اسکاندیناوی در مسیر گردشی شدن

به گزارش سرویس اطلاع‌رسانی نساجی امروز،  همزمان با تلاش تولیدکنندگان الیاف برای یافتن روش های جدید برای گذار صنایع نساجی از مواد اولیه خام بر پایه نفت، تلاش های بسیاری نیز در فنلاند در همین راستا صورت گرفته است.

اسکاندیناوی که از نظر جغرافیایی جزو کشورهای نوردیک اما از نظر فرهنگی اسکاندیناوی است دارای میراثی غنی در زمینه صنایع کاغذسازی و جنگلداری می باشد ضمن این که همسایگی با سوئد به افزایش یکپارچگی بازیافت و بستن حلقه موجود در صنایع نساجی کمک کرده است.

بعضی از لباس ها و منسوجات خانگی توسط دوستان و فامیل مورد استفاده مجدد قرار می گیرند و یک سری نیز در بازارهای آنلاین و فروشگاه های دست دوم فروشی به فروش می رسند و یا به خیریه ها و سازمان های غیرانتفاعی اهدا می شوند اما بخش اعظم این لباس ها به صورت ضایعات دور ریخته شده و یا سوزانده می شوند.

از میان منسوجاتی که به طور جداگانه جمع آوری می شوند بیشتر آن ها برای دسته بندی و استفاده مجدد فرستاده می شوند و تنها بخش کوچکی از ضایعات نساجی در پایان عمر مفیدشان به صورت الیاف به الیاف بازیافت می شوند که نشان دهنده ضرر بزرگی از نظر مواد اولیه و منابع می باشد.

با وجود این که تا کنون هیچ سیستم جمع آوری سازمان دهی شده برای ضایعات قابل بازیافت وجود نداشته است اما کشورهای نوردیک که در آن جا کارخانجات جداسازی و بازیافت در حال ظهور است، دست به ابتکار عمل هایی زده اند.

در عین حال تعدادی از استارتاپ ها در این منطقه با تامین هزینه سرمایه گذاری نشان داده اند که بازیافت منسوجات می تواند هم دست یافتنی و هم سودآور باشد ضمن این که از نظر اخلاقی نیز معتبر است.

شروع به کار کمپانی اسپینووا

کمپانی فنلاندی اسپینووا، تولیدکننده الیاف پایدار از شروع به تولید نخستین کارخانه تجاری خود و طرح تجاری برای احداث دومین کارخانه خبر داده است. این کمپانی که در سال 2015 تاسیس شده بدون استفاده از مواد شیمیایی مضر به تولید الیاف از چوب و ضایعات شامل چرم، منسوجات و مواد غذایی می پردازد.

الیاف چوبی اسپینووا برخلاف پنبه که برای رشد نیازمند مقادیر زیادی آب و آفت کش است، از جنگل های مدیریت شده به روش پایدار تهیه می شود و برای تولید آن در مقایسه با پنبه متداول به 5/99 درصد آب کمتری نیاز است.

علاوه بر آن الیاف اسپینووا صددرصد زیست تجزیه پذیر و قابل تبدیل به کامپوست بوده و نیازی به دور ریختن آن نیست، در نتیجه باعث کاهش اثرات زیست محیطی می شود. علاوه بر آن الیاف بدون این که کیفیت خود را از دست بدهند قابل بازیافت در فرایند تولید هستند.

نخستین کارخانه اسپینوا واقع در شهر یووسکوله فنلاند با همکاری کمپانی سوزانو-تولیدکننده پالپ-تاسیس شد. هدف از تاسیس این کارخانه تولید سالانه یک میلیون تن الیاف در طول 10 تا 12 سال است.

ساخت کارخانه ووداسپین به مساحت 2000 متر مربع در ماه ژوئن با سرمایه ای حدود 2/2 میلیون یورو آغاز شد و کمپانی سوییسی ریتر تامین کننده فناوری این کارخانه می باشد.

در این کارخانه با استفاده از الیاف اسپینووا نخ مورد استفاده در پروژه های توسعه محصول تولید می شود. در حال حاضر چندین برند مطرح مد نیز از این الیاف در پارچه های خود استفاده می کنند.

