تطابق دادن رنگ های فلورسنت می تواند بسیار چالش برانگیز باشد اما می توان با کمک استراتژی های دیجیتال این فرایند را مدیریت کرد.
به گزارش سرویس اطلاع‌رسانی نساجی امروز، طراحان و رنگ شناسان می دانند که به دست آوردن رنگ فلورسنت درست تا چه اندازه می تواند دشوار باشد. جذابیت این رنگ ها برای مصرف کنندگان در بخش های مختلف نظیر لباس های ورزشی، لباس شنا و غیره غیر قابل انکار است. بنابراین علی رغم سختی ها موجود، خروجی می تواند بسیار جالب توجه باشد.
اما چه عاملی به دست آوردن رنگ های فلورسنت را تا این حد سخت می کند؟
تاباندن نور
بیشتر رنگ ها با اضافه کردن مقدار بیشتری از رنگزا یا پیگمنت به پارچه یا یک زیرلایه دیگر تیره تر می شوند. با استفاده از اسپکتروفتومتر-وسیله ای برای گزارش دادن مقدار نور منعکس شده از ماده در طیف مریی-می توان این نتایج را به دقت اندازه گیری کرد. اندازه گیری به دست آمده که منحنی انعکاسی نام دارد در واقع به منزله "اثرانگشت" برای آن رنگ است و امکان تطابق های بینهایت قابل پیش بینی را فراهم می کند.
رنگ های فلورسنت کاملا برعکس رنگ های دیگر عمل می کنند. پارچه با اضافه شدن رنگ های فلورسنت به آن نور فرابنفش بیشتری جذب کرده و آن را به صورت انرژی مریی منعکس می کند و باعث پررنگ تر و درخشان تر شدن رنگ می شود.
شکل 1 منحنی های انعکاسی برای چندین رنگ فلورسنت متداول را نشان می دهد. هر چهار نمودار دارای مقادیری بالاتر از صد در صد هستند که یعنی انرژی بیشتری از آن چه در بخش مریی منبع نور موجود است، از خود منعکس می کنند . این باعث می شود نمونه ها درخشان تر و روشن تر از رنگ های غیرفلورسنت دیده شوند.
کریستین بل، مدیر توسعه رنگ شرکت کارهارت گفت: "سخت ترین قسمت مربوط به رنگ های فلورسنت به انتظارات طراحان و شرکای تجاری مربوط می شود. این رنگ ها از این نظر که برای مشتری چشم نوازند، محبوب می باشند اما همه زیرلایه ها با استانداردهای ما همخوانی ندارند."
به زبان ساده علم ریاضی و در واقع نرم افزار رنگ همانندی که پشت علم رنگ وجود دارد برای رنگ های فلورسنت کارایی چندانی ندارد. به همین دلیل فرمولاسیون بر اساس دستورالعمل کامپیوتری غیرممکن است و تایید رنگ به ویژه زمانی که رنگ ها باید بر روی دو یا چند ماده اولیه تطابق داشته باشند، چالش برانگیز می شود. علاوه بر آن نمایشگرهای کامپیوتر نمی توانند به دقت رنگ های بیش از حد روشن را نشان دهند یا کالیبره کنند که باعث پیچیدگی بیشتر جریان های کاری دیجیتال می شود.
جان نیوتن، رییس فناوری رنگ شرکت کلرو، تامین کننده جهانی استانداردهای رنگی نیز توجه زیادی به چالش های مربوط به ثبات رنگی در رنگ های فلورسنت نشان داده است. او می گوید: "خاصیت این رنگزاها این است که در مقایسه با رنگزاهای استاندارد با سرعت بسیار بیشتری دچار رنگ پریدگی می شوند. موضوع دیگر این است که مردم به لباس های شنای دارای رنگ های فلورسنت بسیار علاقمندند و بنابراین این رنگزاها نه تنها در معرض نور خورشید بلکه در مجاروت کلر و نمک نیز هستند که هر سه دشمن رنگ به شمار می آیند."
آیا رنگزاهای فلورسنت قابل اندازه گیری هستند؟
پاسخ ساده این است؛ بله اما ملاحظاتی نیز وجود دارند که باید آن ها را در نظر گرفت.
اسپکتروفتومتری که برای اندازه گیری این رنگزاها مورد استفاده قرار می گیرد و داده های دقیق را در اختیار ما می گذارد باید از نظر قابلیت های مربوط به اشعه فرابنفش مورد تایید باشد. لازم است این کار را یک بار در سال انجام داد تا تکرارپذیری اندازه گیری ها تضمین شود.
نکته دوم و شاید مهم تر این است که انعکاس نمونه های فلورسنت تحت تاثیر انرژی فرابنفش لامپ به کاررفته در دستگاه اسپکتروفتومتر قرار می گیرد. برای مثال در دستگاه های دارای لامپ فلاش زنون مقدار انرژی فرابنفش تولید شده توسط فلاش با گذشت زمان تغییر خواهد کرد. بنابراین باید محتوای فرابنفش را با استفاده از استانداردهای مخصوص فرابنفش کالیبره کرد تا از قرار گرفتن نمونه در معرض مقدار ثابتی از انرژی فرابنفش اطمینان حاصل شود.
