نشست علمی- تخصصی جایگاه پوشاک در حوزه پدافند غیرعامل
نشست علمی- تخصصی جایگاه پوشاک در حوزه پدافند غیرعامل با حضور دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، رئیس کمیته پدافند غیرعامل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تنی چند از طراحان لباس، تولیدکنندگان پوشاک، اساتید دانشگاه و دانشجویان در تالار رودکی برگزار شد.
به گزارش سرویس خبر و گزارش نساجی امروز پس از تلاوت آیاتی از قرآن کریم و پخش سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، حمید قبادی- دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور- گفت: پارچه و لباس به عنوان یکی از اقلام ضروری و مورد نیاز زندگی بشری به شمار می‌آیند و این موضوع از ابعاد گوناگونی قابل بررسی و دقت است و به مقوله مد و لباس به غیر از دایره اقتصادی و فرهنگی آن باید به عنوان موضوعی مهم در زیست انسان و سایر موجودات اهمیت بسیاری قائل شد.
قبادی تصریح کرد: تغییرات در ساختار پارچه و طراحی لباس در شکل نامطلوب آن یکی از مخرب‌ترین مسائل در حوزه زیست محیطی است که البته این امر همواره منتقدانی داشته و دارد و از سوی دیگر این تغییر و تحول در شکل مطلوب آن قطعاً ثمرات و نتایج مثبتی به دنبال خواهد داشت؛ به هر حال پارچه و لباس به جهت همنشینی با بدن و زیست انسانی اهمیت دو چندان دارد اگرچه در کشور ما با وجود افزایش روزافزونی که در حوزه مصرف پارچه و لباس شاهد آن هستیم اما در انتخاب نوع پارچه و شکلی برازنده در زمینه طراحی لباس، کمترین دقت صورت می‌گیرد.
این مقام مسئول، پدافند غیرعامل را به عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای جامعه امروزی و زندگی اجتماعی اعلام کرد و افزود: از نوع جنس پارچه تا نخی که برای دوخت لباس مورد استفاده قرار می‌گیرد باید دقت و توجهی مضاعف صورت گیرد، در این مقوله مهم که از آن می‌توان با واژه‌ای همچون «هجوم غیرنظامی» یاد کرد.
به گفته دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور، کارگروه اقدامات پراکنده و مؤثری در این راستا از سوی برخی دغدغه‌مندان، جامعه دانشگاهی و برخی تولیدکنندگان به انجام رسیده است و با این وجود به شکل رسمی نخستین‌بار است که در موضوع مهم «پدافند غیرعامل و نقش پوشاک» ورود پیدا کرده‌ایم که در این راه نیازمند کمک فعالان عرصه مد و لباس در تمام حوزه‌ها هستیم.
 |
| حمید قبادی |
قبادی، ضمن اشاره به حضور تعدادی از تولیدکنندگان پوشاک و صاحبان برندهای مد و لباس کشور در این نشست، حضور تک تک آنها را غنیمت شمرد و از جامعه فرهیخته دانشگاهی خواست تا این کارگروه را در طرح مباحث علمی و عمیق این موضوع، همراهی نمایند؛ البته فعالیت‌های پژوهشی نسبتاً موفقی در این زمینه از سوی کارشناسان در واحدها و بخش‌های مختلف کارگروه به انجام رسیده است که این روند نیاز به انجام مراحل تکمیلی دارد
وی بیان داشت: مباحث این نشست که در قالب پنل‌های پژوهشی از سوی برخی از اساتید و محققان ارائه می‌شود دسته‌بندی شده و برای استفاده علاقه‌مندان منتشر خواهد شد؛ هرچند تا این لحظه نیز ارتباط مؤثر و سازنده‌ای میان بخش پژوهشی، علمی و صنعتی کارگروه با کارخانه‌های تولید پوشاک شکل گرفته است.
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور در پایان ابراز امیدواری نمود که خروجی این قبیل جلسات به نفع کشور، نظام جمهوری اسلامی ایران و مردم باشد که در شکل‌های مختلف همواره در دفاع از ارزش‌های جامعه تلاش می‌کنند.
*ضرورت‌های صنعت پوشاک در پدافند غیرعامل
سیدهادی حسینی- معاون وزیر و رئیس کمیته پدافند غیرعامل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی- به‌عنوان سخنران بعدی به جایگاه دعوت شد و ابراز داشت: در حوزه نیازهای اولیه انسان برای حیات پس از غذا نیازمند پوشاک هستیم و گاهی اهمیت لباس به اندازه‌ای افزایش پیدا می‌کند که حتی نمی‌توان برای غذا و پوشاک تقدم و تأخری در نظر گرفت و باید هر دوی آنها را در یک درجه از اهمیت نگریست.
