هر ساله جشنواره فیلم فجر پر است از حاشیههای غیرسینمایی که سینماگران ایرانی برای رسانهها فراهم میکنند.
در چند سال اخیر نوع پوشش بازیگران آقا و خانم و طراحان این لباسها سوژه جدید رسانهها شده است؛ سوژهای که با توجه به بازارهای نوروزی بعد از جشنواره تا مدتها ادامه مییابد.
در جشنواره سیوچهارم فیلم فجر نیز بازیگران زیادی بودند که تصمیم گرفتند با پوشیدن لباسهای ویژه و گاهی عجیب و غریب خوراک عکاسان خبری شوند تا بازار تمجید و نقد بازیگران، جدیتر از گذشته در شبکههای اجتماعی از سوی کاربران دنبال شود و کاربران، خوشپوشترین یا بد لباسترین هنرمند دوره را انتخاب کنند.
یکی از پرسشهای این روزها در شبکههای اجتماعی و دنبالکنندگان مد و لباس، این است که طراحان این لباسها چه کسانی هستند؟
مریم الوندی از طراحان لباس با اشاره به پوشش بازیگران روی فرش قرمز و مراسم رسمی و مقایسه آن با کشورهای دیگر به صمت میگوید: در همه جای دنیا فارغ از نوع فرهنگ و عرف هر جامعه در چنین مراسمی یک اصل وجود دارد و آن استفاده از لباس رسمی در چنین مراسمی است. لباس رسمی البته شاخهها و انواع مختلفی دارد ولی چیزی که بیشتر از هر موضوعی اهمیت دارد نگاه رسمی در مراسم مختلف است. اگر با این تعریف کلی به نوع پوشش بازیگران ایرانی نگاه کنیم لباسهایی که استفاده میکنند بسیار بد و نامناسب با این نوع مراسم است.
وی در ادامه گفت: به غیر از چند بازیگر مطرح مانند بهرام رادان که پوشش رسمی و مناسبی را انتخاب کرده بود بقیه لباسها خیلی بد و غیرمتعارف بود. من حتی بعضی اوقات فکر میکنم هیچگونه دقتی در این پوششها انجام نمیشود. چون اگر به یک دانشجوی ترم دوم طراحی لباس هم سفارش یک لباس بدهیم چنین لباس عجیب و غریبی را به تن بازیگران نمیکند.
الوندی با اشاره به اینکه به نظر میرسد تعامل خوبی میان بازیگران و طراحان لباس وجود ندارد گفت: اگر فلان بازیگر خانم که در طول سال مانتوی ۶میلیونی میپوشد و عکسهایش را در شبکههای اجتماعی منتشر میکند در مراسم رسمی که تمامی رسانهها او را زیر نظر دارند هم از طراح لباس استفاده میکرد الان با این انتقادها مواجه نبود. واقعیت این است که بازیگران ما اعتقادی به طراحی لباس بهوسیله متخصصان آن ندارند.
این طراح لباس در ادامه گفت: متاسفانه اصل سواد پوشش در میان بازیگران ما رعایت نمیشود. من بعید میدانم در انتخاب این پوششها طراحان لباس سهیم باشند. یکی از دلایل اصلی اینکه بازیگران به سراغ طراحان لباس نمیآیند این است که فکر میکنند خودشان میتوانند با وصله کردن چند رنگ لباس و پوشیدن یک لباس نامتعارف نام طراح را روی خودشان بگذارند در حالی که طراحی لباس یک علم است و با توجه به استایل هر شخص و کوتاهی و بلندی قد او لباسها باید فرق داشته باشد.
الوندی با اشاره به اینکه اگر بازیگران با طراحان لباس تعامل داشته باشند نتیجه آن برای هر دو طرف مناسب است گفت: این تعامل باعث میشود هم نام طراحان در این عرصه مطرح شود و ذائقه جامعه نسبت به این موضوع عوض شود و هم بازیگران با پوششهای خود زیبایی بصری را در مراسم رعایت میکنند. در این میان حتی از لحاظ رونق اقتصادی هم میتوان به این موضوع نگاه مثبت داشت چراکه تعامل میان این دو قشر از هنرمندان میتواند بر ذائقه عمومی هم تاثیرگذار باشد.
الوندی با اشاره به تاثیر مثبت جشنواره مد و لباس در تغییر نوع پوشش عامه مردم میگوید: اگر کارگروه مد و لباس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میان هنرمندان و سینماگران و طراحان لباس رابطه حرفهای برقرار کنند نتیجه مطلوب آن در جامعه اثرگذار است. هنرمندان سینما به دلیل تاثیر مثبت در جامعه میتوانند سطح سلیقه عمومی را بالا ببرند و نگاه جامعه به پوششها میتواند تغییر کند. متاسفانه جشنوارههای لباس در ایران با وجود تعداد زیاد در چند سال اخیر، شیوه اجرای مناسبی ندارند و برای همین خروجی مناسبی هم از آن بیرون نمیآید. اگر جشنواره مد و لباس به عنوان یک مرجع رسمی دست طراحان را بیشتر باز بگذارد میتوان امیدوار بود که در طول چند سال اثرگذاری مناسبی در جامعه داشته باشد.
