اشاره:
مدت کوتاهی از توافق هسته‌ای و صحبت از لغو تدریجی تحریم‌های بین‌المللی سپری نمی‌شود که خبر تازه‌ای در تلکس خبرگزاری خودنمایی کرد «سوئیس تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرد.»سوئیس این اقدام را به توافق بین تهران و قدرت‌های بزرگ که برنامه هسته‌ای ایران را محدود می‌کند، نسبت داده است و در بیانیه‌ای افزود: دولت امیدوار است اقدامات امروز به عنوان نشانه‌ای در خصوص حمایت سوئیس از اجرای توافق هسته‌ای قلمداد شود و روابط دوجانبه با ایران تقویت شود.
شورای فدرال سوئیس در نشست دوازدهم اوت (21 مرداد) تصمیم گرفت تحریم‌ها بر روی معاملات فلزات گرانبها با نهادهای دولتی ایران،تجارت فرآوردهای پتروشیمی ایران، انتقال نفت خام و فرآورد‌ه‌های نفتی و همچنین سیاست‌های بیمه‌ای را که در ارتباط با این معاملات اتخاذ شده‌است را بردارد.» انتشار این خبر، باعث شد گفت‌وگویی با یکی از نمایندگان صنعت نساجی سوئیس در کشور مصاحبه‌ای انجام دهیم. شرکت سولتکس ایران که تیرماه امسال، جشن 40 سال فعالیت خود در ایران را جشن گرفت. مهندس آذری- مدیرعامل- متولد سال 1328 در مشهد و دانش‌آموخته رشته مهندسی نساجی از انگلستان است. مدتی در شرکت ایران پوپلین به‌عنوان مدیر تولید مشغول کار می‌شود و از ابتدای آگوست 1985 فعالیت خود را در شرکت سولرز آغاز می‌نماید که این روند تاکنون ادامه دارد.
*به‌اعتقاد شما رفع تحریم‌های بین‌المللی، چه تبعات مثبت و منفی بر صنایع نساجی کشور خواهد داشت؟
معتقدم که دو نوع تحریم وجود دارد؛ تحریم‌های داخلی و تحریم‌های خارجی. البته تحریم‌های داخلی تا حد زیادی متأثر از تحریم‌های خارجی است زیرا طی 10 سال اخیر صنعت نساجی، مشکلات بسیاری را تحمل کرده و به‌دلیل عدم اطمینان به شرایط متزلزل بازار و همچنین کم‌توجهی دولت و سیستم‌های بانکی نسبت به اجرای پروژه‌های بزرگ در این صنعت، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در نساجی صورت نگرفت.
نکته مهم دیگر این‌که با رفع تحریم‌ها، بخش عمده‌ای از دارایی‌های بلوکه شده ایران در سایر کشورها آزاد خواهد شد و به کشور باز میگردد، منطقی‌ترین شیوه صرف این مبالغ، سرمایه‌گذاری در صنایع داخلی است در غیر این‌صورت اگر سیاست‌های دولت برمبنای حمایت از تولید صنایع (از جمله صنعت نساجی) استوار نشود، جهش و پیشرفت خاصی در این صنعت رخ نخواهد داد.
*«پیشگامی سوئیس در لغو تحریم‌ها»، این روزها تیتر اخبار مهم اقتصادی و سیاسی است.. در این مورد هم توضیحاتی ارائه دهید.
امیدوارم با رفع تحریم‌ها، مسائل و مشکلات مربوط به سیستم بانکی، نقل و انتقال پول جهت واردات ماشین‌آلات و مواد اولیه مرتفع شود ضمن این‌که دولتمردان سوئیسی بسیار خوش‌بین هستند که در صورت رفع مشکلات بانکی و از سرگیری روابط تجاری و مالی میان ایران و سایر کشورهای اروپایی، فصل جدیدی از روابط بین‌المللی با ایران آغاز شود. البته باید به این موضوع اشاره کنم که سولتکس ایران در شرایط بسیار دشوار تحریم‌ها از هیچ تلاشی برای تهیه و تأمین قطعات یا دستگاه‌های موردنیاز صنعتگران نساجی مضایقه نکرد. همان‌طور هم که می‌دانید سوئیس، اولین کشور اروپایی محسوب می‌شود که تحریم‌های ایران در حوزه سیستم بانکی، نفت و پتروشیمی و فلزات گرانبها را لغو کرده است. وقتی سوئیس (که از نظر اقتصادی و مالی، کشوری قدرتمند به شمار می‌آید) چنین اقدامی انجام می‌دهد مسلماً بر عملکرد و نگرش سایر کشورها نیز اثرگذار خواهد بود.