حسینی تصریح کرد: اهمیت لباس به قدری است که حتی در حوزه شخصیت شناسی از نظر مباحث روانشناسی شخصیت، مواجهه با لباس و هارمونی و تناسبی که می‌تواند میان اجزای آن رعایت شود جایگاه و مرتبه هر فرد را در اجتماع به اثبات می‌رساند کما این‌که در دنیای مد و لباس مشاهده می‌کنیم که افراد در یک اجتماع به مقوله هارمونی میان اجزای لباس، تیپ و وزن شخصیتی که لباس به آنها می‌دهد اهمیت بسیاری قائل هستند.
رئیس کمیته پدافند غیرعامل وزارت ارشاد یادآور شد: حتی در اقوام بدوی جهان که در مناطق غیرمتمدن زندگی می‌کنند و عادت به پوشش بدن خود ندارند نیز در ظاهر آنها چیزی به عنوان یک وسیله پوششی به کار رفته است؛ حتی برخی افراد برای حیوانات خانگی خود نیز لباس تهیه می‌کنند اما در دید کلی وجه تمایز میان جامه انسانی و حیوانی همین مقوله پوشش و لباس است.
بخش دیگر سخنرانی معاون وزیر ارشاد به نقش پوشاک در پدافند غیرعامل اختصاص داشت. وی ضمن بیان این مطلب که لباس، وسیله‌ای برای حفاظت انسان در حوزه پدافند غیرعامل است، اضافه کرد: به شکل سنتی لباس در قالب و فرم نظامی آن در جریان جنگ‌های گرم افراد را از لطمات و جراحت و عوارض جنگی و استفاده از ابزار و ادوات نظامی مصون نگه می‌داشت اما حوزه حفاظتی لباس در مقوله تهاجم، موضوعی فراتر از موقعیت‌های نظامی و جنگی است و این امر را می‌توان در وضعیت‌های گوناگون که عوارض منفی آن متوجه جان و تن افراد می‌شود؛ تعمیم داد.
 |
| سیدهادی حسینی |
حسینی، تهاجم فرهنگی را یکی از مصادیق پدافند غیرعامل دشمن دانست که هویت فرد ایرانی را با وجود دارا بودن قومیت‌های گوناگون و به نسبت آن اصالت در نوع پوشش و لباس مورد هجمه قرار داده است.
به گفته رئیس کمیته پدافند غیرعامل وزارت ارشاد، در تمام نقاط جهان مردم برخی از کشورهای خاور دور همچون چین و ژاپن را به واسطه داشتن لباس‌های متحد الشکل می‌توان شناسایی نمود اما یک فرد ایرانی فاقد شاخصه‌ای در نحوه لباس پوشیدن است که بتوان در بدو امر او را از سایرین تمییز داد؛ شاید این توقع به محض طرح چنین مسأله‌ای پیش آید که باید با یک رجعت تاریخی به دنبال اصالت در نحوه طراحی لباس نیاکان و گذشتگان خود باشیم و آن را در مناسبات اجتماعی و فرهنگی امروز به کار گیریم اما انتقال مستقیم فرهنگ گذشتگان و اختیار کردن نحوه پوشش آنها در روزگار کنونی چندان خوشایند به نظر نمی‌رسد و چه بسا مضحک هم باشد!
به گفته حسینی، در عرصه پدافند غیرعامل باید به طرحی نو و البته وامدار از میراث گذشتگان خود در طراحی لباس و پوشاکی برسیم هرچند امروز به دلیل غفلت از فرهنگ در مقطعی از زمان و این‌که خود را مردمانی با فرهنگ و اصالت می‌پنداشتیم؛ صرفاً به صنعت روی آوردیم، این امر بسیار کمرنگ شده و رو به نابودی است.
وی خطاب به فعالان عرصه مد و لباس حاضر در جلسه گفت: گره‌های فرهنگی پدید آمده در مقوله طراحی مد و لباس و نقش آن در حوزه پدافند غیرعامل به دست توانای شما قابل گشایش خواهد بود و باید همفکری کرده و طرح و ایده بدهید تا این حوزه ساماندهی شود.
در ادامه این مراسم، میزگرد نشست تخصصی جایگاه پوشاک در حوزه پدافند غیرعامل با حضور آقایان دکتر روح الله باقرزاده (عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر)، دکتر علی‌اکبر مرآتی (رییس پژوهشکده مواد و فناوری‌های پیشرفته در نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر)، مهدی بیطرفان (دبیر انجمن علمی پدافند غیرعامل ایران)، دکتر عباس بشارتی (عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر) و دکتر مهدی حسن‌زاده (عضو هیأت علمی مرکز علم و فناوری پدافند غیرعامل) برگزار شد.
