه با اشاره به اینکه طی ۱۰ روز گذشته یک فیلتر جدید داخلی در واحد نصب شد توضیح داد: تندگویان دو فیلتر موازی در واحد داشت که از چندسال پیش یکی از این فیلترها از سرویس خارج شده بود و هرگاه برای تمیزکردن یا تعمیر این فیلتر را باز می‌کردیم مجبور بودیم واحد را ۲۴ تا ۴۸ ساعت از سرویس خارج کنیم تا فیلتر آماده شود. در همین حال ریسک خرابی فیلتر هم وجود داشت؛ در نهایت این فیلتر به تازگی نصب شد و اکنون با هیچ مشکلی مواجه نیستیم.
وی همچنین با تاکید بر اینکه تندگویان در حال حاضر قطعات مختلف برقی، ابزار دقیق، مکانیکی، ماشینی، روتاری و مکانیکال سیل (آب‌بندهای مکانیکی) را از داخل با کیفیت خوب تامین می‌کند تاکید کرد: به تازگی سه دستگاه از مبدل‌های حرارتی را که جنس تیتانیوم دارند و بعد از یک سال عمر آنها تمام می‌شود در داخل ساختیم و در سرویس قرار دادیم.
وی افزود: با داخلی‌سازی قطعات و کاتالیست‌های مزبور میزان ارزی که برای خرید تجهیزات و قطعات در سال‌های ۹۷ و ۹۸ و ۹۹ هزینه کردیم کاملا کاهش داشته است. وی تصریح کرد: برای واردات قطعات باید صادرات داشته باشیم و از همان محل فروش قطعات موردنیاز خود را خریداری کنیم. این در حالی است که ما به دلیل نیاز داخلی از ابتدای امسال صادراتمان بسیار جزئی بوده است.
وی تصریح کرد: اکنون بازارهای صادراتی ما مثل عراق، افغانستان، حوزه خاور دور، چین، هندوستان، اسپانیا، آلمان و ترکیه به محصول ما نیاز دارند، اما به دلیل تامین نیاز داخلی، صادرات نداریم.
وی در پاسخ به این سوال که تولید فعلی برای شرکت مقرون به صرفه است افزود: با توجه به اینکه تولید MEG، اسیداستیک و پارازایلین در داخل کشور انجام می‌شود و ما می‌توانیم این محصولات را در داخل تامین کنیم تولید برای ما مقرون به صرفه است و روند تولید را هم در زمینه تولید مواد اولیه نساجی و هم بطری می‌توانیم براساس نیاز داخل انجام دهیم.
مدیر عامل تندگویان همچنین درباره انحصاری بودن شرکت ادامه داد: در حوزه خاورمیانه شرکتی مثل ما در زمینه تولید که از صنعت بالادست تا پایین‌دست را داشته باشد، وجود ندارد. به طور مثال شرکتی در ترکیه تنها واحدهای پلیمری ما را دارد، اما ما زنجیره تولید را در پتروشیمی تندگویان از واحدهای شیمیایی گرفته تا انتهای واحد پلیمری داریم. به طوری که تندگویان حتی واحد POY دارد که در آن چیپس را تبدیل به نخ می‌کند.
وی با اشاره به اینکه تندگویان هنوز به ظرفیت صد درصد نرسیده افزود: این در حالی است که صنایع پایین‌دستی به شدت دنبال محصول و واردات آن هستند و ما قول داده‌ایم با افزایش ظرفیت تولید، نیاز بازار را تامین کنیم و با روند فعلی باید گفت تندگویان حتی تا سال ۲۰۲۸ در منطقه واحد مشابه ندارد.
به گفته وی در حال حاضر چین در حال احداث واحدی مشابه واحد تندگویان است، اما کشورهای اروپایی به دلیل عدم امکان تامین خوراک مجبور به توقف تولید شدند.
