مهندس بابک امیدوار- مدیرعامل شرکت تولیدی پوشاک آدمک
به گزارش سرویس خبر و گزارش نساجی امروز، مدیرعامل شرکت تولیدی پوشاک آدمک معتقد است «صنعت پوشاک در ایران هنوز به بلوغ نرسیده است و دولت، مزیت‌ها و تسهیلاتی به برخی صنایع اختصاص می‌دهد که صنعت پوشاک هیچ‌گاه از آنها بهره‌مند نمیشود.»
وی افزود: «وضعیت صنعت پوشاک می‌تواند خوب باشد کما این‌که با افزایش نرخ ارز، قاچاق صرفه اقتصادی خود را از دست داده و شرایط تولیدکنندگان پوشاک بهتر از گذشته شده است اما به محض تثبیت نرخ ارز، باز هم شاهد رونق قاچاق خواهیم بود. البته معتقدم که باید با قاچاق کالا به عنوان بلای جان تولید کننده ایرانی به شدت مبارزه شود. تأکید می‌کنم «قاچاق» کالا نه واردات رسمی کالا.»
*نساجی امروز: وضعیت فعلی صنعت پوشاک را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
همه می‌دانیم که صنعت نساجی تحت حمایت و پشتیبانی دولت قرار ندارد به همین دلیل شرایط، امکانات و تسهیلات تولید در کشورهای مانند ترکیه، چین، هند و بنگلادش در کشور ما مشاهده نمیشود. برای مثال در زمینه دسترسی به انواع اکسسوری‌های پوشاک مانند زیپ بسیار در مضیقه هستیم.
یکی از تولیدکنندگان زیپ ترکیه طی مسافرت به ایران کاتالوگی با ده‌ها رنگ، مدل و اندازه‌های مختلف زیپ مقابل تولیدکننده پوشاک قرار می‌دهد درحالی‌که زیپ‌های تولید داخل در چند سایز محدود و رنگ‌بندی‌های اندک عرضه میشود و به هیچ وجه پاسخگوی نیاز تولیدکنندگان پوشاک نیست.
در زمینه تأمین پارچه نیز مشکلاتی وجود دارد، مثلاً پارچه دو ماه در واحدهای رنگرزی معطل می‌ماند آیا چنین معضلی در ترکیه هست؟ ضمن این‌که تعداد واحدهای توانمند و حرفه‌ای رنگرزی انگشت‌شمارند و آنها نیز سرشان بسیار شلوغ است و نمی‌توانند سفارشات را در اسرع وقت آماده نمایند. به طور کلی خوشه صنعت پوشاک در ایران بسیار ضعیف است در حالی‌که وجود بازار 83 میلیون نفری کشور، بهترین موقعیت و فرصت را برای تولید و فروش پوشاک باکیفیت به وجود آورده است.
مدتی پیش میهمانانی از عراق برای سفارش و خرید چند قطعه پوشاک بچه‌گانه به مجموعه ما آمدند اما قیمت تمام شده پوشاک در ایران به اندازه‌ای بالا بود که تصمیم گرفتند پوشاک باکیفیت به مراتب بالاتر و قیمت مناسب‌تر را از ترکیه خریداری کنند؛ در صورتی‌که حقوق کارگر ساده در ترکیه 500 و در ایران حدود 120 دلاز است اما باز هم قیمت پوشاک در ترکیه به دلیل خواب بسیار کمتر سرمایه و در دسترس بودن عناصر کار، ارزان‌تر از محصولات ایرانی عرضه میشود.
قیمت دلاری مواد اولیه مانند نخ پنبه در ایران و ترکیه تقریباً یکسان است اما بهره‌وری نیروی کار ترکیه بالاتر از کارخانه‌های ایرانی است و به ماشین‌آلات، خطوط تولید و اتوماسیون مدرن‌تر دسترسی دارند. اجازه دهید در این زمینه مثالی بزنم. تکنولوژی پهن کردن پارچه روی میز بسیار ساده است و به چند غلتک و سنسور نیاز دارد اما چون تعداد تولیدکنندگانی که توان مالی تهیه همین دستگاه ساده را دارند انگشت‌شمارند پس ساخت آن برای تولید کننده ماشین‌آلات ایرانی مقرون به صرفه نیست و عملاً به‌صورت موردی توسط آهنگر در و پنجره ساز ساخته می شود ولی در ترکیه چند شرکت معظم و معتبر به تولید پهن‌کن پارچه می‌پردازند و به ایران هم به‌صورت موردی صادر می‌کنند. پس صنعت پوشاک در ایران هنوز به بلوغ نرسیده است و دولت، مزیت‌ها و تسهیلاتی به برخی صنایع اختصاص می‌دهد که صنعت پوشاک هیچ‌گاه از آنها بهره‌مند نمیشود.