در ابتدا مهدی بیطرفان (دبیر انجمن علمی پدافند غیرعامل ایران) سخنرانی خود را با ارائه تعاریفی از تهدید پرداخت که به دو بخش تهدیدهای طبیعی( مانند سیل، زلزله و امثالهم) و تهدیدهای انسان‌ساز ( عمدی و غیرعمدی) تقسیم می‌شوند که تهدیدهای انسان‌ساز به دو بخش عمدی و غیرعمدی تقسیم می‌شوند که تأکید پدافند غیرعامل بر روی تهدیدات انسان‌ساخت عمدی است.
وی با اعلام این مطلب که در تمام بخش‌های مربوط به تهدیدات انسان‌ساز عمدی، نیاز به پوشاک وجود دارد، این بخش را به سه گروه زیر تقسیم کرد:
*سخت (نظامی): در این حوزه نیازمند استتار، اختفا و فریب هستیم.
*تهدیدهای مردم محور: تهدیداتی که دشمن سعی می‌کند مردم را در مقابل حکومت قرار دهد تا سریع‌تر بتواند به اهداف خود برسد. پدافند مردم محور، مواردی مانند جنگ اقتصادی، دامپینگ، تحریم‌ها و ... را در برمی‌گیرد.
*تهدیدهای فناوری پایه: پیشرفت روزافزون فناوری‌های مختلف، فرصت‌های بسیاری در اختیارمان قرار می‌دهد که اگر نتوانیم از این فرصت‌ها به درستی استفاده کنیم، ممکن است تهدیداتی مانند تهدیدات زیستی و ... برای ما به وجود آورد. در پدافند غیرعامل با توجه به این‌که دشمن از تهدیدات زیستی (چه به‌صورت بیوتروریست و چه به‌صورت سلاح‌های زیستی) بر ضد ما استفاده می‌کند، نیازمند وجود لباس‌هایی هستیم که در مقابل تهدیدات زیستی مقاوم باشد.
بیطرفان در ادامه به موضوع «تهدیدات سایبری» نیز پرداخت و گفت: امروزه با «فناوری اینترنت اشیا» روبرو هستیم و در آینده نزدیک تمام اشیاء اطراف انسان از جمله پوشاک به اینترنت متصل خواهند شد و اگر بتوان با استفاده از روش‌های مختلف، لباس افراد را مورد کنترل قرار داد، می‌توان به آنها آسیب زد و حتی به وی فرمان داد. پس فناوری سایبری هم در حوزه پدافند غیرعامل و پوشاک نیز می‌تواند موثر باشد.
وی گفت: حوزه دیگری از تهدیدات فناور محور، تهدیدهای شیمیایی است. متأسفانه اغلب تأسیسات شیمیایی کشور در بافت‌های شهری وجود دارد که در صورت نشت مواد شیمیایی، خطرات جبران‌ناپذیری متوجه مردم خواهد شد.
*جایگاه منسوجات در پدافند غیرعامل
دکتر روح الله باقرزاده - عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر- سخنرانی خود را با این مقدمه آغاز کرد که علاقه به حیات و حفظ بقا به طور غریزی در انسان‌ها وجود دارد لذا در طول تاریخ، بشر برای دستیابی به ملزومات حیاتی خود از جمله غذا، توسعه مراتع و زمین‌های کشاورزی و معادن یا به جهت دفع تجاوز دشمنان خود جنگ‌ها و منازعات بسیاری را پشت سر نهاده است.
وی افزود: پیشرفت سریع علوم فناوری نظامی در زمینه تولید انواع سلاح‌های آفندی توسط کشورهای پیشرفته و توان همپایی سایر کشورها موجب شد تا بحث پدافند دفاع غیرعامل توسط کشورهای فوق، مورد توجه جدی قرار گیرد.
دکتر باقر زاده یادآور شد: طبق بند 11 ماده 121 قاون برنامه پنج‌ساله چهارم توسعه کشور، رعایت اصول پدافند غیرعامل در طراحی و اجرای طرح‌های حساس و مهم و یا در دست مطالعه و نیز تأسیسات زیربنایی و ساختمان‌های حساس و شریان‌های اصلی و حیاتی کشور و آموزش عمومی مردم توسط دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده 160 این قانون به منظور پیگشیری و کاهش مخاطرات ناشی از سوانح طبیعی می‌باشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، اذعان دشت: جنگ‌ها با پیشرفت فناوری و به‌کارگیری تسلیحات مدرن و هوشمند، ماهیت پیچیده‌تر و مخرب‌تر پیدا می‌کنند برای مقال در جنگ سال 1991 (جنگ خلیج فارس) پالایشگاه‌ها و مخازن نفتی با 1200 تن بمب طی 500 سورتی پرواز بر روی 28 پالایشگاه عراق، بمباران و تولید نفت عراق به طور ملی متوقف شد.
