بنگلادش با بازار پوشاک ما چه می‌کند؟

واردات بی‌رویه پوشاک، قاچاق، تحریم‌های اقتصادی، همه‌گیری ویروس کرونا، افزایش قیمت مواد اولیه و آخرین مورد آن یعنی واردات پوشاک استوک کشورهایی مثل بنگلادش ازجمله عواملی است که این صنعت را آسیب‌پذیر کرده است.

به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از صمت، اگرچه خریداران و طرفداران پوشاک استوک معتقدند تولیدات داخلی از نظر کیفیت و قیمت قابل مقایسه با آن کالاها نیستند اما تولیدکنندگان تاکید دارند پوشاک تولید داخل از نظر کیفیت مطلوب است اما ورود کالا به صورت قاچاق، رقابت را از حالت معمول خارج می‌کند.

به‌راستی چرا پوشاک قاچاقی که در بازارهای داخلی به‌راحتی عرضه می‌شود از نظر قیمت به‌صرفه‌تر از کالای تولید داخلی است؟ و چرا در این سال‌ها نهادهای ذی‌ربط و تولیدکنندگان نتوانسته‌اند برای مقابله با این وضعیت تدبیر خاصی بیندیشند؟

حمله بنگلادش به بازار پوشاک ایران

در خبرها آمده در پی کوچک شدن بازار پوشاک اروپا به دلیل شیوع ویروس کرونا، کشور بنگلادش با هدف قرار دادن بازار ایران برای فروش پوشاک استوک خود، در حال تجاوز به صنعت پوشاک ایران است. قیمت تمام‌شده یک تولیدکننده داخلی اکنون ۴ تا ۵ برابر محصول بنگلادشی است و تولیدکنندگان توان رقابت با این محصولات را ندارند.

مجید افتخاری، عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران در این باره اظهار کرد: سونامی کالاهای بنگلادشی به طرز عجیب و غریبی در حال ورود به کشور است و هیچ تولیدکننده داخلی نمی‌تواند با آنها رقابت کند چراکه کالاهای استوکی که اروپا به دلیل شرایط کرونا سفارش آنها را کنسل کرده، به صورت تناژی و با قیمت بسیار پایین به کشور وارد می‌شود.

افتخاری در گفت‌و‌گو با ایسنا با بیان اینکه این وضعیت در کالاهای زمستانی بیشتر دیده می‌شود، تصریح کرد: درحال‌حاضر پوشاک قاچاق در سطح انبوه به کشور وارد می‌شود‌ به طوری که ارزش ریالی و حجمی آن ارتباط مستقیم ندارد. حتی ممکن است کالای برند برای وارد‌کننده ۲۰ هزار تومان تمام شود‌ چراکه به صورت تناژی فروخته می‌شود و بنگلادش فقط می‌خواهد انبارهای خود را خالی کند.

این عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران تاکید کرد: با توجه به لاک‌داون در اروپا خیلی از برندها کوچک شدند یا بازار خود را از دست دادند و سفارش‌های خود را در مبدأ کنسل کردند. مجموعه‌های تولیدی در بنگلادش هم با حجم انبوهی از کالاها که خارج از فصل شده، یعنی استوک مواجه هستند که مجبورند آنها را به صورت تناژی بفروشند و بهترین بازاری که هیچ نظارتی بر آن نیست ایران است.

وی اظهار کرد: بازار پوشاک ایران تاکنون تحت تاثیر چین، اروپا، امارات و ترکیه قرار گرفته‌ اما بنگلادش تاکنون وارد بازار ایران نشده بود. این در حالی است که اکنون بنگلادش به بازار ایران حمله کرده، به طوری که قیمت تمام‌شده یک تولیدکننده داخلی اکنون ۴ تا ۵ برابر محصول بنگلادشی است. تا شرایط کرونا از بین نرود و بنگلادش دوباره به بازار اروپا وارد نشود این وضعیت ادامه خواهد داشت و بنگلادش بازار ایران را له خواهد کرد.

وی با بیان اینکه کالاهای بنگلادشی ابتدا به ابوظبی و بعد از راه آبی به کشور وارد می‌شود، گفت: مسیر قاچاق کالا مشخص است و حتی فروشندگان پوشاک در استان‌های دیگر به‌راحتی می‌توانند در مناطق آزاد به مقدار مورد نیاز کالای قاچاق بخرند. ریسک ۵۰۰ میلیون تومان کالای قاچاق به اندازه ۵ میلیون تومان هم نیست. بنابراین به گفته وی، راه‌حل درحال‌حاضر نظارت از مبدأ تا مقصد برای کنترل قاچاق است.

افتخاری در پایان گفت: فعالان حوزه پوشاک معتقدند درحال‌حاضر رقم قاچاق پوشاک حداقل ۴ برابر رقم اعلام‌شده از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است و با این وضعیت تکلیف حوزه پوشاک مشخص نیست.