حدود 6-7 ماه پیش در شهرک صنعتی قرچک مستقر شدیم در تمام کشورها، ابتدا زیرساخت‌های استقرار کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی در شهرکهای صنعتی و حتی مسکونی مدنظر قرار می‌گیرد و سپس مراحل انتقال انجام میشود اما در شهرک صنعتی قرچک هنوز گاز و آب شهری وجود ندارد و منابع آبی که در اختیارمان قرار گرفته، در عرض یک‌سال آن‌چنان رسوبی در لوله‌های موتورخانه به وجود آورد که علی‌رغم نصب فیلتر و سیستم تصفیه آب، دستگاه‌ها آسیب بسیار خورده اند. زمین‌ها هنوز آسفالت نشده‌اند و گل و لای فراوان در مسیر رفت و برگشت به شهرک ایجاد شده است.
در فصول سرد سال، باید هفت‌خوان رستم را پشت سر بگذاریم تا گازوئیل مورد نیاز کارخانه را تأمین نماییم! هر دفعه تشکیل پرونده و بازدید، یعنی به یک پرسنل تمام وقت نیاز داریم کلی زمان و انرژی خود را برای دریافت گازوئیل در اداره گاز تهران، قرچک و ورامین صرف کند و تازه گاهی اوقات موفق نمی‌شویم و گازوئیل را از بازار آزاد تهیه می کنیم. آیا سهمیه‌بندی گازوئیل برای یک واحد صنعتی این‌قدر برای مسئولان حساس و مشکل است که روال آن را تصحیح نمی‌کنند؟! البته مشتی بود نمونه خروار.
.jpg)
این قبیل مشکلات مختص شهرکهای صنعتی نیست. برای مثال جهت بارگذاری آمار تولید، پروانه بهره‌برداری و .... از وب‌سایت وزارت صنعت باید ویندوز XP نصب کنیم! ولی این سیستم متعلق به بیست و پنج سال پیش است و امروزه تمام کامپیوترهای براساس ویندوز 10 کار می‌کنند. به همین دلیل مجبورم برای هر بار کار با این سامانه کلی وقت بگذاریم تا به چنین سیستمی در کافی نت‌ها یا خود سازمان صنعت دسترسی پیدا کنیم! مگر بودجه یک وزارتخانه عریض و طویل مانند صنعت، معدن و تجارت، کفاف به‌روز رسانی وب‌سایت آن را نمی‌دهد؟!
وضعیت صنعت پوشاک می‌تواند خوب باشد کما این‌که با افزایش نرخ ارز، قاچاق صرفه اقتصادی خود را از دست داده و شرایط تولیدکنندگان پوشاک بهتر از گذشته شده است اما به محض تثبیت نرخ ارز، باز هم شاهد رونق قاچاق خواهیم بود. البته معتقدم که باید با قاچاق کالا به عنوان بلای جان تولید کننده ایرانی به شدت مبارزه شود. تأکید می‌کنم «قاچاق» کالا نه واردات رسمی کالا.
در شرایطی که تولید کننده دسترسی به تکنولوژی روز و خدمات پس از فروش آن به دلیل تحریم ندارد، دسترسی به سیستم بانکی بین المللی دلیل تحریم ندارد، دسترسی به آموزش های آنلاینی که در سطح دنیا استفاده می شود به دلیل فیلترینگ اینترنت و تحریم خودمان بر خودمان ندارد، وام ارزان ندارد، مشتری خارجی با ثبات به دلیل شرایط سیاسی بی ثبات ندارد و غیره و غیره، سهل انگاری دولت در برابر قاچاق اعلان جنگ نابرابر با تولید کننده داخلی است. آن تولید کننده خارجی که جنسش به ایران قاچاق میشود به همه این امکانات دسترسی دارد و این ظلم به تولید داخل است.