به گفته این استاد دانشگاه، پدافند غیرعامل، مجموعه اقداماتی است که مستلزم به استفاده از جنگ افزار نیست و قبل از خطر انجام می‌گیرد و در هنگام بروز هر گونه تهدید طبیعی و غیرطبیعی(مانند جنگ) موجب کاهش آسیب‌پذیری نیروی انسانی، ساختمان‌ها، تأسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان‌های حیاتی یک کشور می‌شود.
وی بیان داشت: اقدامات دفاع غیرعامل، شامل اصول اساسی و ملاحظاتی است که در اغلب کشورهای جهان، این اصول و ملاحظات با کمی اختلاف پذیرفته شده‌اند ولی شیوه به‌کارگیری آنها ابتکاری، هنرمندانه و خردمندانه است نه کلیشه‌ای به همین دلیل وسعت هر اصل به خلاقیت‌های فکری بشر و شرایط زمان و مکان بستگی دارد و گاه حد و مرزی برای این اصول نمی‌توان تعیین کرد.
 |
| دکتر روح الله باقرزاده |
دکتر باقرزاده، اهداف پدافند غیرعامل را در موارد زیر برشمرد:
*تقلیل آسیب‌پذیری و کاهش خسارت و صدمات تأسیسات، تجهیزات و نیروی انسانی مراکز حیاتی، حساس و مهم کشور در برابر خطرات طبیعی و حملات دشمن
*حفظ سرمایه‌های کلان ملی کشور
*حفظ توان خودی جهت ادامه فعالیت‌ها وتداوم عملیات تولید و خدمات رسانی صرفه‌جویی در هزینه‌های نیروی انسانی
*افزایش آستانه مقاومت مردمی در برابر تهدیدات
*بالا بردن توان دفاعی کشور
*توزیع ثروت، جمعیت و سرمایه‌های ملی در کل فضای سرزمینی کشور از طریق اعمال سیاست تمرکززدایی، آمایش سرزمینی و پراکندگی زیرساخت‌های کلیدی و مراکز حیاتی، حساس و مهم تولیدی محصولات کلیدی (نیروگاهی، پالایشگاهی، صنعتی، نظامی، غذایی، آب‌رسانی و ...)
*آمادگی‌های لازم جهت مقابله با دشمن در شرایط تهدیدات نامتقارن
*صرفه‌جویی کلان اقتصادی و ارزی در حفظ تجهیزات و سازه‌های بسیار گران
*حفظ تمامیت ارضی، اقتصاد ملی و استقلال کشور
وی یکی از حوزه‌ها و محورهای اساسی پدافند غیرعامل در سطح ملی را «حوزه پوشاک و منسوجات» دانست و مشخصات جنگ‌های نسل چهارم را به شرح زیر اعلام کرد:
*تأکید بر جنگ نرم (شامل جنگ‌های اطلاعاتی، روانی، تبلیغاتی و سایبری)
*به‌کارگیری موضعی و مقطعی جنگ سخت برای تقویت و پشتیبانی جنگ نرم
*تأکید بر جنگ الکترونیک پیشرفته
*تکیه بر سلاح و تجهیزات هوشمند، پیشرفته و دقیق
*گسترش عرضه جنگ به فضا
*پرهیز از درگیری قطعی در جنگ سخت قبل از اطمینان از پیروزی در جنگ نرم
*شروع همزمان به نبرد در خط عمیق نزدیک و عمیق دور
*تأکید بر زیرساخت‌های ملی و مراکز حیاتی، حساس و مهم در کشور
*کوتاه شدن مدت زمان جنگ (طراحی جنگ برق آسا)
*خطرپذیری پایین
دکتر باقرزاده مواردی مانند استتار، اختفا، پوشش و فریب را به‌عنوان برخی از اقدامات اساسی دفاع غیرعامل دانست و افزود: استتار به بخش‌هایی مانند استتار مرئی، مادون قرمز، حرارتی، رادار و حفاظت در مقابل امواج رادیویی تقسیم‌بندی می‌شود و محصولات آن انواع تور استتار، انواع لباس، چادرها و روکش برای وسایل الکترونیکی می‌باشد.
وی تأکید کرد: باید پوشاکی طراحی و تولید شود تا میزان حرارتی که از بدن سربازان ساطع می‌شود را به صورت پراکنده به دوربین‌های حرارتی دشمن نشان دهد و به این ترتیب جان رزمندگان نجات پیدا کند.
