تکرار خاموشی‌های تابستانه صنایع در زمستان، بار دیگر صنعت کشور را در صدر فهرست قربانیان ناترازی انرژی قرار داد.
ناترازی انرژی و قطعی برق نه‌تنها کاهش میزان تولید را به واحدها تحمیل می‌کند، بلکه می‌تواند با خساراتی چون خرابی دستگاه‌ها و بالا بردن هزینه‌های نگهداری و تعمیر آنها هزینه‌های غیرمستقیم چندین برابری نیز ایجاد کند. این خسارت‌ها را با نگاهی به وضعیت این روزهای شهرک‌های صنعتی می‌توان هرچه بهتر درک کرد. شهرک صنعتی شمس‌آباد- بزرگ‌ترین شهرک صنعتی کشور در جنوب شهر تهران- را نمونه‌ای بارز از زخم‌خوردگی صنعت از ناترازی‌های انرژی می‌توان قلمداد کرد. مشتی که نمونه خروار است و این روز‌ها شرایط بسیار سختی را تجربه می‌کند.
نبود آمادگی
فیروز اکبری، از فعالان اقتصادی شهرک صنعتی شمس‌آباد درباره شرایط این روزهای این مجموعه در اثر قطعی‌های مکرر برق می‌گفت: امسال برای صنعت کشور سالی عجیب و دور از انتظار بود؛ به‌طوری‌که کمتر کسی می‌توانست وضعیت به وجود آمده را پیش‌بینی کند. صنعت کشور با مساله قطع برق بیگانه نیست و این اتفاق در سال‌های گذشته نیز کمابیش وجود داشت اما امسال به شکل عجیبی تشدید شد. صنعت در تابستان نیز با مشکل ناترازی انرژی دست به گریبان بود و تنها تفاوت آن نسبت به قطعی‌های اخیر اطلاع‌رسانی بود که پیش از این به تولیدکنندگان و صنعتگران انجام گرفته بود و یک آمادگی نسبی وجود داشت.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، اکبری ادامه داد: هفته گذشته یک بحران برای صنعت کشور شکل گرفت چراکه علاوه‌بر تحت‌الشعاع قرار دادن فرآیند تولید، امکان پیش‌بینی وضعیت و برنامه‌ریزی برای آن را از ما گرفت. در نهایت در جلسه‌ای با حضور فرماندار و مسوولان توانیر در شهرک صنعتی شمس‌آباد اعلام شد که این موضوع تا 15 دی‌ماه ادامه خواهد داشت. تغییری که شاهد آن بودیم این بود که به‌جای قطع برق هرروزه از ساعت 8 صبح تا 10 شب شاهد قطع برق به‌صورت یک روز در میان باشیم. او افزود: قطع برق برای واحدهای صنعتی به‌مثابه تعطیلی واحد است و هیچ گزینه جایگزینی دست‌کم در کوتاه‌مدت برای آن وجود ندارد. البته برای حل بحران ناگزیر هستیم دست به برنامه‌ریزی و اقداماتی بزنیم که در نهایت حاصلی جز فشار فزاینده به واحد صنعتی ندارد.
این فعال حوزه صنعت افزود: اطلاع‌رسانی توانیر به ما در قالب قرار دادن یک اطلاعیه در شبکه‌های مجازی شهرک بود که در آن گفته شده بود از یکشنبه هفته گذشته تا اطلاع ثانوی از صبح تا 10 شب شاهد قطعی برق خواهیم بود. این اطلاعیه موجب نگرانی شدید ما شد چراکه باید در نظر داشت در ماه‌های پایانی سال هم قرار داریم و در این دوران واحدهای تولیدی فشار مضاعفی را هم از جهت تحویل سفارشات و انجام تعهدات خود و هم از جهت تعهدات مالی مانند حقوق کارگران، عیدی، سنوات، بدهی‌ها و مواردی از این دست تحمل می‌کنند. اسفند برای واحدهای تولیدی همیشه ماهی خاص بوده است و اگر ما از الان برای آن کسب آمادگی نکنیم، مشخص نیست شاهد چه وضعیتی خواهیم بود.
اکبری گفت: در حال حاضر بر طبق آخرین اعلامیه در شهرک، یک روز در میان شاهد قطع برق از 6 صبح تا 5 بعدازظهر خواهیم بود. تمامی واحدهای شهرک‌ها باید با ظرفیت 50درصد تولید خود فعالیت کنند و به‌خاطر همین موضوع، در شهرک شاهد تقسیم واحدها، شرکت‌ها و کارخانه‌ها به دو بخش بودیم که هر بخش یک روز اقدام به تولید و تعادل را ایجاد کنند.
