با سردتر شدن هوا و نزدیک شدن به فصلهای سرد، بازار پوشاک و کفش به یک میدان پررقابت تبدیل میشود.
فروشگاهها مملو از مدلهای جدید لباسهای گرم و پوتینهای شیک هستند و مردم برای تهیه این ضروریات به خرید میروند. اما سوالی که در این شرایط ذهن بسیاری را مشغول میکند این است که آیا همه ایرانیان توانایی خرید پوشاک و کفش مناسب فصل را دارند؟ آیا تفاوتهای اقتصادی و اجتماعی باعث ایجاد شکافهای عمیق در این نیاز اولیه شده است؟
پوشاک و کفش به عنوان یکی از نیازهای اولیه بشر، همیشه در لیست خریدهای ضروری خانوارها قرار داشتهاند. طبق دادههای مرکز آمار، هزینه متوسط پوشاک و کفش خانوارهای شهری در سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته است. در حالی که خانوارهای شهری در سال۱۳۹۰ به طور متوسط فقط ۵۶۰هزار تومان برای خرید لباس و کفش هزینه میکردند، این رقم در سال۱۴۰۲ به حدود ۶میلیون و ۷۰۹هزار تومان رسیده است. رشدی معادل ۱۰۹۶درصد!
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، یکی دیگر از نیازهای اساسی افراد، پوشاک و کفش است که اهمیت ویژهای در زندگی آنها دارد. گروه پوشاک و کفش با سهمی معادل 2/3درصد در گروههای پایین هزینههای سالانه خانوار شهری قرار میگیرد. اما این سوال پیش میآید که این افزایش هزینهها آیا برای تمام اقشار جامعه یکسان بوده است؟ آیا همه توانستهاند خود را با این تغییرات هماهنگ کنند؟ بسیاری از خانوادهها در مناطق مختلف کشور همچنان برای تامین نیازهای اولیه خود با مشکلات جدی مواجه هستند در حالی که گروههای دیگر حتی ممکن است بیش از پیش به دنبال خریدهای لوکس و برندهای خاص باشند. آیا افزایش هزینههای پوشاک و کفش نشاندهنده تفاوتهای عمیقتر اقتصادی در جامعه است؟
پوشاک و کفش، اولویت پایینتر خانوارهای ایرانی
سهم هزینه پوشاک و کفش در سبد هزینه خانوارهای ایرانی به طور تدریجی در حال کاهش است. طبق دادههای مرکز آمار، این سهم از 2/4درصد در سال۱۳۹۰ شروع شد و به ۶درصد در سال۱۳۹۴ رسید که نشاندهنده رشد 8/42درصدی بوده اما از سال۱۳۹۴ به بعد، این سهم شروع به کاهش کرد و در سال۱۴۰۲ به 2/3درصد رسید. این کاهش سهم، نشاندهنده تغییرات در الگوی مصرف خانوارها و فشارهای اقتصادی است که مردم مجبور به اولویتبندی نیازهای دیگر شدهاند. این روند، پیامدهای زیادی برای صنعت پوشاک و کفش و حتی برای سبک زندگی افراد دارد.
خانوارهای پردرآمد ۲۷برابر بیشتر از کمدرآمدها برای پوشاک هزینه میکنند
در سال۱۴۰۲ خانوارهای شهری در دهکهای مختلف هزینههای متفاوتی برای پوشاک و کفش خود پرداخت کردهاند. دادههای مرکز آمار نشان میدهد که خانوارهای دهک اول، کمترین هزینه را برای این کالاها صرف کردهاند یعنی این دهک بهطور متوسط در سال گذشته حدود ۸۷۲هزار تومان صرف پوشاک و کفش کردهاند. بعد از آن بهترتیب خانوارهای دهک دوم و سوم بهطور میانگین یکمیلیون و ۲۹۵هزار تومان و ۲میلیون و ۱۵هزار تومان صرف پوشاک و کفش کردند.
خانوارهای دهک دهم از سوی دیگر با صرف هزینهای بالغبر ۲۳میلیون و ۷۹۵هزار تومان، بیشترین هزینه را در این زمینه داشتند. پس از آن، خانوارهای دهکهای نهم و هشتم به ترتیب با هزینههای ۱۲میلیون و ۱۱۵هزار تومان و ۹میلیون و ۴۱هزار تومان قرار دارند. به طور کلی، خانوارهای دهک دهم حدود 2/27برابر بیشتر از دهک اول برای پوشاک و کفش هزینه کردهاند. این تفاوت نشان میدهد که افزایش هزینهها بهطور مستقیم با بالا رفتن سطح درآمد و قدرت خرید در دهکهای بالاتر ارتباط دارد. این آمار نشان میدهد که هزینههای پوشاک و کفش در خانوارهای کمدرآمد (دهکهای پایین) نسبت به خانوارهای پردرآمد (دهکهای بالا) تفاوتهای چشمگیری دارد.
