کارشناسان درباره تبعات حذف تعرفه ترجیحی پوشاک بین ایران و ترکیه برای ایران هشدار می‌دهند.
حدود یک سال پس از برقراری تجارت ترجیحی بین ایران و ترکیه و کاهش تعرفه‌ها از جمله در زمینه پوشاک، تعرفه ترجیحی این بخش در کتاب مقررات صادرات و واردات سال 95 حذف شد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، «بعد از برقراری تجارت ترجیحی بین ایران و ترکیه و کاهش تعرفه‌ها در چند دسته کالا بین دو کشور در حدود یک سال گذشته، صنایع نساجی و پوشاک داخلی نسبت به این اقدام اعتراض داشتند و معتقد بودند که برقراری تجارت ترجیحی با ترکیه در زمینه پوشاک، تولید داخل را در بخش صنایع نساجی با مشکلات بیشتری مواجه خواهد کرد و باعث می‌شود تقاضا در بازار داخل کمتر از گذشته شود و به طور کلی واردات بازار ایران در اختیار پوشاک ترک قرار گیرد.»
اما برقراری و حذف تعرفه‌های ترجیحی چه اثری بر تجارت ایران دارد؟
باید رقابت را تمرین کنیم
مجیدرضا حریری، فعال اقتصادی، درباره برقراری تعرفه‌های ترجیحی گفت: موضوع تعرفه ترجیحی با یک کشور یا تعرفه ترجیحی در پیمان‌های منطقه‌ای الزامی است برای اقتصاد ما در جهت اینکه یک مرحله به پیوستن به سازمان جهانی تجارت (WTO) نزدیک شویم. ما باید دیوار تعرفه‌ای بلندی را که دور کشورمان کشیده‌ایم پایین بیاوریم.
او افزود: ما باید رقابت کردن در بازارهای بین‌المللی را تمرین کنیم. روشی که در دنیا معقول و معمول بوده همین تعرفه‌های ترجیحی است. ولی وقتی این تعرفه ترجیحی را با ترکیه برقرار کردیم، متأسفانه سر و صدای تولیدکنندگان ما که سالیان سال عادت کرده‌اند فقط برای بازار داخل تولید کنند، بلند و به عقب‌نشینی دولت منجر شد که دلایل آن هم حتما دلایل اقتصادی نیست، دلایل سیاسی است و تن دادن به خواست غیرعلمی و غیراقتصادی بخشی از جامعه. اما به طور کلی به نظر من باید تعرفه‌های ترجیحی را گسترش دهیم تا تولیدکنندگان ما رقابت را یاد بگیرند.
از اثرات تجارت ترجیحی بر تجارت خود تحلیلی نداریم
اسفندیار امیدبخش، کارشناس تجارت خارجی، نیز، درباره تجارت ترجیحی گفت: برای اولین بار در تاریخ کشور ما بحث موافقتنامههای تجارت ترجیحی در حدود سال‌های 79 و 80 مطرح شد. در آن دوره با توجه به اینکه مذاکرات ما با سازمان جهانی تجارت به دلایل سیاسی متوقف شده بود، این تصمیم گرفته شد که راه‌هایی برای توسعه تجارت‌مان با کشورها به‌ویژه کشورهای همسایه و پیرامونی پیدا کنیم. یکی از این کشورها هم ترکیه بود. به هر حال معمولا این تعرفه‌های ترجیحی ابزاری است برای اینکه کشورها دسترسی بیشتری به بازارهای هدف صادراتی خود پیدا کنند.
او در ادامه عنوان کرد: نکته مهم این است که هنوز مفهوم مناسبات ترجیحی در نظام تجاری ما کاملا جا نیفتاده است، چرا که ما در 10 سال گذشته که این تعرفه‌های ترجیحی بین ایران و چند کشور برقرار شده، هنوز تحلیلی نداشته‌ایم که این تعرفه‌ها بر توسعه صادرات و واردات ما چه اثراتی داشته است.