قاچاق، رقابت‌پذیر نیست

تولیدکنندگان پوشاک اعتقاد دارند پوشاک داخلی به دلیل تحریم‌های اقتصادی حاکم بر کشور از نظر توان رقابتی با پوشاک وارداتی در موضع ضعف قرار می‌گیرند. در عین حال این فعالان عرصه تولید درباره پوشاک قاچاق معتقدند رقابت با این نوع کالا به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.

اکرم عیوض‌خانی، عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران در گفت‌وگو باصمت در این باره خاطرنشان کرد: حقیقت این است که در طول سال‌های گذشته همواره حضور پوشاک قاچاق در بازارهای داخلی ما، معضلی بود که تولید واحدهای داخلی را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌داد و چالشی برای ادامه فعالیت این واحدها به شمار می‌آمد که البته این روند در سال‌های اخیر با نظارت بیشتر برای ورود پوشاک قاچاق و جلوگیری از عرضه آنها در فروشگاه‌ها تا حدود زیادی بهبود پیدا کرد.

وی خاطرنشان کرد: در این مدت به دلیل رقابت شرکت‌های داخلی، کیفیت محصولات داخلی نیز نسبت به گذشته افزایش محسوسی داشت و برندهای داخلی به این شکل توانستند مجال بیشتری برای عرضه و شناخته شدن توسط خریداران پیدا کنند اما با رونق گرفتن بازار پوشاک قاچاق و استوک ممکن است دوباره صنعت پوشاک کشور دچار رکود جدی شود.

این عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران  تصریح کرد: نظارت بر بازارهای سنتی و فیزیکی در گذشته مطلوب‌تر بود اما شکل گرفتن کانال‌های فروش مجازی این نظارت‌ها را دشوارتر کرده است. عرضه‌کنندگان پوشاک قاچاق امروز به فروش مجازی کالاهای خود روی آورده‌اند و فعالیت گسترده‌ای را در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی آغاز کرده‌اند.

عیوض‌خانی بیان کرد: ما مخالف حضور کالاهای خارجی در بازار داخلی نیستیم و حتی ورود این پوشاک را به دلیل ایجاد رقابت و افزایش کیفیت تولیدات داخلی ضروری می‌دانیم اما در عین حال معتقدیم این رقابت باید سالم باشد و پوشاک خارجی پس از ورود از مبادی قانونی و پرداخت هزینه‌های دولتی و عوارض مربوط، وارد بازار شوند.

وی در عین حال با جدا دانستن موضوع واردات و قاچاق پوشاک به کشور، در این زمینه گفت: ورود پوشاک خارجی به صورت قاچاق به کشور جدا از بحث عوارض قانونی آن، موجب یک رقابت نابرابر بین کالای ایرانی و خارجی می‌شود زیرا اگرچه برندهای داخلی همه تلاش خود را برای افزایش کیفیت محصولات خود انجام می‌دهند، پوشاک قاچاق شده به کشور، به دلیل دسترسی تولیدکنندگان آنها به مواد اولیه مرغوب‌، تنوع و طرح‌های زیاد و متنوع‌تر جذابیت‌های فراوانی را برای تولیدات خود در اختیار دارند.

عیوض‌خانی در این باره تاکید کرد: محصولات داخلی ما با توجه به شرایط اقتصادی موجود، امکان دسترسی به بسیاری از تجهیزات، مواد اولیه و ملزومات را به صورت کامل ندارند. تولیدکنندگان داخلی ما گاهی برای وارد کردن مواد اولیه مورد نیاز خود با وقفه‌ای چند ماهه روبه‌رو می‌شوند و حتی این وقفه گاهی آنقدر طولانی است که فصل تولید از دست می رود. بنابراین نمی‌توان شرایط تولید پوشاک را برای این دو گروه یکسان تلقی کرد. عیوض‌خانی درباره میزان تمایل خریداران به پوشاک خارجی در بازار گفت: در هر حال برندهای خارجی مشتریان و خریداران خاص خود را دارد که علاوه‌بر کیفیت، تنوع و برند خاص را در اولویت‌های انتخاب خود درنظر می‌گیرند و تمایل دارند تا پوشاک مورد استفاده آنها از برندهای مطرح بین‌المللی باشد و در هر حال وقتی تقاضا برای کالایی وجود داشته باشد، روزنه‌‌های عرضه آن دیر یا زود باز می‌شود.

این سکه دو رو دارد

البته موضوع قاچاق پوشاک و استقبال مصرف‌کنندگان از این نوع کلا به عقیده گروهی از واردکنندگان موضوعی است که با ید از دو جنبه به آن پرداخته شود؛ یکی مسئولیت‌های حاکمیت در برابر قاچاق و دیگری وظایف تولیدکنندگان داخلی.