حدود 10 سال پیش، زمانی برای سیستم برش و الگوسازی تصمیم به واردات کامپیوتر گرفتم و جهت دریافت مجوز به وزارت صنعت مراجعه کردم اما مسئولان معتقد بودند سطح فعالیت‌های کارخانه شما برای استفاده از چنین کامپیوتری پایین است و از ارائه مجوز طفره می‌رفتند! از آنان پرسیدم چگونه تشخیص می‌دهید این سیستم مناسب کار ما نیست؟
در نهایت آن را وارد کردم اما در گمرک به دلیل مشکل مجوز اجازه ترخیص نمی دادند. ده‌ها مرتبه برای رفع این مشکل به وزارت صنعت مراجعه کردم و بماند که کامپیوتر در گمرک متروکه شده بود... با دردسر و مشقت فراوان موفق به ترخیص کامپیوتر شدم.... آیا تولیدکننده قادر به تشخیص مصالح واحد تولیدی خود نیست؟ اصلاً یک نفر خارج از مجموعه، با تکیه بر کدام اطلاعات و دانش اطمینان دارد سیستم مناسب ما نیست؟!
*نساجی امروز:بازار 83 میلیون نفری که اشاره کردید تا چه میزان توسط تولیدکنندگان پوشاک داخلی تأمین میشود و سهم واردات چقدر است؟
فکر می‌کنم از نظر دوخت، تولیدکنندگان داخلی قادر به رفع نیاز 70 درصد از بازار هستند، پارچه خارجی نیز حدود 30 درصد از بازار کشور را در برمی‌گیرد. در زمینه تولید پوشاک بچه‌گانه باید عنوان کنم بخش عمده‌ای از پارچه‌های پنبه‌ای مورد مصرف، تولید داخل هستند اما در بخش پوشاک زنانه و مردانه میزان مصرف پارچه‌های خارجی بیشتر است.
*نساجی امروز:در زمینه دسترسی به ماشین‌آلات و تجهیزات مدرن تولید پوشاک در چه شرایطی قرار داریم؟
ماشین‌آلات گروه نساجی گران‌قیمت هستند و خرید آن به سرمایه هنگفتی نیاز دارد اما بستر سرمایه‌گذاری از نظر امید به آینده و امنیت سرمایه‌گذاری بسیار پایین است. کمتر تولیدکننده‌ای را می‌شناسیم که در شرایط فعلی، میلیاردها تومان برای خرید ماشین‌آلات جدید هزینه کند.
از سوی دیگر تولیدکنندگان وصنعتگران منبع درآمد مهمی برای سازمان‌ها و ارگان های مختلف دولتی هستند چون آنها را به عنوان صاحبان درآمد و خلق پول می شناسند و به عناوین مختلف انتظار می‌رود به دولت پول بدهند. خوشا به‌حال تولیدکنندگان زیرپله‌ای که با خیال آسوده، به صورت گمنام و بی‌نام و نشان کار می‌کنند و بابت فعالیت‌های مولد خود، پاسخگوی هیچ کسی نیستند!
.jpg)
عمده صاحبان تکنولوژی صنایع نساجی، کشورهای اروپایی، ژاپن و آمریکا هستند. ژاپنی‌ها که اصولاً بسیار محافظه‌کار هستند و با توجه به تحریم اصلاً با صنعتگران ایرانی، صحبت هم نمی‌کنند! کشورهای اروپایی هم شاید از همکاری با صنعتگر ایرانی استقبال کنند اما پیشنهاد می‌دهند در ترکیه، ماشین‌آلات مورد نیاز را پیدا و تهیه کنند؛ ضمن‌این‌که ماشین‌آلات های‌تک را به ایرانی‌ها نمی‌فروشند...
