نمایشگاه بزرگ دموتکس در هانوفر، بزرگترین رویداد جهانی با محوریت فرش و کفپوش است که هر سال تعداد زیادی از فعالان این صنعت از سراسر جهان در آن حضور پیدا می‌کنند.
امسال نیز از ۱۶ ژانویه (۲۶دی) مهم‌ترین صنعتگران فرش جهان برای رویارویی ۴ روزه با یکدیگر به آلمان سفر کرده‌اند.
این نمایشگاه دارای سابقه دیرینه‌ای در عرصه فرش، موکت، گلیم و... است. نمایشگاه دموتکس آلمان نمایندگی‌های مهمی در سراسر جهان ازجمله روسیه، چین، ایتالیا، هلند و انگلیس دارد که همین امر سبب شده در میان ۱۰ رویداد برتر نمایشگاهی جهان قرار بگیرد. صمت به روال بررسی تمام رویدادهای بزرگ جهان، این بار دموتکس را زیر ذره بین برده تا کم و کیف برگزاری آن را مورد ارزیابی قرار دهد. با ما همراه باشید.
نگاهی به تاریخچه دموتکس
نخستین نمایشگاه فرش دستباف جهان با نام تجاری «دموتکس» از ۹ تا ۱۲ ژانویه ۱۹۸۹ در هانوفر آلمان برگزار شد. این نخستین باری بود که یک رویداد مرتبط با فرش در جهان کلید می‌خورد. این نمایشگاه مساحتی افزون‌بر ۹ هزار مترمربع داشت و در قالب ۷ سالن برپا شد. در دوره نخست این رویداد ۵۷۸ غرفه با محصولاتی از قبیل فرش دستباف، فرش ماشینی، زیراندازهای پارچه‌ای و کفپوش پلاستیکی حضور داشتند و ۲۹ کشور نیز آلمانی‌ها را همراهی کردند. این آمار برای یک رویداد دوره اولی شگفت‌انگیز بود.
دومین نمایشگاه نیز به‌طور دقیق یک‌سال بعد در مساحتی برابر با ۱۲۰ هزارمترمربع و با حضور ۸۰۶ شرکت‌کننده در شهر هانوفر برگزار شد.
سومین و چهارمین دوره‌ها همچنان با رعایت ابعاد زمانی و مکانی در ژانویه سال‌های ۱۹۹۱ و ۱۹۹۲میلادی برپا شدند و متراژنمایشگاه هر سال افزایش یافت. این روند تا دوره دهم به حدی پیشرفت داشت که ابعاد نمایشگاه نسبت به دوره نخست ۱۰ برابر شد. یعنی در سال ۱۹۹۸میلادی نمایشگاهی ۹۰هزارمتری با حضور هزار مشارکت‌کننده برگزار شد.
دموتکس تا سال ۲۰۰۳م همچنان پیشتاز بود تا اینکه در دوره شانزدهم مشکلات صنعت فرش دستباف گریبان این رویداد را هم گرفت. دموتکس ۲۰۰۴ درحالی سپری شد که تولید و بافت فرش دستباف روند نزولی داشته و به لحاظ کمیت در بسیاری از مناطق رو به افول گذاشته بود. این روند تا سال ۲۰۰۸م ادامه داشت اما آرام آرام بهبود پیدا کرد.
در سال ۲۰۰۹م نمایشگاه فرش و کفپوش آلمان از ۱۵ تا ۲۳ ژانویه و به روال معمول در هانوفر آلمان برگزار شد که شامل ۱۳ سالن بوده و ۵ سالن آن اختصاص به قالی داشت. در خلال برپایی نمایشگاه دموتکس ۲۰۰۹ گروهی از استان خراسان‌رضوی با استفاده از تسهیلات مرکز ملی فرش ایران و گروهی به‌صورت آزاد با معرفی سازمان بازرگانی استان برای مشارکت و بازدید از این نمایشگاه اعزام شدند و اتفاقا جوایز طرح‌های برتر را از ستاد برگزاری دریافت کردند.
حضور ایران در دموتکس ۲۰۱۶
حضور ایران در دموتکس به سال ۱۹۸۹ میلادی بازمی‌گردد. از این سال به بعد ما به طور تقریبی در تمام دوره‌های این نمایشگاه حضور داشتیم و امسال نیز این حضور تداوم پیدا کرده است.
مرکز ملی فرش ایران امسال با همکاری اتحادیه واردکنندگان فرش ایران در اروپا از فرصت برپایی دموتکس به سود این هنر-صنعت بهره‌برداری کرده و هم‌اکنون پاویون ایران در این نمایشگاه دایر است. در دوره‌های پیشین (تا قبل از ۲۰۱۵م) برخی از تولیدکنندگان یا صادرکنندگان فرش ایران با دریافت یارانه‌های حمایتی در پاویون ایران حضور می‌یافتند اما این حضور آسیب‌هایی از جمله خدشه واردکردن به بازار و شبکه توزیع مستقر در آن کشور یا قیمت‌شکنی در فرش ایرانی را نیز درپی داشت که در دو سال اخیر به جای ترغیب این گروه‌ها به حضور در این رویداد، معرفی فرش‌های شایسته ایرانی در دموتکس هدف قرار گرفته است.
