منسوجات ایران در مسیر تعالی
ایران با توجه به سابقه تاریخی خود، بهطور قطع توانایی حضور موفق در بازارهای جهانی را دارد. ایران هم‌‌‌پای کشورهای پیشرفته و مطرح در این صنعت توانسته است در شاخه‌‌‌های گوناگون صنعت عظیم نساجی و صنایع وابسته موجبات ارتقا و گسترش را فراهم آورد و با اتکا به مهارت‌های تکنولوژیک نیازهای اساسی این صنعت را رفع کند. نساجی و پوشاک از جمله صنایعی است که در فهرست 11پیشران توسعه صنعتی کشور جانمایی شده است. دستیابی به جایگاه سوم در منطقه و رسیدن به‌‌‌رتبه پنجاهم جهان با تکیه بر رقابت‌پذیری، نوسازی و سرمایه‌گذاری همراه با توسعه فناوری و ارتقای بهره‌‌‌وری عوامل تولید را میتوان از اهداف پیش‌بینی‌شده در افق 1404 برای صنایع نساجی و پوشاک دانست. بهطور کلی صنعت نساجی از چهار فعالیت تبدیل مواداولیه به الیاف، تبدیل الیاف به نخ، تبدیل نخ به پارچه و تبدیل پارچه به مصنوعات نساجی و به‌خصوص پوشاک تشکیل شده است. در میان این فعالیت‌‌‌ها، بیشترین ارزش‌افزوده در تولید پوشاک و پس از آن در تولید پارچه خلق می‌شود.
بازار کمتر از 5همت صنعت نساجی
در صنعت منسوجات چهار شرکت در بازار سرمایه پذیرفته شده‌اند و سهام آنها مورد معامله قرار می‌گیرد که در مجموع ارزش بازاری به‌‌‌میزان 4هزار و 111میلیارد تومان دارند. بیشترین ارزش این صنعت را شرکت «نمرینو» با 2هزار و 331میلیارد تومان و کمترین ارزش بازار را نیز «نتوس» با 324میلیارد تومان تشکیل می‌دهد. در دوره‌‌‌های تاریخی همواره نسبت قیمت به سود هر سهم شرکت‌های فعال صنعت نساجی بسیار بالا بوده، به‌‌‌طوری که در حال حاضر نسبت مذکور برای کلیت آن 69واحد است. با این حال کمترین میزان قیمت به سود را شرکت «نطرین» با 34واحد دارد و نشان می‌دهد که در صورت برقراری پتانسیلی برای رشد این صنعت، شرکت نطرین از جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران برخوردار است. طی 30روز اخیر سهم‌‌‌های منسوجات بازار سرمایه مجموعا بازدهی منفی 6/ 7درصد را نصیب سهامداران خود کردهاند که در این میان بیشترین بازدهی را «نتوس» با ثبت عدد 18درصد و کمترین بازدهی را «نمرینو» با کسب بازدهی منفی 12درصد به ثبت رسانده‌‌‌اند.
افت 10درصدی حاشیه سود در 1401
بررسی میزان سودآوری صنعت منسوجات نشان می‌دهد که طی دهه اخیر بهطور میانگین حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص 17، 13 و 9درصدی را به ثبت رسانده است. بیشترین سودآوری شرکت‌های نساجی طی سال 1400 رقم خورده که حاشیه سود ناخالص 29درصد و حاشیه سود خالص 22درصدی به‌‌‌ثبت رسیده است. کمترین میزان سودآوری نیز در 12ماهه 1395 اتفاق افتاده که حاشیه سود خالص منفی 9درصدی ثبت شده است. با وجود روند افزایش سودآوری که از سال 1397 رقم خورد، طی 12ماهه 1401 تداوم نداشت و در این سال متوسط حاشیه سودها با 10درصد کاهش همراه بودند. بیشترین میزان حاشیه سود خالص در شرکت «نمرینو» طی 12ماهه 1401 رقم خورده که به‌‌‌میزان 24درصد بوده و کمترین میزان سود خالص را نیز شرکت «نبروج» با ثبت حاشیه سود یک‌درصدی تجربه کرده است.
مستهلک شدن خطوط تولیدی منسوجات
ارزیابی میزان تولید منسوجات طی 10سال اخیر از رشد متوسط 18درصدی سالانه تولید این شرکت‌ها حکایت دارد. بیشترین میزان تولید طی سال 97 رقم خورده که عمده دلیل آن به صادرات گسترده این صنعت بازمی‌گردد. کمترین مقدار تولید نیز در سال 98 رقم خورده که تولید پارچه و منسوجات با افت بیش از 42درصدی همراه بوده است. طی سال 1401 میزان افزایش تولید صنعت 14درصد رقم خورده که نسبت به رشد میانگین 18درصدی و افزایش 42درصدی سال 1400، رشد ضعیفی محسوب می‌شود. عمده دلیل کاهش تولید این صنعت را میتوان استهلاک خطوط تولید آن دانست. از آنجا که صنعت منسوجات قدمت زیادی در کشور دارد عمده شرکت‌های آن با ریسک استهلاک همراه هستند.