*به‌اعتقاد شما مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های تولیدکنندگان ایرانی چیست؟
هر ماه به ایران می‌آیم و زمانی که از نزدیک با مدیران کارخانه‌های مختلف نساجی به بحث و گفت‌وگو می‌پردازم، «رکود اقتصادی» را بزرگ‌ترین مشکل خود عنوان می‌کنند البته طی سفر اخیر به ایران متوجه کاهش نسبی این رکود شده‌ام. مشکل عمده دیگر « قاچاق بی‌رویه پارچه و پوشاک» است که در بسیاری از موارد مشکلات جدی برای تولیدکنندگان ایرانی به وجود می‌آورد. در کنار این مسائل باید به واردات ماشین‌آلات دسته دوم نیز اشاره کنم که به‌اعتقاد من مهم‌ترین مشکل این صنعت محسوب می‌شود. شاید برخی از دوستان تصور کنند به‌عنوان فروشنده ماشین‌آلات بافندگی این مسأله را بیان می‌کنم تا صنعتگران را نسبت به خرید ماشین‌آلات خود ترغیب کنم اما واقعیت این است که حتی اگر مجموعه ما در فهرست سیاه خرید و فروش ماشین‌آلات صنعتی قرار گیرد و هیچ‌یک از صنعتگران نساجی دستگاه‌های آن را خریداری نکنند باز هم اعلام خواهم کرد که خرید ماشین‌آلات دست دوم هیچگونه توجیهی ندارد و واحدهای تولیدی برای ارتقای کیفیت محصولات خود، گزینه‌ای جز تهیه ماشین‌آلات مدرن و روز دنیا پیش رو ندارند.
متأسفانه تعدادی از کارخانه‌های نساجی کشور به‌دلیل عدم آگاهی و همچنین نفوذ دلال‌ها و واسطه‌ها به گورستانی از ماشین‌آلات دست دوم (به‌خصوص ترکیه) تبدیل شده است و دولت با سیاست‌های نادرست خود از این موضوع حمایت می‌کند و حتی تسهیلات بانکی و معافیت گمرکی نیز در اختیار این قبیل واردکنندگان قرار می‌دهد! برخی هم که روی ماشین‌آلات مستهلک و قدیمی، برچسب سولزر را نصب می‌کنند و به اسم ماشین سولزر به فروش می‌رسانند؛ بخش عمده‌ای از ماشینهایی که به‌عنوان دسته دوم وارد کشور می‌شوند تغییر پلاک و سال ساخت دارند و بارها اتفاق افتاده که دستگاهی به نام تولید 2011 فروخته می‌شود اما در واقع متعلق به سال 2007 است!
*با توجه به این مسائل، به یک صنعتگر نساجی که تصمیم به خرید ماشین جدید دارد، کدام گزینه را پیشنهاد می‌کنید؛ ماشین‌آلات جدید چینی یا ماشین‌های دسته دوم اروپایی؟
به نظر بنده رفتن بسوی تولیدات با کیفیت تنها راه رقابت می باشد.توصیه اول من استفاده از تجربیات کشورهای پیشرفته درزمینه تولید محصولات نساجی می باشد.در کشورهایی مانند ایتالیا، سوئیس ، ژاپن ، ترکیه و حتی چین از ماشین های دسته دوم و یا چینی استفاده می کنند؟
ثانیاً باید ماشین‌آلات جدید چینی را مورد بررسی قرار داد و بدانیم که تحت چه شرایطی طراحی و تولید شده‌اند. برای مثال گروه ITEMA در چین نیز کارخانه‌ای از سال 2002 احداث کرده است ولی 70 درصد قطعات ماشین‌آلات این کارخانه در ایتالیا، طراحی و تولید و سپس به چین ارسال می‌شوند. طبعاً واردات این قبیل ماشین‌آلات چینی مشکلی ندارد ضمن این‌که اختلاف قیمت چندانی میان ماشینهایی که در چین ساخته می‌شوند با ماشین‌های ساخت ایتالیا وجود ندارد اگرچه ماشین‌آلات چینی از نظر تکنولوژی هم سطح ماشین‌های اروپایی نیستند و به‌همین دلیل خرید اینگونه دستگاه ها باید با تولیدات اروپایی دقیقاً ازهرجهت مقایسه و سپس تصمیم گیری شودو فقط به فقط و در صورت اجبار ماشینهایی را توصیه می کنم که توسط برندهای معتبر و خوش‌نام در زمینه تولید ماشین‌آلات در چین کارخانه‌ای داشته باشند و تحت لیسانس آن برند به تولید بپردازند.