برای مثال از ژوییه سال گذشته نخستین محصول تجاری آدیداس که الیاف اسپینووا در آن به کار رفته بود-Adidas Terrex HS1-به صورت آنلاین و در بعضی از فروشگاه های منتخب در دسترس مشتریان قرار گرفت.

کمپانی ماریمکو نیز مجموعه ای شامل سه محصول را که از الیاف اسپینووا در آن استفاده شده بود، عرضه کرد. جک اند جونز هم شلوارهایی را که ترکیبی از الیاف پنبه و اسپینووا در آن به کار گرفته شده بود، ارایه نمود.

برند هالتی از این الیاف در پارکا(نوعی کاپشن) ضدآب و ضدباد استفاده کرده است که در همین بهار در فروشگاه ها خرده فروشی به معرض فروش گذاشته می شود. رنگرزی این پارکا با استفاده از فناوری رنگرزی Imogo انجام می شود. علاوه بر آن همکاری کمپانی اسپینووا با برندهای نورث فیس، برگنز، آیس برکر در میان سایر برندها ادامه دارد.

کارخانه جدید ووداسپین تولید الیاف خود را از ماه فوریه آغاز کرده است و میزان تولید در سال جاری به تدریج افزایش خواهد یافت. اقدامات مربوط به توسعه منسوجات در کمپانی اسپینووا همچنان در جریان است، اسپینووا قصد دارد از نخستین محصولات خود که در آن از سلولز میکروفیبریله شده(MFC) کمپانی سوزانو به دست آمده از پالپ چوب به عنوان ماده اولیه خام استفاده شده، رونمایی کند.

الیاف به کاررفته در محصولاتی که در سال 2022 عرضه شدند با استفاده از MFC و در خط تولید آزمایشی اسپینووا تولید شد. سوزانو هم زمان تولید MFC خود را برای کارخانه ووداسپین نیز افزایش داده است.

در حال حاضر زمین های قهوه ای(سایت های صنعتی و تجاری رها شده و بدون استفاده که بازتوسعه آن ها به دلیل آلودگی های زیست محیطی موجود پیچیده است) و زمین های سبز(در مقابل زمین های قهوه ای زمین هایی هستند که توسعه نیافته اند) تحت بررسی و ارزیابی هستند و اسپینووا پیش بینی می کند که به محض نهایی شدن سرمایه گذاری بیشتر، کارخانه بعدی ووداسپین نیز پس از سال 2024 تکمیل خواهد شد.

در پایان سال 2022 بر روی خط تولید آزمایشی رسپین که توسط اسپینووا ساخته شده بود، الیافی با استفاده از ضایعات چرم به عنوان ماده اولیه خام تولید شد.

پس از انجام آزمایشات موفقیت آمیز کمپانی اسپینووا با کمپانی اکو-تولیدکننده کفش و کالاهای چرمی-بر روی تجاری سازی محصول و آغاز مطالعه امکان سنجی و مهندسی اولیه نخستین کارخانه تجاری که قرار است در هلند ساخته شود، به توافق رسیدند.

اسپینووا همچنین به توسعه سایر منابع مواد اولیه خام و بررسی کاربردهای ممکن برای پوشاک نظیر منسوجات بادوام و ماندگار برای مبلمان خانگی و منسوجات خودرو ادامه می دهد.

پیش از این اسپینووا اعلام کرده بود که مبلغ 6/1 میلیون یورو برای فعالیت های تحقیقاتی خود از سازمان Business Finland از اکتبر 2022 تا دسامبر 2024 دریافت کرده است. این کمک هزینه نیمی از کل هزینه پروژه را که مبلغ 2/3 میلیون یورو است، شامل می شود.

تمرکز پروژه فوق بر روی پیگیری تحقیقات مربوط به الیاف و فناوری اسپینووا بوده و هدف آن یافتن کاربرد و محصولات جدید نظیر کامپوزیت ها و منسوجات بی بافت است. برای مثال این پروژه شامل توسعه فیلامنت های طبیعی مداوم می باشد که امکان استفاده از الیاف اسپینووا را در انواع جدیدی از محصولات نساجی و کشف کامپوزیت ها فراهم می کند.