*کاربرد منسوجات در استتار، اختفا و فریب
دکتر عباس بشارتی -عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر- موارد استفاده در استتار، اختفا و فریب را در نواحی اشعه ایکس، فرابنفش، مرئی، مادون قرمز نزدیک، مادون قرمز حرارتی و راداری اعلام کرد و افزود: روش‌های متداول استتار، اختفا و فریب به هیچ‌عنوان برای سناریو‌های جنگی فناوری‌های پیشرفته امروزی کافی نیست و شامل ابعاد جدیدی به شرح زیر است:
* فناوری Stealth یا فناوری رادارگریز
*استتار چند طیفی: استتار در برابر حسگرهای مختلف
*فریب چندطیفی: فریب در برابر حسگرهای مختلف
*استتار هوشمند (استتار دینامیک، استتار در حال حرکت)
*فریب هوشمند
*استتار، اختفا و فریب چند طیفی و هوشمند
وی با اشاره به این مطلب که یکی از پوشش‌های استتاری، اختفایی و فریب‌دهنده، منسوجات می‌باشد؛ ابراز داشت: انواع پرده (Screens) برای پنهان‌سازی اهداف نظامی وجود دارد:
*پرده‌های افقی به‌صورت افقی بر بالای جسم و موازی با زمین قرار می‌گیرد و جسم را در مقابل شناسایی هوایی استتار می‌کند.
*پرده‌های عمودی به صورت عمودی در تمامی اطراف جسم یا سمتی که در دید دشمن است، نصب می شود و جسم را در مقابل شناسایی زمینی استتار می‌کند.
*پوشش‌های بالای سر: روی جسم و زمین اطراف را می‌پوشاند و باید همگونی و درهم آمیختگی با پس زمینه ایجاد کنند.
وی به استتار اهداف نظامی به وسیله تورها (Camouflage by set) نیز اشاره کرد که مزایای متعددی از جمله ایجاد همگونی جسم با پس زمینه، مختل‌سازی سایه جسم، استتار اهداف متحرک و... را در برمی‌گیرد.
 |
| دکتر عباس بشارتی |
خواص مهم تور نیز هماهنگی خواص اپتیکی مواد تور با خواص اپتیکی پس زمینه، سبک وزن و یکپارچه، ضد‌آب، ضد اشتعال، ضد آفت و ضد نم، مقاوم در برابر آسیب ناشی از جوندگان و حشرات موذی، مقاوم در برابر شرایط جوّی نامساعد و ... می‌باشد.
این استاد دانشگاه، کاربرد تور را در مواردی مانند استتار گستره وسیعی از اهداف ثابت و متحرک (افراد، وسایل نقلیه، اسلحه، هواپیما و ...) در شرایط محیطی مختلف (جنگل، بیابان، کوهستان، و ...) در فصول مختلف سال دانست.
بخش دیگر سخنرانی عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر به مواد هوشمند (استتار فعال) اختصاص داشت. مواد هوشمند موادی هستند که در مقابل یک محرک خارجی عکس‌العمل برگشت‌پذیر نشان می‌دهند مانند مواد پیزوالکتریک که وقتی جریان اعمال می‌شود، ارتعاش می‌کنند و به تولید جریان منتهی می‌شود. مواد هوشمند به دو بخش مواد کروموژیک (شامل مواد فوتوکرومیک، ترموکرومیک و الکترو کرومیک) و مواد نورده (مواد لومینسانس) تقسیم‌بندی می‌شوند.
دکتر بشارتی در مورد تجهیزات فریب هم گفت که شامل دو قسمت ماکت‌های فریب (Dummies) و اهداف کاذب (Decoy) هستند.
وی یادآور شد: منسوجات به شکل گسترده‌ای برای تولید و شبیه‌سازی طراحی اهداف نظامی با ارزش از قبیل هواپیما، تانک، پرتاب‌کننده‌های موشک و سایر وسایل نقلیه استفاده می‌شود.
اگر پایش و کشف هدف در فاصله کوچک و با زمان کافی برای بررسی جزئیات باشد، ماکت‌های فریب باید یک کپی سه بعدی واقعی از نمونه اصلی باشد. ماکت‌های ساخته شده از پارچه‌های نایلون پوشش داده شده با نئوپرن یا هایپالون برای تقلید وسایل جنگی زره‌پوش شده، مدول‌های پیگیری/پرتاب کننده موشک، توپخانه و سایر تجهیزات آسیب‌پذیر استفاده شده‌اند، این پارچه‌های ارزان هستند و انتقال و سازماندهی آنها آسان است.
این استاد دانشگاه اذعان داشت: اگر پایش هدف در فاصله بزرگ و با زمان‌های دریافت کوتاه باشد، مانند مورد حمله هوایی سریع و ماکت فریب می‌تواند نماینده دو بعدی ساده‌ای از هدف باشد. ماکت‌ها از مواد منسوجی روی یک قاب محافظ ساده ساخته می‌شوند که برای هدف مناسب هستند.
دکتر بشارتی در زمینه استتار در ناحیه مرئی هم گفت: اشیا طبیعی و مصنوعی، انعکاس فرابنفش متفاوتی دارند. در صورتی‌که انعکاس فرابنفس هدف با پس زمینه، تفاوت قابل ملاحظه‌ای داشته باشد؛ هنگام رویت یا تصویربرداری با دوربین فرابنفش، هدف از پس زمینه قابل تشخیص خواهد بود به عبارت دیگر، کنتراست ایجاد شده بین انعکاس هدف و پس زمینه اطرافش باعث آشکار سازی هدف خواهد شد.