خیز مثبت درآمد فروش منسوجات
بهطور متوسط در 10سال اخیر درآمد صنعت منسوجات افزایش 28درصدی داشته که در سال 97 این رشد به اوج خود رسیده و نسبت به سال 96، افزایش 115درصدی را تجربه کرده است. در این میان عمده افت درآمد شرکت‌های نساجی طی سال 99 رقم خورده که عدد منفی 33درصد به ثبت رسیده است. ارزیابی روند میزان درآمد شرکت‌های تولیدکننده منسوجات نشان می‌دهد که با وجود افت دوسال متوالی 98 و 99 درآمد این صنعت طی سال‌های 1400 و 1401 این افت نه‌تنها جبران شده، بلکه به‌‌‌ترتیب رشد 73 و 81درصدی رقم خورده است. عمده دلیل افزایش درآمد این صنعت تامین به‌‌‌موقع مواداولیه آن در کنار رشد استقبال مردم از پارچه‌‌‌ها و لباس‌‌‌های تولید داخل بوده که توانسته است طی دوسال اخیر جهش درآمدی را به ثبت برساند.
افزایش 78درصدی قیمت پارچه در اردیبهشت
با توجه به تنوع محصولات شرکت‌های فعال در صنعت منسوجات، برای ارزیابی رشد نرخ فروش میتوان از درصد افزایش نرخ فروش مهم‌ترین محصول که بیشترین درآمد را برای شرکت به ارمغان آورده نسبت به میانگین کل سال 1401 استفاده کرد. بر این اساس شرکت «نبروج» طی اردیبهشت‌ماه توانسته است 78درصد مهم‌ترین محصول خود را که پارچه تکمیل شده است بیشتر از میانگین نرخ فروش این محصول در 1401 به فروش رسانده و بیشترین رشد نرخ را در میان هم‌‌‌گروهی‌‌‌های خود به‌‌‌ثبت رساند. کمترین افزایش نیز مربوط به شرکت «نمرینو» بوده که مهم‌ترین محصول خود یعنی فاستونی را 14درصد بیشتر از میانگین 1401 به فروش رسانده است.
جهش نقدینگی در «نطرین»
ارزیابی میزان نقدینگی یکی از مهم‌ترین موارد در هر شرکت تولیدی و خدماتی است؛ چرا که میتواند میزان پایداری آن کسب‌وکار را نشان دهد. برای ارزیابی نقدینگی میتوان به دو نسبت جریان نقد به فروش و دوره وصول مطالبات استناد کرد. نسبت اول در کلیت صنعت منسوجات 9درصد است؛ یعنی به‌صورت میانگین چهار شرکت تولیدی 9درصد فروش خود را تحت عنوان نقدینگی ذخیره کردهاند. بیشترین میزان نقدینگی را شرکت «نطرین» داشته که 18درصد فروش خود را ذخیره کرده، اما شرکت «نمرینو» در این بخش عملکرد ضعیفی به ثبت رسانده، به‌‌‌طوری که منفی 26درصد فروش نقدینگی داشته است که تنها شرکت جریان نقد منفی این صنعت محسوب می‌شود.
دومین نسبت محبوب در بین فعالان بازار دوره وصول مطالبات است که این نسبت میتواند گردش نقدینگی در شرکت‌ها را به‌خوبی نمایش داده و مشخص کند که در هر شرکت چه مدت زمان می‌برد تا مطالبات خود را وصول کند. شرکت «نطرین» کمترین میزان دوره وصول را با ثبت 43روز طی 10فصل اخیر به ثبت رسانده است. دیروصول‌‌‌ترین مطالبات نیز در شرکت «نتوس» با ثبت عدد 85روز طی 10فصل اخیر بوده است.
چشم‌‌‌انداز مثبت منسوجات
با توجه به مزایای بنیادی صنعت نساجی و پوشاک شامل ارزش‌افزوده بالا و سرانه سرمایه‌گذاری نسبی پایین، سابقه دیرین صنایع نساجی و پوشاک در کشور، ارزآوری بالای پوشاک، نداشتن مشکل زیست‌محیطی پوشاک، وجود منابع غنی نفت و گاز به‌‌‌منظور تولید مواداولیه، امکان رشد و توسعه صنعت در حوزه فناوری‌‌‌های نوین، وجود بازارهای بزرگ داخلی، منطقه‌‌‌ای، اسلامی و اشتغال‌زایی بالا از مزیت‌‌‌های صنعت نساجی و پوشاک در مقایسه با سایر صنایع است و مقایسه سرمایه‌گذاری و اشتغال، نشان از توان بالای اشتغال‌زایی صنایع نساجی و پوشاک دارد. براساس اطلاعات ارائه‌شده از سوی مرکز آمار ایران، شاغلان صنعت نساجی 11درصد از کل شاغلان کشور را تشکیل می‌دهند. بر این اساس میتوان انتظار داشت که طی سال‌های آتی مسیر پیشرفت شرکت‌های فعال این صنعت هموار باشد و بتوانند هم‌‌‌پای بازارهای جهانی گسترش یابند.