چرا خرید لباس سختتر شده است؟
به گزارش اقتصاد آنلاین، در سال۱۴۰۲ خانوارهای شهری در دهکهای مختلف هزینههای متفاوتی برای پوشاک و کفش خود به طور جداگانه داشتند. خانوارهای دهک اول که کمترین درآمد را دارند بهطور میانگین ۶۷۵هزار تومان برای خرید پوشاک و تعمیر آن و ۱۹۷هزار تومان برای خرید کفش و تعمیر آن هزینه کردند. این یعنی خانوارهای دهک اول، کمترین مقدار را در مقایسه با سایر دهکها برای پوشاک و کفش خرج کردهاند.خانوارهای دهک دهم که از بالاترین درآمدها برخوردارند اما از سوی دیگر هزینههای قابلتوجهی برای پوشاک و کفش صرف کردهاند. این خانوارها بهطور میانگین ۱۸میلیون و ۸۶۴هزار تومان برای پوشاک و تعمیر آن و ۴۳میلیون و ۹۳۱هزار تومان برای کفش و تعمیر آن پرداخت کردهاند. به این ترتیب، دهک دهم بیشترین هزینه را در این زمینه داشته است. خانوارهای دهک دهم حدود 9/27برابر بیشتر از دهک اول برای پوشاک و تعمیرات آن هزینه کردهاند. همچنین خانوارهای دهک دهم حدود ۲۵برابر بیشتر از دهک اول برای کفش و تعمیرات آن هزینه کردهاند.
این تفاوتهای قابلتوجه در هزینهها نشاندهنده تفاوتهای بزرگ در سطح درآمد و قدرت خرید خانوارها در دهکهای مختلف است.
تصور کنید که به فروشگاه پوشاک میروید تا کفش یا لباسی را که نیاز دارید خریداری کنید اما با هر قدمی که برمیدارید، قیمتها بالاتر میروند و تصمیم شما برای خرید سختتر میشود. این دقیقا همان چیزی است که تورم میتواند در زندگی روزمره ما ایجاد کند. وقتی نرخ تورم افزایش مییابد نهتنها قیمت کالاها بالا میرود بلکه نحوه خرج کردن مردم هم تغییر میکند. یکی از بخشهایی که بیشتر از دیگر اقلام تحت تاثیر تورم قرار میگیرد، هزینه خرید پوشاک و کفش است.
وقتی تورم بالا میرود، قیمت کالاها و خدمات افزایش پیدا میکند و این افزایش قیمت مستقیما روی هزینههای روزمره مردم تاثیر میگذارد. یکی از بخشهایی که به شدت تحت تاثیر تورم قرار میگیرد، هزینه پوشاک و کفش است. بهطور کلی، با افزایش تورم، مردم مجبور میشوند هزینه بیشتری برای خرید کفش و پوشاک پرداخت کنند اما این هزینهها معمولا بهطور مستقیم با قدرت خرید آنها رابطه دارند.
در شرایطی که تورم بالا باشد، خانوادهها ممکن است برای کنترل هزینهها به خرید اجناس ارزانتر یا کمتر از نیاز خود روی بیاورند. این موضوع باعث میشود که تغییرات در نرخ تورم بهطور قابلتوجهی هزینههای پوشاک و کفش را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه نرخ تورم نهتنها بر قیمتها بلکه بر الگوی مصرف خانوارها نیز تاثیرگذار است. در این میان، خانوارهای با درآمد پایینتر، بیشتر از دیگران با این تغییرات دستوپنجه نرم میکنند و شاید مجبور شوند پوشاک یا کفش کمتری بخرند یا از خریدهای گرانتر اجتناب کنند. در نتیجه، با بررسی دقیق نرخ تورم و هزینههای پوشاک و کفش میتوان به بینش بهتری از تاثیرات اقتصادی تورم بر سطح زندگی مردم و تصمیمات خرید آنها رسید.
خانوارهای شهری در سال۱۳۹۰ به طور متوسط فقط ۵۶۰هزار تومان برای خرید لباس و کفش هزینه میکردند در حالی که نرخ تورم در آن زمان 5/21درصد بوده است. این هزینه خانوارها در سال۱۴۰۲ به حدود ۶میلیون و ۷۰۹هزار تومان رسیده و نرخ تورم در سال گذشته 7/40درصد بوده است.