یکی دیگر از مشکلات صنعت نساجی استفاده از قطعات غیراستاندارد چینی و ترکیه است. با تکیه به 40 سال تجربه فعالیت در صنعت نساجی عنوان می‌کنم هر مجموعه‌ای که دنبال تهیه چنین قطعاتی باشد یا مدیران آن کوچک‌ترین اطلاع و دانشی در این بخش ندارد و یا در آن مجموعه احتمال فساد مالی وجود دارد. طبق تحقیقات میدانی و عملی ، امروزه ثابت گردیده است که استفاده از قطعات اصلی در نهایت حتی از نظر مالی به نفع مصرف کننده می باشد.
*به این نکته اشاره کردید که هر ماه به ایران می‌آیید و از کارخانه‌های نساجی بازدید به عمل می‌آورید؛ آیا در جریان این بازدیدها متوجه پیشرفت یا حرکت رو به جلوی واحدهای نساجی شده‌اید یا فکر می‌کنید تغییر چندانی حاصل نشده‌است؟
معمولاً حرکت خاصی در کارخانه‌های نساجی مشاهده نکرده‌ام و روندِ همیشگی و تکراری تولید ادامه دارد که این موضوع هیچ ارتباطی به مسائلی که برخی تولیدکنندگان در مورد عدم حمایت دولت اظهار می‌کنند؛ ندارد. دولت صرفاً به سیاستگزاری‌های کلان می‌پردازد و این‌که یک واحد تولیدی توجهی به بهره‌گیری از تکنولوژی‌های مدرن ندارد یا کپی‌بردار محض از محصولات دیگران بوده و هیچگونه نوآوری را مد نظر ندارد، دیگر ارتباطی به دولت ندارد و نباید منتظر ماند تا دولت برای رفع چنین مشکلاتی، راه‌حل ارائه دهد یا در قالب اعطای وام و تسهیلات بانکی به کمک واحدهای مذکور بشتابد! رسالت دولت، مبارزه با قاچاق و کنترل مبادی ورودی کشور، ممانعت از واردات ماشین‌آلات اسقاطی و تدوین سیاست های درست حمایتی از واحدهای تولیدی واجد صلاحیت می باشد.
مطلب بعد این‌که به‌دلیل نوع فعالیتم از کارخانه‌های نساجی سایر کشورهای آسیایی نیز بازدید به عمل می‌آورم و متأسفانه باید بگویم صنعت نساجی ایران (در بخش ریسندگی، بافندگی، رنگرزی و ...) در مقایسه با کشورهایی مانند هند، پاکستان، ترکیه و ... بسیار عقب‌تر است. هنوز در تولید نخ 30 و 40 یک‌لا پنبه و پنبه پلی‌استر، آهار و بافت آن با مشکلات متعدد روبرو هستیم در حالی که درکشوری مانند پاکستان تولید نخهای ظریف با کیفیت بالا امری عادی است. بسیار رایج و متداول است. این موضوعات ربطی به تحریم‌های بین‌المللی ندارند مگر تحریم عنوان کرده که سیستم ریسندگی یا بافندگی عملکرد ضعیف داشته باشد؟! در ایران کارخانجات ریسندگی بسیار قدرتمندی وجود دارند که نخهای با کیفیت تولید می نمایند، همان‌طور که پارچه‌های باکیفیت نیز به بازار عرضه می‌شوند اما بخش عمده‌ای از تولیدکنندگان دغدغه چندانی برای ارتقای کیفیت محصولات خود ندارند.