این رویداد در امسال و همزمان با لغو تحریم واردات فرش دستباف ایران به امریکا برگزار شده که می‌تواند فرصت مناسبی برای رایزنی با بازرگانان فرش ایالات متحده باشد و افزون بر آن نقطه آغاز فرآیند تبلیغات فرش ایران در اروپا خواهد بود؛ رویکردی که به تازگی به دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت به گام اجرایی نزدیک شده است.
در روزهای اخیر «سوزان کلاپروث» مدیر برگزاری نمایشگاه دموتکس آلمان از ایران به عنوان همراه همیشگی دموتکس یاد کرد و گفت: بسیار خرسندیم که ایران را در کنار خود داریم. زیبایی‌ها و تنوع موجود در فرش ایران و تعداد بالای غرفه‌های تخصصی فرش در یک نمایشگاه نشان از توانمندی‌های ایران در این صنعت دارد.
وی سال گذشته در بازدیدی که از نمایشگاه ملی فرش ایران داشت گفته بود: هرگز تصور نمی‌کردم این تعداد غرفه در یک نمایشگاه تخصصی فقط به عرضه فرش دستباف بپردازند و از این نظر نمایشگاه فرش تهران بی‌همتاست.
آشنا کردن بازدیدکنندگان دموتکس آلمان با تنوع فرش‌های ایرانی، سیر مراحل تولید دستبافته‌های ایرانی و نمایش جذابیت‌های بصری این هنر- صنعت از اهداف مورد نظر مرکز ملی فرش ایران است و هیات اعزام شده در تلاش است تا به جای تجارت محض، به معرفی توانمندی فرش ایران بپردازد. آنچه در این زمینه اهمیت دارد این است که در نمایشگاه جاری به جای حضور پراکنده و به‌طور صرف تجاری شرکت‌های ایرانی، در غرفه‌ای وسیع و مناسب به ارائه فرش‌های موزه‌ای و فاخر ایرانی پرداخته شده است. این مهم یکی از نقاط قوت و تفاوت‌های اساسی با سال پیش به شمار می‌آید و باید آن را به فال نیک گرفت.
ستاره‌های معماری؛ مهمانان ویژه دموتکس
همان‌طور که به‌طور احتمالی می‌دانید دموتکس در هر سال یک مهمان ویژه دارد. امسال آقای «ولف‌دی پریکس» مهمان ویژه دموتکس ۲۰۱۶ بود. مردی که به تعبیر بسیاری از کارشناسان ستاره معماری جهان است. بازدیدکنندگان می‌توانند از تجربیات پریکس در نمایشگاه فرش و کفپوش هانوفر استفاده کنند.
این معمار بزرگ جهان با دیگر اشخاص نامدار در زمینه معماری بین‌المللی و طراحی جهانی، در ۱۶ ژوئیه درباره آخرین روندها در زمینه کفپوش و تاثیر آن روی فعالیت طراحان در بخش نوآوری‌های دموتکس در سالن ۶ به مباحثه پرداختند. در نشست‌های تخصصی نمایشگاه، بازدیدکنندگان دعوت به کاوش و کشف برای انتخاب با دقت محصولات جدید کفپوش‌ها می‌شوند.
«کوپ هیملب» به عنوان یکی از مخترعان سبک سازه‌گشا (ساخت شکن) در معماری نیز از دیگر چهره‌های حاضر در نمایشگاه است. پروژه‌های اخیر وی شامل طراحی کفپوش‌های ساختمان جدیدی برای بانک مرکزی اروپا (ECB) در فرانکفورت که در مارس ۲۰۱۵ افتتاح شد و موزه des Confluences در لیون فرانسه که در اواخر دسامبر ۲۰۱۴م گشوده شد، تحسین همگان را برانگیخت.
کوپ هیملب مفتخر به دریافت جوایز ملی و بین‌المللی برای فعالیت‌هایش شده‌است. این جوایز شامل جایزه معماری آلمان در ۱۹۹۹م و جایزه بزرگ دولتی اتریش در سال ۱۹۹۹م بوده است. در کنار پروژه‌های معماری، پریکس و همکارش Helmut Swiczinsky، به طراحی اسباب و اثاثیه و دیگر محصولات متفاوت از قبیل صندلی راحتی برای Vitra در سال ۱۹۸۹م پرداختند. گفتنی است که پریکس به مقام استادی در دپارتمان معماری دانشگاه هنرهای کاربردی در وین نیز منصوب شده است.