باید به تعهدات بین‌المللی پایبند ماند
امیدبخش در ادامه درباره حذف تعرفه ترجیحی پوشاک بین ایران و ترکیه اظهار کرد: طبیعتا باید قبل از انعقاد چنین موافقت‌نامه‌ای بین دو کشور ایران و ترکیه، کارشناسان مربوطه محاسبات خود را انجام می‌دادند تا ببینند ما درباره چه کالاهایی می‌توانیم تعرفه ترجیحی برقرار کنیم و درباره چه کالاهایی نمی‌توانیم. ظاهرا موضوع منسوجات و پوشاک در موافقت‌نامه به امضا رسیده، اما بعد از گذشت حدود یک سال از انعقاد موافقت‌نامه، به این فکر افتاده‌اند که موضوع منسوجات و پوشاک نباید در موافقت‌نامه می‌آمد. طبق اطلاعات من، موضوع حذف تعرفه ترجیحی منسوجات و پوشاک یک توافق‌نامه بین ایران و ترکیه بوده و موافقت‌نامه اجازه حذف یک‌جانبه از جانب ایران را نمی‌داد. در حالی که به اعتقاد من باید به تعهدات بین‌المللی به‌ویژه در موافقتنامههای منطقه‌ای و چندجانبه پایبند بود، وگرنه در آینده ممکن است مشکلاتی بین ما و بعضی کشورها به وجود بیاید.
پیش از عضویت در WTO نباید تعرفه ترجیحی اعمال کرد
او درباره تأثیر برقراری تعرفه‌های ترجیحی بر الحاق ایران به WTO اظهار کرد: ما قبل از اینکه عضو WTO شویم، نباید موافقتنامههای تعرفه ترجیحی منعقد کنیم. منطق آن هم این است که وقتی چنین موافقت‌نامه‌هایی منعقد شود، سایر اعضای WTO در مذاکرات اصلی از ما همین موافقت‌نامه‌ها را مطالبه خواهند کرد. به عنوان مثال اگر در منسوجات و پوشاک به ترکیه یا کشور دیگری امتیاز دهیم، الآن تعهدی نداریم که به دیگران هم امتیاز دهیم، ولی وقتی مذاکرات الحاق به WTO آغاز می‌شود، سایر کشورهای صادرکننده عمده منسوجات، همین تعرفه‌ها را از ما مطالبه می‌کنند و برای ما مشکل ایجاد می‌شود. از این جهت همان بهتر که این کار نشود.
او افزود: معمولا کشورهایی به سراغ موافقتنامههای تجارت ترجیحی می‌روند که قبلا به عضویت WTO درآمده‌اند، یک سری تعهدات داده‌اند و حالا می‌خواهند بازار خود را برای کشورهای دیگر بیشتر باز کنند. چنین کشورهایی به تعرفه‌های ترجیحی و تجارت آزاد رو می‌آورند. ما که عضو WTO نیستیم و برای باز کردن بازار به سراغ این ابزارها می‌رویم، باید در نظر داشته باشیم که چنین موافقت‌نامه‌هایی می‌توانند در مذاکرات الحاق دردسرساز شود.
تبعات حذف تعرفه ترجیحی پوشاک بین ایران و ترکیه
در عین حال امیدبخش درباره تبعات حذف تعرفه ترجیحی پوشاک بین ایران و ترکیه، هشدار داد: با حذف تعرفه ترجیحی منسوجات و پوشاک، حالا باید دید ترک‌ها در مقابل، از ایران چه مطالبه‌ای خواهند داشت. اما قاعدتا بهتر است مسؤولان و به‌ویژه کارشناسان ما قبل از انعقاد چنین موافقت‌نامه‌هایی با محاسبات خاصی که وجود دارد، به طور دقیق میزان انتفاع ما را به تفکیک هر کالا مشخص کنند تا بعدا دچار مشکل نشویم که بخواهیم به صورت یک جانبه برای حذف تعرفه‌های ترجیحی تقاضا داشته باشیم.