شبنم مختاریان دیگر هنرمند طراح لباس که سابقه طراحی لباس در عرصه تئاتر دارد درباره نوع پوشش بازیگران در مراسم رسمی به صمت میگوید: لباسهای عجیب و غریب برخی هنرمندان برایم جالب است. متاسفانه طراحان لباس در ایران از روی هم کپی میکنند و رقابتها سالم نیست.
وی با اشاره به لباس بازیگران در جشنواره فیلم فجر میگوید: پوشش بازیگران بهویژه آقایان به هیچوجه مناسب این مراسم نبود. در این نوع مراسم لباسهای رسمی بیشتر رایج است. اما لباسهایی که تن هنرمندان ما بود بیشتر شبیه لباس یک مهمانی ساده یا لباس مسافرت بود. هیچگونه دقتی نسبت به انتخاب لباسها در میان بازیگران دیده نمیشود.
این طراح لباس درباره نگاه غیرحرفهای به مقوله طراحی لباس میگوید: لباسهایی که بازیگران ما میپوشند از سوی بازیگران دیگر طراحی میشود و هیچگونه نکاه آکادمیک و علمی نسبت به این موضوع وجود ندارد. یکی از دلایلی که بازیگران به طراحان لباس حرفهای مراجعه نمیکنند وجود بازیگرانی است که به خاطر شهرت خود یک مزون لباس راهاندازی کردند و لباسهایی طراحی میکنند که مبنای حرفهای ندارد و فقط شهرت و نام آنها موجب شده لباسهایشان از سوی بازیگران دیگر استفاده شود.
وی در ادامه گفت: اگر ساز و کار درستی در این زمینه باشد باید این پرسش را مطرح کرد که شایستگی بازیگران در زمینه طراحی لباس از چه طریقی تایید شده که خروجی آن بر تن بازیگران در بعضی مواقع بیشتر شبیه لباسهای کارناوالها است تا مراسم رسمی.
مختاریان در ادامه میگوید: به واسطه تعریف متفاوت فرش قرمز در تمام دنیا بازیگران لباسهای ویژهای به تن میکنند و سعی میکنند در آن شب متفاوت ظاهر شوند. اما این متفاوت بودن دلیل بر عجیب و غریب رفتار کردن نیست. لباس لیونل مسی برای مراسم توپ طلا و دیگر چهرههای مطرح دنیا تنها یک بار در سال از سوی آن فرد پوشیده میشود و بعد از آن در حراجیهای معتبر به فروش میرسد.
این نشان میدهد که باید برای یک شب ویژه و متفاوت لباس منحصر به فردی هم دوخته شود. اما متاسفانه بازیگران ما بدون در نظر گرفتن ویژگیهای فرهنگی و بومی و عرف جامعه و بدون در نظر گرفتن زیباییشناسی لباسهایی را طراحی میکنند که با اصول اصلی جامعه سازگاری ندارد. لباسهای بازیگران ما مناسب یک هنرمند ایرانی و ستاره مطرح در جامعه ایرانی نیست و باید فکری اساسی برای آن کرد.
مختاریان با اشاره به اینکه بازیگران ما بیشتر به دنبال خودنمایی هستند گفت: وقتی از اصول اولیه طراحی خارج میشویم و طرحهایی را در لباس میگنجانیم که بیشتر در چشم باشیم تا خوشتیپ و خوشپوش، نشان میدهیم که نگاه روانشناسانه در زمینه طراحی لباس وجود ندارد. هنرمندان ما هنوز درک نکردهاند که فضای جشنوارههای سینمایی به دلیل اهمیت آن همواره در دید رسانههای رسمی و غیررسمی است و نیازی به پوشیدن لباسهای کارناوالی نیست.
مختاریان با اشاره به اینکه دستمزد طراحان لباس گران نیست گفت: دستمزد طراحان ما در تناسب با عرف جامعه به هیچوجه بالا نیست و دلیل نبود همکاری میان بازیگران و طراحان لباس بیشتر به این دلیل است که بازیگران ما احساس میکنند خودشان از تمامی حرفههای هنری سر در میآورند وگرنه دستمزد طراحان حرفهای ما از دستمزد یک بازیگر دست چندم سینمایی هم کمتر است و اگر هنرمندان ما به این موضوع اینطور فکر کنند که یک بار در سال قرار است در چنین مراسم معتبری شرکت کنند بهطور حتمی به پوشش خود بیشتر اهمیت میدهند.