پروژه فوق همچنین شامل توسعه فناوری دای-دوپ زیست سازگار و مقیاس پذیر است که بتوان الیاف اسپینووا را پیش از تبدیل به نخ رنگرزی کرد. این روش در مقایسه با روش های رنگرزی متداول باعث کاهش چشمگیر مصرف آب، انرژی و مواد شیمیایی می شود. بهره گیری از رنگزاهای طبیعی غیرسمی در رنگرزی منسوجات نیز در این پروژه کشف شده است.

الیاف اینفینا

ساخت نخستین کارخانه تولید الیاف Infinna در مقیاس تجاری توسط کمپانی Infinited Fiber در شهر کیمی واقع در منطقه لپ لند فنلاند در حال انجام است، در ژوئن سال گذشته ساخت این کارخانه در سایت صنعتی Veitsiluoto وابسته به شرکت کاغذسازی استورا انسو اعلام شده بود.

کمپانی پیش بینی می کند که با امضای قراردادهای مربوط به تامین تجهیزات در سال 2023 ساخت این کارخانه با بیشترین سرعت ادامه پیدا کند.

مجموع سرمایه مورد نیاز برای ساخت کارخانه 400 میلیون یورو برآورد شده است و 270 شغل نیز پس از تاسیس آن ایجاد خواهد شد. با این حال محدودیت دسترسی به اجزای مورد نیاز که در اثر شیوع کووید-19 در جهان و جنگ در اوکراین به وجود آمده بود باعث طولانی شدن زمان تحویل بعضی از تجهیزات کلیدی و ماشین آلات مورد نیاز کارخانه شد. در نتیجه پیش بینی می شود زمان تحویل نخستین الیاف تجاری اینفینا از شهر کیمی در ژانویه 2026 آغاز شود.

اساس فناوری کمپانی اینفینیتد تبدیل مواد اولیه خام بر پایه سلولز نظیر منسوجات غنی از پنبه، مقوای استفاده شده یا برنج یا کاه گندم به الیاف اینفینا-لیف طبیعی ممتاز با ظاهر و زیردستی نرم و شبیه پنبه-می باشد. از این الیاف می توان در طیف گسترده ای از منسوجات تاری پودی و بی بافت از شلوار جین گرفته تا تی شرت و دستمال های پاک کننده استفاده کرد.

در فرایند ریسندگی این الیاف از اوره و آب برای تبدیل ضایعات پالپ به الیاف استفاده می شود. در این فرایند نیز مانند اسپینووا از حلال شیمیایی دی سولفید کربن که معمولا در تولید الیاف سلولزی بشرساخت به کار گرفته می شد و به عنوان یک ماده سمی برای اعصاب شناخته شده است، استفاده نمی شود ولی اینفینیتد بر خلاف اسپینووا که از پالپ چوب به عنوان ماده اولیه استفاده می کرد خود به تولید پالپ از منسوجات ضایعاتی می پردازد.

در حال حاضر کمپانی اینفینیتد دارای کارخانه های تولید در مقیاس آزمایشی در شهرهای اسپو و والکئاکوسکی در فنلاند با مجموع ظرفیت اسمی 150 تن در سال می باشد. ظرفیت سالانه ای که برای کارخانه واقعی در نظر گرفته شده 30000 تن در سال بوده که معادل الیاف مورد نیاز برای تولید حدود صدمیلیون تی شرت می باشد و مواد اولیه مورد استفاده آن نیز منسوجات ضایعاتی است.

بر اساس برآورد اینفینیتد تقاضای سالانه برای الیاف بازیافتی پنبه مانند تا سال 2030 بالغ بر 5/4 میلیون تن خواهد بود. در حال حاضر نیز شواهد نشان می دهد که میزان تقاضا از عرضه پیشی گرفته است.

کمپانی قصد دارد برای مقابله با این عدم تعادل بین عرضه و تقاضا با ایجاد شراکت و هدف گذاری ظرفیت تولید سالانه 500000 تن الیاف تا پایان دهه جاری به افزایش ظرفیت تولید خود شتاب ببخشد و دیگر صرفا یک مجوز دهنده نباشد.