وی ضمن بیان این نکته که تصویربرداری فرابنفش یک تکنیک آشکارسازی و تشخیص است که در محیط‌های پوشیده از برف به کار می‌رود، افزود: برف انعکاس فرابنفش بالایی دارد در حالی‌که اهداف ساخته شده توسط انسان به طور کلی انعکاس فرابنفش پایینی دارد، کنتراست ایجاد شده بین انعکاس هدف و زمینه برفی اطرافش باعث آشکارسازی هدف خواهد شد.
عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر یادآور شد: برای استتار اهداف نظامی در برابر دوربین‌های فرابنفش باید از پوشش‌هایی استفاده نمود که انعکاس فرابنفش مشابه با پس زمینه ( برف) داشته باشند.
توضیح در مورد استتار مادون قرمز حرارتی، بخش دیگر سخنرانی دکتر بشارتی بود که وی در این زمینه گفت: باندهای موج مادون قرمز حرارتی در دوناحیه 5-3 میکرومتر و 14-8 میکرومتر تعریف می‌شوند و اشیاء توسط انرژی حرارتی که انتشار یا انعکاس پیدا می‌کنند، شناسایی می‌شوند.
وی در پایان به بیان انتظارات موردنظر در طراحی لباس سرباز آینده پرداخت که باید دارای مشخصات زیر باشند:
*خود تمیز شونده باشد
*ضدحشره باشد
*ضد باکتری باشد
*ضد آتش باشد
*مقاوم در برابر ضربات چاقو باشد
*ضدمواد بیولوژیکی و مواد شیمیایی جنگی باشد
*سبک باشد
*بتواند با کشیده شدن و رها شدن تولید برق نماید.
*دارای استتار هوشمند و چندطیفی باشد
*توانایی گرم و سرد شدن را داشته باشد
*توانایی تزریق دارو داشته باشد
*بتواند علائم حیاتی بدن را ثبت کند و گزارش دهد
* سطوح پدافند غیرعامل
دکتر علی‌اکبر مرآتی- رییس پژوهشکده مواد و فناوری‌های پیشرفته در نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر- ، پدافند غیرعامل را فراگیرترین و صلح‌آمیزترین روش دفاع مدنی غیرمسلحانه دانست که از آن می‌توان به‌عنوان پایدارترین و ارزان‌ترین روش دفاع نام برد و گستره پدافند غیرعامل شامل تمام جوانب اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و علمی است.
وی سطوح پدافند غیرعامل را شامل سه سطح استراتژیک (راهبردی)، عملیاتی و اجرایی(تاکتیکی) دانست و گفت: سطح استراتژیک که حوزه مغزافزاری را در برمی‌گیرد، شامل عالی‌ترین سطح اقدامات در کشور می‌باشد که محورهای عمده آن شامل تدابیر مقام معظم رهبری، قانون اساسی، چشم‌انداز 20 ساله کشور و سیاست‌های کلی نظام است. در واقع می توان با انجام اقدامات پدافند غیرعامل در این سطح، بیشترین سطح اثرگذاری و بهره‌وری را به دست آورد که مسئولیت اقدامات در این سطح برعهده مسئولین عالی کشور است.
دکتر مرآتی در مورد سطح عملیاتی ( حوزه زیرساختی) گفت: این بخش شامل برنامه‌ها، دستورالعملها و مفاهیم اجرایی‌تر نسبت به سطح راهبردی است. مسئولین اجرایی تهیه این دستورالعملها بر عهده معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری در سطح کلان است. بخش‌های مهندسی و کارشناسی دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌های فنی و مهندسی و مراکز علمی و پژوهشی نیز مسئول تدوین آیین‌نامه‌ها و دستورالعملها در این سطح از پدافندغیرعامل هستند.
وی اضافه کرد: سطح اجرایی ( حوزه مردمی) هم شامل اقدامات اجرایی با ماهیت اجرا و آمادگی برای مقابله با حوادث مصنوعی و بلایای طبیعی می‌باشد. مسئولیت اجرایی در این سطح بر عهده مسئولین اجرایی دستگاه‌های کشور است و در این بخش، ادبیات مدیریت بحران مطرح می‌باشد. رزمایش منظم فصلی و سالیانه، آموزش وتمرین و ایجاد آمادگی مقابله در دستگاه‌ها و اجرای باکیفیت برنامه‌ها در این سطح از پدافند غیرعامل انجام می‌شود.