بهرام شهریاری، نایب‌رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران در‌باره این موضوع عنوان کرد: طرح ممنوعیت عرضه برخورد با فروشندگان پوشاک قاچاق چند سال پیش در کشور کلید خورده بود که البته با وجود موانع فراوان تا حد قابل‌توجهی پیش رفت اما عوامل متعددی دست‌به‌دست یکدیگر داده تا دوباره فروش کالای قاچاق در کشور بازارهای خود را پیدا کند. از یک سو تثبیت نرخ ارز، کاهش مزیت تولید، کوچک شدن بازارهای اروپایی و افزایش حجم پوشاک استوک و کاهش قیمت این اجناس، دسترسی به این کالاها را بیشتر کرده و سوی دیگر، مهاجرت عرضه‌کنندگان پوشاک قاچاق به فضای مجازی، نظارت‌ها را دشوار کرده و به همین دلیل تولید‌کنندگان وارد چالش جدیدی در این باره شده‌اند.

شهریاری درباره آسیب‌های ورود و فروش پوشاک قاچاق در کشور، تاکید کرد: این رقابت نمی‌تواند بین برندهای ایرانی و پوشاک قاچاق خارجی، یک رقابت منصفانه باشد‌ زیرا علاوه بر مشکلات مربوط به محدودیت‌های تولیدکنندگان داخلی، عرضه‌کنندگان پوشاک قاچاق، هزینه‌های جاری تولید و فروش رسمی را نیز متحمل نمی‌شوند و این موضوع تاثیر قابل توجهی در قیمت این کالا خواهد داشت.

نایب‌رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران درباره مزیت پوشاک استوک در بازار پوشاک کشور یادآور شد: پوشاک برندهای مطرح دنیا پس از طی شدن فصل فروش، به دلیل در نظر گرفتن مسائل اقتصادی، این اجناس را از بازار جمع‌آوری کرده و با کمترین قیمت و حتی به صوتی تنی به فروش می‌رسانند. این کالاها در کشورهای مختلف خریداران خاص خود را دارد و در ایران نیز به دلیل صرفه قیمتی بسیاری از مصرف‌کنندگان از آن استقبال می‌کنند. آنچه در این سال‌ها در بازار پوشاک باعث نگرانی است، افزایش حجم پوشاک استوک کشورهایی مثل ترکیه و بنگلادش است که به دلیل کوچک شدن بازارهای اروپایی به کشور ما سرازیر شده و قیمت آنها در مقایسه با تولیدات به‌روز داخلی بسیار نازل است.

وی در این باره افزود: البته این موضوعات یک سوی بازار پوشاک کشور است که نظارت‌های حاکمیت در حمایت از تولید داخل را می‌طلبد؛ در بخش دیگر باید به این موضوع نیز توجه داشته باشیم که تولیدکنندگان ما نیز باید در ارتقای کیفیت محصولات و در عین حال کاهش هزینه‌ها تلاش کنند تا رفته‌رفته بتوانیم کالایی قابل رقابت با کشورهای دیگر در این حوزه را تولید کنیم.

 شهریاری خاطرنشان کرد: در کنار اینکه باید موضوع قاچاق و ورود پوشاک استوک از کشورهایی مثل بنگلادش، ترکیه و تایلند را جدی بگیریم، باید با به‌روز کردن فناوری‌های تولید، در این عرصه تجدید نظر کنیم و از هزینه‌های اضافی بکاهیم.

سخن پایانی

پوشاک قاچاق یا استوک و راه یافتن آنها به بازار پوشاک کشور موضوعی است که در بسیاری از کشورها مطرح است و مشتریان خاص خود را نیز دارد. بنابراین اصلا منطقی نیست که انتظار داشته باشیم تولیدکننده داخلی بتواند با این پوشاک از نظر قیمتی رقابت کند اما آیا جدا از مسئله پوشاک استوک، تولیدات داخلی توان رقابت با نمونه‌های خارجی را دارند؟‌‌

شاید در این مورد هم پاسخ بسیاری این باشد که کشور درحال‌حاضر در تحریم اقتصادی است و طبیعی است که باید مواد اولیه و نهاده‌های تولید را با قیمت بالاتر خریداری کند؛ اگرچه این سخن کاملا درست است اما اگر فرض کنیم تحریمی در کار نبود و اقتصاد کشور در شرایط عادی به سر می‌برد، آیا تولیدکنندگان پوشاک کشور توان رقابت با برندهای خارجی را داشتند؟‌

اینکه تولیدات داخلی نیاز به حمایت دارند موضوع کاملا واضحی است که هیچ‌کس با آن مشکلی ندارد اما اینکه شرایط بازار داخلی به نحوی باشد که تولیدکنندگان داخلی فقط در یک فضای گلخانه‌ای و انحصاری توانایی فعالیت داشته باشند، یک مشکل جدی است. امروز تحریم‌ها ما را به اتخاذ چنین تصمیم‌هایی واداشته است اما باید برای روزهای آینده برای ارتقای سطح کیفی پوشاک ایرانی و کاهش قیمت آنها در مقایسه با کالای خارجی برنامه‌ریزی اساسی داشته باشیم.