نرخ تورم و هزینه متوسط پوشاک و کفش خانوار شهری در سالهای۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ روند متفاوتی داشتهاند. در بازه سالهای۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ نرخ تورم ابتدا افزایشی بود و سپس روند نزولی گرفت، در حالی که هزینه متوسط پوشاک و کفش خانوار شهری تغییر چندانی نکرد و در محدوده نزدیک به یکمیلیون تومان باقی ماند. از سال۱۳۹۶ به بعد، همزمان با افزایش نرخ تورم، هزینه متوسط پوشاک و کفش نیز به تدریج روند افزایشی پیدا کرد و این رشد از سال۱۳۹۹ شدت بیشتری گرفت. در سالهای۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ با تداوم نرخ بالای تورم، هزینهها به محدوده ۳ تا ۴میلیون تومان رسید. در سال۱۴۰۲ با روند جزئی کاهش نرخ تورم اما هزینه پوشاک و کفش خانوارها افزایش یافته است.
کدام استانها بیشترین و کمترین هزینه را داشتند؟
طبق آمارهای مرکز آمار، خانوارهای شهری در برخی استانها بیشترین هزینه را برای پوشاک و کفش در سال۱۴۰۲ پرداخت کردهاند. استان مازندران با هزینه متوسط ۱۰میلیون و ۳۸۰هزار تومان در صدر قرار گرفت و بیشترین هزینه را صرف پوشاک و کفش داشت. پس از آن، استانهای خراسانشمالی، بوشهر، کهگيلويه وبويراحمد و زنجان به ترتیب با هزینههای حدود ۹میلیون و ۷۴۶هزار تومان، ۹میلیون و ۶۱۰هزار تومان، ۹میلیون و ۱۳۸هزار تومان و ۸میلیون و ۹۷۱هزار تومان برای پوشاک و کفش در جایگاههای بعدی قرار گرفتند.
خانوارهای شهری در استانهای سمنان، کرمان و آذربایجان غربی کمترین هزینه را برای پوشاک و کفش داشتند. خانوارهای سمنانی با هزینه متوسط ۳میلیون و ۶۰هزار تومان، کرمانیها با ۳میلیون و ۲۵۸هزار تومان و آذربایجانغربیها با ۴میلیون و ۵۸۱هزار تومان در سال۱۴۰۲ کمترین هزینهها را پرداخت کردند.
مازندران، بوشهر، خراسانشمالی؛ پایتختهای هزینههای پوشاک
خانوارهای شهری در برخی استانها بیشترین هزینه را برای پوشاک و تعمیرات آن در سال۱۴۰۲ پرداخت کردهاند. استان مازندران، بوشهر و خراسانشمالی به ترتیب با هزینه متوسطی معادل ۸میلیون و ۸۱۱هزار تومان، ۷میلیون و ۸۲۹هزار تومان و ۷میلیون و ۶۴۱هزار تومان بیشترین میزان هزینه را صرف پوشاک و تعمیرات آن در سطح کشور داشتند.
خانوارهای شهری در استانهای کرمان، سمنان و آذربایجانغربی کمترین هزینه را برای پوشاک و تعمیرات آن داشتند. خانوارهای کرمانی با هزینه متوسط ۲میلیون و ۵۳۱هزار تومان، سمنانیها با ۲میلیون و ۵۶۶هزار تومان و آذربایجانغربیها با ۳میلیون و ۷۸۹هزار تومان در سال۱۴۰۲ کمترین هزینههای پوشاک را پرداخت کردند.
سمنان و خراسانرضوی؛ کمترین هزینههای کفش در سال ۱۴۰۲
خانوارهای شهری در برخی استانها بیشترین هزینه را برای کفش و تعمیرات آن در سال۱۴۰۲ پرداخت کردهاند. استان خراسانشمالی، کردستان و همدان به ترتیب با هزینه متوسطی معادل ۲میلیون و ۱۰۵هزار تومان، ۲میلیون و ۸۴هزار تومان و یکمیلیون و ۸۳۳هزار تومان بیشترین میزان هزینه را صرف کفش و تعمیرات آن در سطح کشور داشتند.
خانوارهای شهری در استانهای سمنان و خراسانرضوی و ایلام کمترین هزینه را برای کفش و تعمیرات آن داشتند. خانوارهای سمنانی با هزینه متوسط ۴۹۴هزار تومان، مشهدیها با ۶۵۰هزار تومان و ایلامیها با ۶۹۵هزار تومان در سال۱۴۰۲ کمترین هزینههای کفش و تعمیرات آن را پرداخت کردند.