ژاک دو ووکانسون (Jacques de Vaucanson) مخترع و هنرمند فرانسوی و سازنده آدمک مکانیکی بود. او نخستین فردی بود که ماشین بافندگی اتوماتیک را طراحی کرد و نخستین ماشین تراش تماما فلزی را ساخت.
دو ووکانسون در ۲۴ فوریه ۱۷۰۹ در گرنوبل فرانسه به دنیا آمد و به‌عنوان فرزند یک دستکش ساز در فقر بزرگ شد. گفته می‌شود که او در جوانی آرزو داشت ساعت‌ساز شود. او تحت نظر راهبان یسوعی تعلیم دید و بعدتر تحصیلات خود را در لیون دنبال کرد. او درصدد پیگیری مطالعات دینی بود، اما پس از ملاقات با جراحی به نام کلود نیکولاس لوکات و یادگیری اصول آناتومی، به ابزارهای مکانیکی علاقه‌مند شد. دانش جدید به وی امکان داد تا نخستین ابزارهای مکانیکی خود را به تقلید از عملکردهای حیاتی بیولوژیک چون گردش خون، تنفس و هضم تولید کند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل ازدنیای اقتصاد، در ۱۷۳۷ ووکانسون آدمک فلوت زن خود را در اندازه و شمایل یک چوپان ساخت که طبل می‌زد، نی می‌نواخت و در مجموع قادر به نواختن ۱۲ آهنگ بود. از آنجا که انگشت‌های این آدمک قادر نبود تا برای نواختن درست فلوت به اندازه کافی خم شود، ووکانسون به ناچار دست‌کش‌هایی برای او تعبیه کرد. در سال بعد، ۱۷۳۸، ووکانسون اختراع خود را به آکادمی علوم فرانسه ارائه کرد.
در آن دوران مصنوعات مکانیکی تا حدی یک مساله باب روز در اروپا به شمار می‌رفت، اما بیشتر این مصنوعات در زمینه اسباب بازی بودند ولی اختراعات ووکانسون به دلیل مهارت و شبیه‌سازی مکانیکی از واقعیت در این راستا انقلابی به شمار می‌رفتند.
اواخر همان سال ووکانسون دو ماشین مکانیکی دیگر به نام‌های نوازنده دایره و اردک گوارنده اختراع کرد که شاهکارهای او به شمار می‌رود. این اردک که متشکل از ۴۰۰ بخش متحرک در هر یک از بال‌های خود بود، قادر به حرکت بال‌های خود، نوشیدن آب و-به ظاهر- خوردن دانه بود و چنین می‌نمود که عمل دفع را نیز می‌تواند انجام دهد.
از ووکانسون به‌عنوان کسی یاد می‌شود که نخستین لوله لاستیکی منعطف در جهان را-با تعبیه آن به‌عنوان روده در اردک مکانیکی- ساخته است. با وجود ماهیت انقلابی این آدمک، گفته می‌شود او به زودی از اختراعات خود خسته شد و آنها را در ۱۷۴۳ فروخت.
در ۱۷۴۱ ووکانسون از سوی دربار لویی پانزدهم و کاردینال فلوری به‌عنوان بازرس کارخانه‌های تولید ابریشم فرانسه منصوب شد و توانست با ایجاد تغییرات در اتوماسیون پروسه بافندگی اصلاحاتی صورت دهد و در ۱۷۴۵ وی نخستین دستگاه بافندگی تماما اتوماتیک جهان را ساخت. ژاک دو ووکانسون در ۱۷۸۲ در پاریس درگذشت.