قاچاق بهعنوان یکی از عوامل مهم در بر هم ریختن وضعیت تولید و تجارت شناخته و معرفی شده است تا جایی که بسیاری از تولیدکنندگان و صاحبان صنوف از قاچاق کالا بهعنوان یکی از دلایل بروز بیکاری در کشور نام میبرند اما در این میان نباید از ارزش ۱۸ تا ۲۰میلیارد دلاری قاچاق کالا در کشور غفلت کرد؛
امری که سالها برای مقابله با آن تلاش شده اما تاکنون نتیجهای مطلوب حاصل نشده است. دبیر انجمن صنایع نساجی کشور بر این باور است که فروش اجناس قاچاق متروکه از سوی کمیته کالای متروکه مهمترین عامل افزایش قاچاق کالا در کشور است. محمدمهدی رییسزاده در گفتوگو با صمت اظهار میکند: بروز چنین رفتار سازمانی از مهمترین دلایلی کاهش نیافتن میزان قاچاق کالا در کشور است. وی میافزاید: تمامی کالاهایی که بهعنوان قاچاق کشف شده و یا کالاهایی که در گمرک بیش از زمان تعیین شده بماند و از سوی صاحب کالا تحویل گرفته نشود، مشمول قوانین «کمیته متروکه کالا» که وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی است، میشود و این کمیته تمامی کالاها را به مزایده گذاشته و آنها را به بالاترین قیمت عرضه میکند. مشاور مالی و بانکی اتاق بازرگانی ایران ادامه میدهد: البته در مزایده کالا که از سوی کمیته متروکه برگزار میشود، صاحب جنس نسبت به سایرین برای خرید آنها اولیتر است. با توجه به قوانین مزایده کالاهای قاچاق، قاچاقچیان میتوانند اجناسی که بهصورت غیرقانونی وارد کشور شده را از یک مرجع قانونی خریداری کرده و آن را در بازار توزیع کنند. رییسزاده تصریح میکند: قرار است پیشنهاد بدهیم که کالای قاچاق و یا اجناسی که در انبارهای گمرک بیش از موعد مقرر باقی میمانند و مشمول قانون کالای متروکه میشوند دیگر در بازار عرضه نشوند زیرا در شرایط کنونی مهمترین مشکل تولیدکنندگان و توزیعکنندگان کالا، بحث توزیع اجناس قاچاق در بازار است. باید این اجناس به مرجع اصلی ارجاع شوند و یا اینکه بهعنوان کمکهای بشردوستانه به کشورهای دیگر ارسال شود. دبیرانجمن صنایع نساجی خاطرنشان میکند: حتی خرید کالای قاچاق و یا متروکه با نرخهای بالایی که از سوی کمیته کالای متروکه عرضه میشود برای قاچاقچیان و واردکنندگان غیرقانونی کالا مقرون به صرفه است. وی یادآور میشود: طی صحبتهایی که با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز انجام دادیم مقرر شد تا از فروش کالاهای متروکه و قاچاق در بازار جلوگیری شود.
کاهش ریسک قاچاق در کشور
اما گلناز نصراللهی، عضو کمیته ستاد مبارزه با قاچاق کالا در گفتوگو با صمت اظهار میکند: نقش فروش کالای قاچاق و اموال متروکه در بازار که از سوی سازمان اموال تملیکی انجام میشود در مقابل کشف نشدن اجناس قاچاق بسیار ناچیز است بنابراین این میزان از فروش اموال قاچاق یا متروکه نقشی در برهم ریختن وضعیت بازار و تولید ندارد. مدیرکل دفتر صنایع نساجی وزارت صنعت، معدن و تجارت میگوید: کشفیات ما به حدی ناچیز است که نمیتواند در مقابله با پدیده قاچاق موثر باشد. این مقام مسئول خاطرنشان میکند: میزان کشفیات کالای قاچاق حتی ۱۰درصد آن چیزی که وارد کشور میشود نیز نیست بنابراین به جای توجه به این مسائل لازم است تا با پدیده قاچاق برخورد جدی شود. متاسفانه در شرایط کنونی ریسک پدیده قاچاق در کشور به شدت کاهش یافته است به همین دلیل باید برای افزایش کشفیات قاچاق و مقابله با این پدیده منفی اقتصادی چارهاندیشی شود. وی یادآور میشود: حجم قاچاق کالا به کشور به حدی زیاد است که باید برای مقابله با آن کمر همت بست. حجم این اجناسی که از سوی سازمان اموال تملیکی به فروش میرسد به هیچ عنوان قابل توجه نیست.
روند افزایشی قاچاق کالا در ایران
همچنین سیدمحمود بهشتیان، مشاور رییس کل گمرک کشور در گفتوگو با صمت اظهار میکند: حجم کالای قاچاق به کشور ۱۹میلیارد دلار است در حالیکه درآمد حاصل از فروش اموال متروکه حدود ۷۰میلیون دلار است که این دو رقم به هیچ عنوان با یکدیگر قابل مقایسه نیست. وی میافزاید: از سال ۱۳۱۲ که قانون قاچاق نوشته شده نسبت به مقابله با این پدیده اعلام نظرات گوناگونی شده اما نکته قابل توجه این است که میزان قاچاق کالا در منطقه ما روند رو به رشدی دارد و کشورها به این قوانین پایبند نیستند. مشاور رییس کل گمرک با تاکید بر ضرورت مقابله جدی با پدیده قاچاق کالا تصریح میکند: در تمامی کشورهای دنیا، قاچاق کالا وجود دارد و فقط نیوزلند که آخرین نقطه جهان به حساب میآید و تعرفه واردات و صادرات کالا به این کشور صفر است، با معضل قاچاق مواجه نیست.