این استاد دانشگاه نیز به استتار اشاره کرد و مخفی‌سازی، همگون‌سازی و بدل‌سازی را به عنوان مهمترین روش‌های استتار دانست.
 |
| دکتر علی‌اکبر مرآتی |
به گفته رییس پژوهشکده مواد و فناوری‌های پیشرفته در نساجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهدیدات به دو بخش نیمه سخت و نرم تقسیم می‌شوند. تهدید نرم عبارت است از هر گونه اقدام غیرخشونت آمیز که ارزش‌ها و هنجارها را مورد هجوم قرارداده و در حد نهایی منجر به تغییر در الگوهای رفتاری و خلق الگوهای جدید می‌شود که با الگوهای نظام حاکم تعارض داشته باشد، در واقع تهدید نرم به نوعی تحمیل اراده بر حریف می‌باشد.
وی در ادامه با اعلام این مطلب که لباس و پوشاک یک کالای فرهنگی است، افزود: فرهنگ ایرانی مجموعه‌ای از سنن، آین، مذهب و زبان است و مسأله پوشاک به‌عنوان یک شأن انسانی، نمودی از هویت فرهنگی به شمار می‌آید.
دکتر مرآتی اذعان داشت: کارکرد طرح، رنگ، بافت و تزئینات در لباس، علاوه بر جنبه زیبایی بخشی، سبب حفظ حرمت بشری و متناسب با تفکر بومی و ملی، همسو با شرایط زمانی و مکانی و هم‌سنخ با ارزش‌های تمثیلی در هنرهای سنتی ایرانی است.
این استاد دانشگاه، برنامه جامع راهبردی مد و لباس کشور را در راستای پدافند غیرعامل قلمداد کرد و گفت: جهت تقویت و هدایت بازار طراحی، تولید و عرضه پوشاک براساس طرح ها و الگوهای داخلی و ترغیب عموم مردم به پرهیز از انتخاب و مصرف الگوهای بیگانه و غیرمأنوس با فرهنگ و هویت ایرانی و در راستای سند چشم‌انداز توسعه کشور و تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و هم‌چنین اجرای ماده یک قانون ساماندهی مد و لباس و تحقق وظایف محوله به کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور در مصوبه مورخ 9/4/87 هیأت دولت، برنامه جامعه راهبردی مد و لباس کشور تدوین شده است.
وی اذعان داشت: تعیین و تضمین جایگاه واقعی هنر صنعت مد و لباس و نقش آن در توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور و هم‌چنین ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی ، ارائه هر گونه تصویر و برنامه‌ای از نقش و جایگاه هنر صنعت مد و لباس در بین سایر بخش‌های صنعتی و فرهنگی کشور و دستیابی به بازارهای هدف داخلی و خارجی براساس استراتژی‌های کارساز علمی و عملی، از اهداف اصلی این طرح است.
دکتر مرآتی در بخش دیگر سخنرانی خود، سازمان‌های مسئول در ارتقای جایگاه فرهنگی مد و لباس ایرانی- اسلامی را معاونت هنری وزیر ارشاد، کارگروه ساماندهی مد ولباس، وزارت صمت، وزارت کار، وزارت کشو.ر، وزارت امور خارجه، اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک کشور، اتحادیه صنف سراجان، انجمن طراحان پارچه و لباس، انجمن صنایع نساجی ایران، انجمن صنایع پوشاک ایران، انجمن موسات مد و لباس کشور، سازمان ملی استاندارد، اتاق بازرگانی ایران، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه علمیه قم، وزارت ورزش و جوانان، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، کمیسون فرهنگی مجلس، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، وزارت بهداشت، سازمان صدا و سیما، ستاد امر به معروف و نهی از منکر، شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان امور مالیاتی، گمرک و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری برشمرد.
*رویکرد پدافند غیرعامل در به‌کارگیری فناوری‌های نوین در منسوجات
آخرین سخنران مراسم، دکتر مهدی حسن‌زاده -عضو هیأت علمی مرکز علم و فناوری پدافند غیرعامل- بود. وی پدافند غیر عامل را مجموعه اقدامات غیرمسلحانه عنوان کرد که سبب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب‌پذیری، تداوم فعالیت‌های ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات می‌شود.
دکتر حسن‌زاده، حفاظت از جان مردم، مکمل دفاع عامل، دفاع بیولوژیک از کشور، تداوم اداره مردم، تأمین نیازهای مردم، حفاظت سایبری از کشور، پایدارسازی مدیریت عالی کشور، حفاظت از تأسیسات و تجهیزات، استمرار خدمات ضروری و حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی را از مهمترین اهداف پدافند غیرعامل دانست.