در حال حاضر اینفینیتد در حال جستجو برای مکان مناسب برای دو کارخانه بعدی تولید الیاف اینفینا است. احتمالا محل یکی از کارخانه ها در اروپا و دیگری در آسیا خواهد بود.

الیاف گیاهی پایدار

استارتاپ فنلاندی شش ماه پس از نخستین تجربه ترریسی به روش انحلال سلولز موفق به توسعه الیاف گیاهی جدیدی در دانشگاه تامپره شده است.

این کمپانی اسپین آف دانشگاه آلتو فنلاند و مالک فناوری  AaltoCell است. الیاف جدید که نوراتکس نام دارد از محصولات جانبی صنعت جنگلداری، ضایعات نساجی و پالپ کاغذ تولید می شود و در تولید آن نیز از هیچ گونه مواد شیمیایی سمی و حلال های گران قیمت استفاده نمی شود.

کمپانی نوردیک بایپروداکتز همچنین آغاز همکاری خود با کمپانی CMPC Ventures که یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان پالپ در جهان می باشد را اعلام کرده است.

فرایند تولید نوردیک بایپروداکتز به این صورت است که ابتدا سلولز به شیوه ای زیست سازگار و مقرون به صرفه هیدرولیز شده و سپس با پردازش بیشتر به الیاف نساجی مشابه ویسکوز تبدیل می شود.

این کمپانی در سال 2020 با همکاری دانشگاه تامپره شروع به توسعه فرایند تولید مقیاس پذیر و مقرون به صرفه الیاف نساجی نمود.

در روش نوراتکس می توان از طیف گسترده ای از منابع مواد اولیه خام شامل محصولات جانبی صنعت جنگلداری، ضایعات نساجی و پالپ کاغذ معمولی استفاده کرد که در مقایسه با فرایند تولید ویسکوز متداول که شامل حل کردن پالپ بوده و هزینه آن نیز 30 درصد بیشتر از پالپ کاغذ است، یک مزیت مهم به شمار می رود.

خصوصیات این الیاف "نزدیک به ویسکوز" و "مشابه پنبه" تعریف شده است اما این قابلیت را دارد تا در طولانی مدت جایگزین پلی استر شود.

در حال حاضر کارخانه تولید آزمایشی این الیاف با ارزش 30 میلیون یورو در شهر لاپن رانتا واقع در جنوب شرقی فنلاند احداث شده است. این کارخانه در نزدیکی شش کارخانه تولید پالپ قرار دارد و ظرفیت تولید آن حدود 10000 تن الیاف نوراتکس در سال می باشد.

امضای توافقنامه توسط شرکت رینیوسل

کمپانی رینیوسل که در همسایگی سوئد واقع شده، در حال تبدیل یک کارخانه متروکه پالپ چوب به کارخانه پالپ نساجی است و هدف آن بازیافت بیش از 4/1 میلیارد تی شرت در سال تا سال 2030 می باشد.

محصول این کمپانی سیرکولوز است. سیرکولوز پالپ حل شده بازیافتی تهیه شده از منسوجات دارای محتوای صددرصد سلولزی به دست آمده از ضایعات پس از مصرف و صنعتی می باشد. در این فرایند از فناوری ثبت شده و دارای مقیاس صنعتی موسسه فناوری رویال KTH سوئد استفاده شده است.

سیرکولوز یک جایگزین مستقیم برای پالپ چوب است که در حال حاضر تولیدکنندگان الیاف از آن برای تهیه الیاف استیپل یا فیلامنت ویسکوز، لایوسل، مودال، استات یا سایر الیاف سلولزی بشرساخت استفاده می کنند، الیاف و فیلامنت هایی که در مراحل بعدی به نخ یا پارچه های کشبافی یا تاری پودی تبدیل می شود.