این فعال اقتصادی افزود: قطعی برق، خصوصا قطعی‌هایی که بدون اطلاع‌رسانی قبلی صورت می‌گیرد خسارت‌های بی‌شمار و سنگینی را به واحدها تحمیل می‌کند؛ هزینه تعمیر و نگهداری واحدها را به شدت بالا می‌برد و این مساله برای واحد‌هایی که با دستگاه‌های اتوماتیک و حساس کار می‌کنند دو چندان است. همچنین واحد‌هایی که در زمینه‌هایی مانند ریخته‌گری و تزریق پلاستیک فعالیت می‌کنند هنگام قطع برق بدون اطلاع‌رسانی قبلی بخش قابل ملاحظه‌ای از مواد اولیه‌شان از بین می‌رود و دیگر هم قابل استفاده نیست.
او تصریح کرد: خرابی دستگاه‌ها به هیچ عنوان مساله ساده‌ای نیست که بتوان آن را پشت گوش انداخت. خرابی دستگاه به‌مثابه توقف تولید است و بعضا می‌بینیم که تعمیر یک دستگاه سه هفته تا یک ماه زمان نیاز دارد و تاثیر قابل‌توجهی بر راندمان واحد صنعتی می‌گذارد.
اکبری در ارتباط با وضعیت کارکنان این واحدها گفت: پر واضح است که اولین خسارت عمده قطعی برق متوجه کارکنان و کارگران واحدهای صنعتی است. کارکنان معمولا براساس حقوق دریافتی خود امور زندگی را برنامه‌ریزی می‌کنند. این دریافتی علاوه‌بر حقوق معمول شامل اضافه‌کاری هم می‌شود؛ موضوعی که اکثر کارگران به آن برای انجام تعهدات مالی و امورات زندگی‌شان نیاز دارند. وقتی تعادل تولید به هم می‌خورد و ساعت کاری کاهش می‌یابد مشخصا شرکت‌ها حتی اگر تمام تلاششان را به کار ببندند نمی‌توانند از 44 ساعت در هفته فراتر روند. در نظر داشته باشید هزینه‌های بیرون و ثابت مانند تامین اجتماعی و دارایی همچنان وجود دارد و شرایط را پیچیده‌تر می‌کند.
وی ادامه داد: به تاخیر افتادن تعهدات کارخانه‌ها و شرکت‌ها شاید مخرب‌ترین اثر این قطعی‌ها باشد. واحد تولیدی براساس امکانات در دسترس برنامه‌ریزی‌هایی می‌کند و تعهداتی به مشتری می‌دهد که عدم توانایی در انجام این تعهدات و نارضایتی مشتری عواقب بسیار سنگینی برای واحد به همراه دارد. همه این امور مانند یک زنجیره به هم متصل هستند و عدم توانایی واحد در رساندن محصول به دست مشتری در زمان معین می‌تواند به معنی عقب افتادن یک پروژه عظیم باشد. در حقیقت همه ذی‌نفعان یک واحد شامل کارمندان، کارگران، پیمانکاران و مصرف‌کنندگان ضرر فراوانی از این اتفاق می‌بینند.
اکبری افزود: واحدها تمام تلاششان را به کار می‌بندند تا بتوانند تورم و افزایش قیمت را کنترل کنند اما هنگامی که اتفاقات غیرمنتظره‌ای مانند قطعی چند روزه برق و به دنبال آن تعطیلی تولید به وجود می‌آید کنترل امور از دست آنها خارج می‌شود. این مساله دست‌کمی از بحران برای واحدها ندارد.
این فعال حوزه صنعت در خاتمه سخنانش گفت: طبیعتا با توجه به شرایط موجود تولیدکننده به سمتی می‌رود که دست‌کم به صورت مقطعی بتواند مشکلات را کنترل و به تعهداتش عمل کند. طبیعتا تعهد اول تولیدکننده نسبت به کارگران، مشتریان و پیمانکاران است. از همین رو، برخی سازوکارها برای کنترل شرایط به وجود آمده است که از جمله آنها خرید دیزل ژنراتور است. باید در نظر داشت این اقدام هزینه‌های فزاینده و پیش‌بینی‌نشده‌ای را به تولیدکننده تحمیل می‌کند. هزینه تعمیر، نگهداری و تامین سوخت این دیزل ژنراتور‌ها ارقام بالا و قابل‌توجهی است که در نهایت منجر به افزایش هزینه‌های تولید، بالا رفتن قیمت تمام‌شده و کاهش سود شرکت‌ها و واحدها می‌شود.