وی در بخش بعدی سخنرانی خود به موضوع حفاظت هوشمند اشاره کرد و گفت: حفاظت هوشمند شامل پارچه هوشمند نانو با قابلیت عدم نفوذ و دفع ذرات شیمیایی و بیولوژیکی، سیستم خنک‌کننده در گرما و گرم‌کننده در سرما، پارچه با شرایط تغییر رنگ و نوع استتار، جلیقه ضد حریق، ضد ترکش و گلوله، محافظ آرواره و ماسک با قابلیت ورود آب و غذا در شرایط حساس، عینک مخصوص و لباس نانو با قابلیت جلوگیری از ضربه‌های احتمالی می‌شود.
 |
| دکتر مهدی حسن‌زاده |
عضو هیأت علمی مرکز علم و فناوری پدافند غیرعامل، ارتقای کیفیت تجهیزات حفاظت انفرادی، ارتقای کیفیت تجهیزات حفاظت اجتماعی، تکمیل تجهیزات و گسترش سیتم‌های اطلاعاتی و مخابراتی را به‌عنوان پیشنهادات خود در زمینه ارتقای پدافند غیرعامل اعلام کرد.
پس از اتمام سخنرانی اساتید، به میهمانان فرصتی داده شد تا سوالات خود را با کارشناسان و فعالان حوزه پدافند غیرعامل مطرح نمایند. یکی از روزنامه‌نگاران حاضر در جلسه عنوان کرد: ای کاش اساتید پیش از ارائه مطلب با همدیگر جلسه‌ای برگزار می‌کردند تا از ارائه مطالب تکراری جلوگیری به عمل آید.
وی افزود: تصور می‌کردم امروز در مورد پوشاک روزمره مردم و ارتباط آن با پدافند غیرعامل، مطالبی ارائه شود. تمام مباحث علمی، تخصصی و حرفه‌ای بود اما به کارگروه ساماندهی مد و لباس یا تولیدکنندگان نخ، پارچه و پوشاک ارتباطی نداشت و بیشتر حالت نظامی و رسمی بود نه اجتماعی و قابل استفاده برای حاضرین جلسه!
دکتر باقرزاده توضیح داد: این اولین نشست پوشاک و پدافند غیرعامل بود و قطعاً به‌عنوان نخستین تجربه با نقایصی روبروست.
دکتر مرآتی هم عنوان داشت: در سخنرانی خود تصمیم داشتم مطالبی در مورد پوشاک عادی مردم ارائه دهم و ربطی به پوشاک نظامی نداشت، این‌که پوشاک عادی مردم چگونه باید باشد تا به جای استقبال از طرح‌ها و الگوهای خارجی، به استفاده از طرح‌های داخلی روی آورند. در این زمینه باید تعداد طراحان لباس، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی مرتبط، فارغ‌التحصیلان و دانشجویان این رشته بیشتر شود، تولیدکنندگان به برندسازی روی آورند و میزان فروش پوشاک داخلی افزایش پیدا کند.
معینی از گروه تولیدی صنعتی تهرانی نیز ضمن انتقاد از عدم ارتباط میان صنعت و دانشگاه گفت: مشکل اساسی دانشگاه‌های ما این است که اصلاً از نیازهای صنعت خبر ندارند و وارد حیطه‌های عملی نمی‌شوند. با کمک نساجی و نخ می‌توان فرسنگ‌ها زیر زمین کاری کرد تا درختان نیازی به آبیاری نداشته باشند یا چتری روی شهرها گسترانده شود که از حمله موشک و بمب ایمن و مصون بماند. چرا فکر می‌کنیم نمی‌توان چنین طرح‌هایی را اجرایی نمود؟
دکتر باقر زاده، هدف برگزاری چنین جلساتی را ایجاد بستر مناسب برای همکاری‌های مشترک و برقراری ارتباط بیشتر و بهتر میان طراحان لباس، اساتید دانشگاه و تولیدکنندگان پوشاک دانست و گفت: دانشگاه صنعتی امیرکبیر در زمینه تولید نخ‌های خنک‌کننده با یکی از شرکت‌های معتبر نساجی، وارد همکاری مشترک شده و براین اساس می‌تواند پلی‌استر با سطح مقطع خاص تولید نماید.
دکتر طاهری اتاقسرا - عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر - با بیان این نکته که جای یک طراح لباس (به ویژه از میان خانم‌ها) در میان سخنرانان جلسه خالی بود، افزود: وقتی جنگ شروع می‌شود پدافند غیرعامل نیست بلکه دقیقاً پدافند عامل می‌باشد. وقتی جنگ شروع می‌شود و مایحتاج روزمره به‌صورت کوپنی در اختیار مردم قرار می‌گیرد پدافند عامل است.
وی ادامه داد: مقوله پدافند غیرعامل در حوزه پوشاک 4 عامل فرهنگ، اقتصاد، محیط زیست و سلامت را در برمی‌گیرد که سخنرانان به آنها اشاره نکردند. در این جلسه صرفاً منسوجات نظامی معرفی شدند نه پدافند غیرعامل! به اعتقاد من پدافند غیرعامل مسائلی نیستند که در جلسه امروز مطرح شدند.
گزارش تصویری