*چند ماه آینده شاهد وقوع رویداد بزرگی در صنعت نساجی جهان خواهیم بود «ایتمای میلان» و گروه ITEMA نیز به‌عنوان یکی از غرفه‌گذاران معتبر و شاخص در این نمایشگاه حضور خواهد داشت. آیا ماشین‌آلات یا تکنولوژی‌های جدیدی توسط این گروه در ایتما عرضه خواهد شد؟
ایتما تنها شرکتی محسوب می‌شود که تمام سیستم‌های پودگذاری،پروژکتایل، راپیری و ایرجت را تولید می‌کند.
جدیدترین ماشین های بافندگی گروه ایتما به قرار زیر می‌باشد:
1- پروژکتایل P7300 HP
2- راپیر R9500
3- جت هوا A9500
و نوآوری گروه ITEMA در نمایشگاه ایتمای میلان، ماشین R9500 حوله‌بافی خواهد بود که جایگزین ماشین واماتکس دایناتری خواهد شد.
*گروه ITEMA برنامه‌ای برای حضور در نمایشگاه نساجی تهران ندارد؟
خیر زیرا حضور در نمایشگاه نساجی تهران دستاورد و نتیجه خاصی برای ما ندارد. در یک نمایشگاه استاندارد، امکان عرضه و نمایش ماشین‌آلات و فروش وجود دارد و صنعتگران از نزدیک می‌توانند در جریان عملکرد ماشین‌ها قرار بگیرد متأسفانه در نمایشگاه نساجی تهران به‌دلایل مختلف، چنین امکانی وجود ندارد. به همین دلیل تصمیم داریم هزینه حضور در نمایشگاه را صرف برگزاری سمینارهای تخصصی و البته معروف! سولتکس نماییم که مدتی به‌دلیل مسائل اقتصادی (و نه سیاسی) برگزار نمی‌شد. امسال قرار بود سمینار سولتکس در تهران برپا شود که با توجه به برگزاری سمینار VDMA و همچنین ایتمای میلان، به سال آینده موکول شد.
*مطلب پایانی
صنعت نساجی ایران باید دانش فنی خود را ارتقا دهد. ضمن این‌که مخالف واردات محصولات نساجی نبوده زیرا اعتقاد دارم باید زمینه رقابت سالم میان تولیدکنندگان ایرانی و خارجی شکل بگیرد.اگر رقابتی وجود نداشته باشد و صرفاً به واردات بی‌رویه و یا حمایت صرف از تولیدات داخلی بپردازیم، واحدهای تولیدی از رشد باز می‌مانند. اجازه دهید به صراحت عنوان کنم علی‌رغم تمام بلاها و مصائبی که طی سال‌های اخیر بر صنعت نساجی وارد شده، این صنعت همچنان پایدار و استوار به فعالیت خود ادامه می‌دهد؛ پس نساجی یک صنعت پویا، قدرتمند و ریشه‌دار است و ورود بی‌رویه ماشین‌های دست دوم، قاچاق منسوجات، کمبود مواد اولیه و ... عاملی برای از بین بردن این صنعت نبوده است.
مطلب پایانی این‌که کمتر مدیری در کشور وجود دارد که مشکلات را به گردن دولت، سیستم بانکی و مسائل برون سازمانی نیندازد و بخشی از چالش‌های تولید را ناشی از سوء‌مدیریت یا کمبود دانش فنی خود بداند. در ایران، عاملی که باعث میگردد یک تولید کننده به رفع اساسی مشکلات خود نپردازد، عدم نیاز است،چراکه همیشه راه‌های دیگری برای درآمدزایی مانند ساختمان‌سازی و ... وجود دارد در حالی که یک تولیدکننده پاکستانی، هندی، سوئیسی، ایتالیایی و آلمانی به خوبی می‌داند که در صورت افت‌بهره‌وری، چیزی جزء ورشکستگی در انتظار او نخواهد بود و به همین دلیل همواره به دنبال تمهیداتی برای افزایش بهره‌وری و جلوگیری از توقف خط تولید می باشد.