کارخانه بازیافت منسوج-به-منسوج رینیوسل فعالیت خود در مقیاس تجاری را برای تولید سیرکولوز در ماه اوت 2022 و در شهر کریستینهامن، سوئد آغاز کرد. در حال حاضر ظرفیت تولید سالانه این کارخانه 60000 تن بوده و قرار است تا پایان سال 2023 و اوایل سال 2024 به 120000 تن برسد.

اهداف بلند مدت تر کمپانی نیز ظرفیت تولید سالانه 250000 تن در سال 2026 و 360000 تن در سال 2030 می باشد که حدود 7 درصد تقاضا برای ویسکوز است. هدف کمپانی این است که تا آن موقع 30 برند جهانی پوشاک محصولات خود را که با استفاده از الیاف به دست آمده از پالپ سیرکولوز تهیه شده است، به بازار عرضه کنند.

کمپانی اتریشی لنزینگ-تولیدکننده الیاف تخصصی-اخیرا یک قرارداد تامین چندساله با رینیوسل امضا کرده است که شامل فروش 100000-80000 تن پالپ سیرکولوز به لنزینگ در یک دوره پنج ساله می شود. از سیرکولوز در تولید الیاف سلولزی به کاررفته در صنعت مد و سایر کاربردهای نساجی استفاده خواهد شد.

رینیوسل همچنین یک استعلام بها با کمپانی آمریکایی ایستمن-تولیدکننده الیاف سلولزی استات-برای همکاری بر سر توسعه نخ های Naia Renew ES که از سیرکولوز تهیه می شوند، امضا کرده است. این کمپانی همچنین شراکت خود را با مبتکر سوییسی HeiQ AeoniQ برای توسعه نخ های تجاری بر پایه سیرکولوز به عنوان جایگزینی برای بازارهای پلی استر و پلی آمید اعلام کرده است.

مد گردشی

کمپانی لنزینگ و کمپانی سوئدی سودرا-تولیدکننده پالپ-با همراهی کمپانی پرتغالی ریوپل-تولیدکننده نخ و پارچه-به عنوان بخشی از شراکت استراتژیک خود به منظور ترویج گردشی بودن در صنعت مد در حال توسعه منسوجات تهیه شده از مواد اولیه بازیافتی و تولید شده به روش پایدار می باشند. از این مواد اولیه در تولید کالکشن بهار/تابستان 2024 برند  Filippa Kکه این پاییز از آن رونمایی خواهد شد، استفاده می شود.

این نخستین مجموعه مد در سرتاسر جهان است که حاوی الیاف لایوسل ریفایبرا و تنسل بر پایه پالپ کمپانی OnceMore می باشد. توسعه این الیاف مشترکا توسط کمپانی های لنزینگ و سودرا برای بازیافت ضایعات نساجی از پارچه های ترکیبی در مقیاس بزرگ صورت گرفته است. الیاف لایوسل توسط کمپانی لنزینگ و با به کارگیری فناوری ریفایبرا در یک فرایند تولید حلقه بسته تولید می شوند.

رشد تقاضای بازار

تقاضا برای الیاف نساجی زیست سازگار دایما در حال افزایش است و پیش بینی می شود بازار الیاف سلولزی بشرساخت پایدار در دهه آینده بیش از ده درصد گسترش یابد. رقابت در این عرصه در حال سرعت گرفتن است و همین حالا هم اولین های این صنعت در حال تجاری سازی محصولات خود و حرکت به سمت تولید در مقیاس صنعتی می باشند.

کاربرد اصلی این الیاف در ابتدا در صنعت مد است اما کمک هزینه اخیر که به اسپینووا برای تحقیق و توسعه اعطا شده بود نشان می دهد که به زودی از الیاف جدید در بخش منسوجات فنی و بی بافت ها نیز استفاده خواهد شد. با این حال برای رفع تقاضای رو به رشد موجود در بازار به مبتکران بسیار بیشتری نیاز است.

علاوه بر آن الیاف اسپینووا صددرصد زیست تجزیه پذیر و قابل تبدیل به کامپوست است و نیاز به دورریخته شدن ندارد و در نتیجه باعث کاهش اثرات زیست محیطی می شود. علاوه بر آن این الیاف قابل بازیافت در فرایند تولید است