در ایتمای میلان، برای خرید یک دستگاه صد هزار دلاری، مذاکراتی با یکی از سازندگان معتبر ماشین‌آلات نساجی انجام دادیم اما وقتی متوجه شدند ایرانی هستیم، ما را به نماینده ترکیه خود ارجاع دادند و در همان نمایشگاه قیمت دستگاه را 130 هزار دلار اعلام کردند! برای تهیه قطعه یدکی، تعمیرات و نگهداری هم مجبور به پرداخت مبالغ بیشتر به نماینده ترکیه هستیم تا مبادا خطوط تولیدمان متوقف شود.
خوان بعدی واردات ماشین‌آلات، گمرکات هستند که بارها اتفاق افتاده دستگاه چندین ماه در گمرک می‌ماند و ترخیص نمیشود. در این شرایط تولیدکنندگان بسیاری را می‌شناسم که ماشین‌آلات را در ترکیه خُرد کرده‌اند و قطعه قطعه با اتوبوس به ایران می‌آورند؛ بگذریم که برخی قطعات در مسیر گم می‌شوند یا آسیب می‌بینند...
از نظر به‌روز رسانی تکنولوژیکی در شرایط بسیار وخیمی به سر می‌بریم. در شهرکهای صنعتی امکان استفاده از اینترنت بدون فیلترینگ وجود ندارد در حالی‌که اغلب ویدئو‌های آموزشی ماشین‌آلات صنعتی در یوتیوب بارگذاری می‌شوند و با اینترنت بسیار کند تلفن‌های همراه که نمی‌توان فیلم‌های آموزشی دانلود و مشاهده کرد! و کلاً ارتباط تصویری هم خالی از اشکال نیست.
طبق یکی از گزارش‌های بلومبرگ «کشورهای مبتنی بر اقتصاد نفتی به دلیل عرضه انرژی‌های نوین تا 10 سال دیگر، با مشکلات جدی روبرو خواهند شد» پس برای اداره کشور باید صنایعی ماندگار و قابل رشد و توسعه مانند نساجی و پوشاک در اولویت نخست برنامه‌ریزی دولتمردان قرار گیرد.
پس از سرمایه‌گذاری و ساخت و ساز در شهرک صنعتی، درخواست توسعه مجموعه و افزایش چند قلم محصول دیگر را با مسئولان سازمان صنعت، معدن طرح کردم اما در کمال تعجب به من گفتند اگر تا دی 96 این درخواست را ارائه داده بودید، امکان توسعه وجود داشت اما پس از این تاریخ، توسعه در تهران منجمله شهرکهای صنعتی ممنوع شده است! یعنی اگر یک کارگاه دویست متری دوزندگی در تهران داشتید و آن کارگاه را به مجموعه دو هزار متر مربعی در شهرک صنعتی انتقال داده‌اید فقط اجازه دوخت دارید و به دلیل مسائل زیست محیطی، آلایندگی و تراکم، اجازه تکمیل خط تولید را ندارید. با فشار صنعتگران، مکاتباتی با مسئولان شهرکهای صنعتی و هیئت دولت در حال انجام است تا شهرکهای صنعتی از عدم توسعه معاف و اجازه توسعه و گسترش در شهرک صنعتی به تولیدکنندگان داده شود. در صورت پاسخ مثبت دولت به این نامه، واحدهای مستقر در شهرکهای صنعتی اجازه توسعه پیدا خواهند کرد ولی چشم‌انداز پاسخ مثبتی برای آن وجود ندارد.
.jpg)
با این اوصاف، منطق وجودی شهرکهای صنعتی چیست؟ اگر قرار به عدم توسعه است که تولیدکنندگان در فضای محدود فعلی هم می‌توانند به کار ادامه دهند و نیازی به سرمایه‌گذاری‌های سنگین جهت انتقال کارخانه به شهرکهای صنعتی را ندارند... آن هم شهرک‌هایی که اغلب فاقد امکانات و تسهیلات اولیه هستند.
*نساجی امروز:در این شرایط وضعیت صادرات چگونه است؟
به‌عنوان یک تولیدکننده که فعلاً صادرات انجام نمی‌دهم و از دوستان و اطرافیان هم کسی را سراغ ندارم چنین اقدامی انجام دهد. بروکراسی‌های صادرات بسیار پیچیده و متعدد است و برای انجام کوچک‌ترین کار اداری، نیازمند یک نیروی انسانی آموزش دیده و تمام وقت هستید تا مرتب به اداره‌های مرتبط در رفت و آمد باشد و در نهایت هم مشخص نیست بتواند کاری از پیش ببرد!