وی درباره ظرفیت تولید شرکت نیز تاکید کرد: سال ۹۷ ظرفیت تولید تندگویان ۶۷درصد بود که با اقدامات انجام شده و رفع تنگناها این ظرفیت را به ۸۷ درصد رساندیم. اکنون بحث تداوم تولید را داریم و هدف ما این است که ظرفیت تولید را در سال آینده به ۹۰ تا ۹۵ درصد برسانیم. وی تصریح کرد: سیستم‌های مدیریت و تعمیرات پت، نگهداری و تعمیرات، CMMC ، RVI،IRCM را در تندگویان پیاده کرده و آثار آنها در روند تولید قابل ملاحظه است. همچنین بسیاری از تجهیزات قدیمی شرکت را که سال‌ها تعمیر نشده‌اند مورد بازبینی و تعمیر قرار دادیم و قصد بازگرداندن مجدد آنها با کیفیت مناسب را به چرخه تولید داریم.
وی درباره طرح توسعه شرکت نیز گفت: برای طرح توسعه یک واحد SSP داریم که مناقصه آن برگزار شده، ولی به دنبال بحث تحریم‌ها چون لایسنس آن را نداشتیم دچار مشکل شد، اما اکنون مناقصه را تغییر داده و ظرف دو، سه هفته آینده پاکت‌ها را با هدف مدیریت مصرف آب آن باز می‌کنیم تا با استفاده از توان داخلی این کار را نیز انجام دهیم.
مدیرعامل پتروشیمی تندگویان در پایان با اشاره به آغاز ساخت دو طرح بزرگ زیست‌محیطی توسط این شرکت گفت: به تازگی کلنگ عملیات اجرایی ساخت دو پروژه سیستم تصفیه و بازیافت آب بلودان برج‌های خنک‌کننده و رآکتور‌های بی‌هوازی تصفیه‌خانه فاضلاب پتروشیمی شهید تندگویان را با سرمایه‌گذاری بیش از ۵/ ۲ میلیون یورو و ۲۱۰ میلیارد ریال به زمین زدیم.
وی هدف از ساخت و بهره‌برداری از پروژه سیستم تصفیه و بازیافت آب بلودان برج‌های خنک‌کننده را استفاده بهینه از منابع آب، بازیافت آب برج‌های خنک‌کننده با استفاده از تکنولوژی مدرن، تامین کمبود آب RO برج‌های خنک‌کننده در فصول گرم و صرفه‌جویی در مصرف آب ذکر کرد.
قاسمی شهری افزود: اجرای این پروژه زیست محیطی با اعتباری بالغ بر ۵/ ۲ میلیون یورو و ۶۰ میلیارد ریال و در راستای استفاده بهینه از منابع آبی کشور و صرفه‌جویی روزانه بیش از ۲ هزار و ۴۰۰ متر مکعب آب بلودان، کاهش میزان و شدت مصرف آب و تولید فاضلاب کلید خورده است.
وی اضافه کرد: علاوه بر این، پروژه احداث رآکتور‌های بی‌هوازی تصفیه‌خانه فاضلاب هم با هدف افزایش ظرفیت تصفیه بی‌هوازی تصفیه‌خانه پتروشیمی شهید تندگویان برای کاهش اثرات ناشی از نوسانات کیفی به واحدهای پایین‌دست، سهولت انجام عملیات تعمیر و نگهداری رآکتور‌های بی‌هوازی موجود برای تامین شرایط مطلوب رآکتور‌ها و کمک به ارتقای راندمان واحدهای هوازی و در نهایت عملکرد تصفیه‌خانه آغاز شد.
به گفته وی کلنگ ساخت این پروژه هم با اعتباری بالغ بر ۱۵۰ میلیارد ریال و برای کاهش مصرف انرژی و حذف موثر آلاینده‌ها، افزایش راندمان کل تصفیه‌خانه و انتقال آلودگی کمتر به واحدهای تصفیه پایین‌دست به زمین زده شد.