متغیرهای موجود در ابزار که بر روی انرژی خروجی تاثیرگذار است نظیر سن لامپ یا شرایط کره نیز می تواند منجر به به دست آمدن نتایج متفاوتی شود. این موضوع می تواند چالش ایجاد کند به ویژه در شرایطی که یک زنجیره تامین دارای ترکیبی از ابزارهای قدیمی و جدید باشد. بهترین تکرارپذیری نتایج زمانی حاصل می شود که ابزارهای اندازه گیری و لامپ های فلاش آن ها دارای سن و شرایط یکسان باشند.
یکی دیگر از چالش های ارزیابی رنگ های فلورسنت این است که بعضی از آن ها دارای استانداردهای پذیرش بسیار خاصی هستند. برای مثال نمونه های به رنگ نارنجی آتشین باید بر اساس نیازمندی های موسسه استانداردهای ملی آمریکا(ANSI) و انجمن مواد و آزمون آمریکا(ASTM) باشد.
برتری دیجیتالی
بسیاری از شرکت های نساجی به تازگی دریافته اند که می توان رنگ های فلورسنت را با روش دیجیتال اندازه گیری کرد و متوجه مزایای بالقوه آن شده اند.
تامین کننده که برای تحویل سفارش دارای ضرب الاجل است، بدون وجود فرایند دیجیتال یک محموله بزرگ پارچه را بدون راستی آزمایی دقیق تطابق رنگ برای برش ارسال می کند. تولیدکننده به محض این که مشکلی پیش بیاید بر سر دوراهی پس فرستان سفارشی که مطابق با انتظارات او نبوده و یا دورریختن آن قرار می گیرد. در هر دو حالت ریسک از دست دادن درآمد وجود دارد.
اندازه گیری دیجیتال با فراهم کردن یک روش عینی تر و دقیق تر برای اندازه گیری رنگ های فلورسنت این امکان را برای تامین کنندگان فراهم می کند تا محصول خود را بر اساس یک استاندارد دیجیتال ارزیابی کنند. این کار با کاهش تعداد نمونه های فیزیکی که باید پس فرستاده شوند، باعث صرفه جویی در زمان و هزینه ها می شود و کار را برای مشتریان ساده تر می کند تا بتوانند تامین کنندگان خود را وادار به پاسخگویی کنند.
کارگاه های رنگرزی نیز می توانند از این فناوری بهره بگیرند تا برای آموزش مشتریان خود رویکرد پیشگیرانه ای را به کار برند. از آن جایی که تیم های طراحی و مدیریت محصول به فناوری رنگ همانندی برای رنگ های غیرفلورسنت عادت کرده اند، اغلب درکی از این که چرا از یک رنگرز انتظار نمی رود تا رنگ فلورسنت منتخب را تطابق دهد، ندارند.
یک روش بهتر برای تامین کنندگان استانداردهای رنگی و رنگرزها اطلاع رسانی به مشتریان در مورد شیدهای رنگی قابل دستیابی است. طراحان و تولیدکنندگان با در اختیار داشتن مجموعه ای از رنگزاهای قابل انتخاب می توانند از همان ابتدا نسبت به این که رنگ های فلورسنت انتخابی آن ها قابل دسترس است و یا این که در صورت وجود چندین زیرلایه چه محدودیت هایی وجود دارد، اطمینان داشته باشند.
برای مثال شرکت کلرو استفاده از 244 رنگ فلوسنت را با روش های آزمایشگاهی بر روی پلی استر بررسی کرده است و می تواند به صورت دیجیتال عملکرد آن ها را بر روی سایر زیرلایه های متداول نظیر نایلون، نایلون-اسپاندکس، پلی استر-اسپاندکس و پنبه پیش بینی کند.
نیوتن می گوید: "در رنگرزی دانستن کوچک ترین چیزها مهم است. با استفاده از این داده ها می توان پالت ها را مهندسی کرد. این یک نکته مهم در رابطه با هوش امکان سنجی است: قبل از شروع رنگرزی می توان پیش بینی کرد."
نیوتن همچنین به تولیدکنندگان توصیه می کند که در سریع ترین زمان ممکن با زنجیره های تامین خود هماهنگی های لازم را به عمل آورند تا از تامین رنگزاهای مورد نیاز توسط فروشندگان اطمینان حاصل کنند. او می گوید: "همه رنگ های فلورسنت در یک نقطه از جهان انبار نشده اند."
تجربه مثبت تر
کنترل دیجیتال رنگ تجربیات مثبتی را در مورد مواد اولیه متداول غیرفلورسنت به همراه داشته است. کسب چنین تجربیاتی در مورد رنگ های فلورسنت نیازمند توجه به یک سری جزییات کوچک می باشد از سن و شرایط ابزار اندازه گیری گرفته تا داشتن درک بهتری از شیدهای قابل دستیابی.
استراتژی های فوق این امکان را برای تولیدکنندگان فراهم می کند تا بتوانند از همان ابزارهای دیجیتال مورد استفاده در ارزیابی رنگزاهای متداول استفاده کنند. در نهایت بهبود کلی کیفیت نمونه های ارسالی، تولید مداوم و تجربیات مشتریان به نفع همه است ضمن این که کاهش ضایعات و ارسال مواد اولیه کمتر باعث افزایش بهره وری و پایداری برای تولیدکنندگان نیز می شود.
مرجع:
Ken Butts, “Bright Ideas for Fluorescent Color Matching”, Textile World, July 2023