در کشورهای پیشرفته قوانین و مقررات با این شدت محدودکننده نیستند و هیچ بروکراسی اداری وجود ندارد ولی در کشور ما تمام فعالیت‌های صادراتی مانند بازگشت ارز حاصل از صادرات، سامانه‌های نیما، سنا و ... ، بروکراسی‌های عریض و طویل گسترده‌ای دارند.
اگرچه یک فعال صنعتی به فکر منافع خود است اما باید بدانیم در طولانی مدت منافع کل کشور را در برمی‌گیرد. وقتی یک کارخانه با موفقیت به کار خود ادامه می‌دهد، سود حاصل از این عملکرد صحیح، تمام مملکت را تحت پوشش قرار می‌دهد. اما ایجاد محدودیت‌های مختلف، انرژی تولیدکننده را به تدریج تحلیل می‌برد و خلاقیت، ابتکار و نوآوری‌هایی که اساس تولید موفق هستند؛ به حاشیه رانده می‌شوند.
مطلب مهم بعدی در صنعت پوشاک، طراحی و مد است. به جرئت اعلام می‌کنم مد‌های جدید که امسال در نمایشگاه‌های مد اروپا (آلمان، فرانسه و ایتالیا) عرضه می‌شوند سال آینده به ترکیه می‌رسند، تولیدکنندگان ترکیه همان مد را با تغییرات جزئی تولید و عرضه می‌کند و یک فصل بعد این مد وارد ایران میشود.
در ایران هنوز بستر مناسب برای خلق هنر طراحی و مد مهیا نیست. در شرکت‌های طراحی دنیا، روحیه شادابی و طراوت خاصی حکمفرماست که در کشور ما وجود ندارد. منشأ مد دنیا در چند کشور خلاصه میشود و سایرین از مدل‌های خلق شده این کشورها، الگوبرداری می‌نمایند ما نیز از این قاعده مستثنی نیستیم، می‌توانیم (با محدودیت‌هایی) مصرف‌کننده مد باشیم و لزومی هم ندارد همه چیز در ایران خلق شود.
*نساجی امروز:دیدگاه شما در مورد فروش آنلاین پوشاک چیست و چه آینده‌ای برای آن متصور هستید؟
به اعتقاد من فروش آنلاین یک گشایش در صنعت پوشاک محسوب میشود کما این‌که یکی از برندهای مطرح پوشاک نوزاد و کودک دنیا اعلام کرده فعالیت تمام فروشگاه‌های خود را متوقف می‌کند و به فروش اینترنتی روی خواهد آورد.
امروزه فروش آنلاین در بستر تکنولوژی‌های مدرن به نحوی پیش می‌رود که ابعاد بدن مصرف‌کننده را به سیستم می‌دهند و پس از انتخاب لباس دلخواه، می‌توان آن را به طور مجازی پرو کرد و حس بافت و ساختار پارچه به خریدار منتقل میشود.
.jpg)
به اعتقاد بزرگان صنعت خرده فروشی دنیا، مراکز خرید و فروشگاه‌های بزرگ روزهای آخر فعالیت خود را طی می‌کنند مانند تورنتو که چند مرکز خرید بسیار بزرگ در حال تغییر کاربری و توقف هستند چون مردم ترجیح می‌دهد در منزل یا محل کار، کالاهای موردنظر را به صورت آنلاین سفارش دهد؛ قطعاً زمانی‌که ادامه فعالیت مراکز خرید و فروشگاه‌ها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نباشد، فروش آنلاین در ایران مورد استقبال بیشتر و گسترده‌تر مصرف‌کنندگان قرار خواهد گرفت.
*نساجی امروز:نکته پایانی...
تولیدکننده‌ای که کالای باکیفیت تولید کند، همیشه مشتری خود را خواهد داشت و شرایط اقتصادی و صنعتی به نحوی پیش خواهد رفت که فقط تولیدکنندگان توانمند و حرفه‌ای در بازار باقی خواهند ماند.