مهرداد زکی پور- رئیس هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران
به گزارش سرویس خبر و گزارش نساجی امروز، به اعتقاد رئیس هیئت مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران،«تنها راه نجات و ادامه فعاليت موثر فرش ماشيني ايران، همان مسيري است که کشورهايي مانند ترکيه، کره جنوبي، ژاپن، تايلند، فيليپين، هند، سنگاپور، کامبوج، لائوس، ويتنام، چين و امثالهم طي کردند. ترکيه‌اي که حجم صادرات فرش ماشيني آن بين 7 تا 10 برابر رقم صادراتي ايران است.»
زکی‌پور اذعان داشت:« بايد بپذيريم که همه نمايشگاه‌هاي آلمان و ساير مناطق جهان نسبت به دوران پيش از شيوع کرونا کوچک‌تر شده و از اقبال کمتري برخوردارند، ولي اين به معناي ماندگاري اين مشکلات نيست و بار ديگر با فراهم شدن شرايط مساعد، شاهد رشد و رونق اين نمايشگاه معتبر جهاني خواهيم بود.مشروح این گفت‌وگو از نظرتان می‌گذرد:
***لازم به توضیح است این مصاحبه پیش از زمانی انجام شده که مدیریت دوموتکس هانوور همکاری خود را برای برگزاری نمایشگاه «کارپت اکسپو» تحت نظر مرکز نمایشگاهی آلمان در استانبول پس بگیرد. همانطور که مطلع هستید چند هفته قبل، اعلامیه‌ای از سوی نمایشگاه دوموتکس هانوور منتشر و در آن اعلام شد این نمایشگاه فقط در هانوور، غازی‌انتپ و شانگهای برپا خواهد شد و نمایشگاه استانبول مورد اشاره قرار نگرفت.
بدون این‌که در مورد دلایل این امر و انصراف مدیریت دوموتکس هانوور از نظارت و برگزاری کارپت اکسپو در استانبول قضاوتی داشته باشیم؛ بخشی از مصاحبه که مربوط به برگزاری کارپت اکسپو در استانبول تحت نظارت دوموتکس هانوور در دسامبر2023 بود، اصلاح می‌شود و تحت نظارت تیم مدیریتی دوموتکس، نمایشگاهی در استانبول برپا نخواهد شد.***
*نساجی امروز: دوموتکس هانوور از نمای نزدیک
شرايط برگزاري نمايشگاه دوموتکس سال 2023 در هانوور آلمان ، رخدادها و حواشي پيرامون آن و اهميت آن در حيات صنعت کفپوش جهان من را بر آن داشت تا به عنوان يکي از قديمي‌ترين شرکت کنندگان در اين نمايشگاه که 25 دوره به عنوان غرفه‌گذار در اين نمايشگاه حاضر و به طور نسبي در جريان تاريخ و تحولات آن بوده‌ام، اطلاعات و نقطه نظرات خود را در اختيار فعالين امروز جامعه فرش ماشيني ايران بگذارم.
نمايشگاه دوموتکس هانوور بزرگ‌ترين، جامع‌ترين و معتبرترين نمايشگاه کفپوش جهان محسوب مي‌شود.
کفپوش ابتدا بخشي از نمايشگاه هايم تکستيل فرانکفورت (نمايشگاه منسوجات خانگي) بود، اما در اواخر دهه 80 ميلادي و در ادامه سياست گسترش و توانمند سازي مرکز نمايشگاهي هانوور ، کفپوش از هايم تکستيل جدا شد و نمايشگاهي به نام دوموتکس هانوور پا به عرصه وجود گذاشت.
در حال حاضر بيش از سه دهه از برگزاري اين نمايشگاه در هانوور سپري مي‌شود و و این نمایشگاه همچنان تحت نظارت تيم مديريتي دوموتکس و نظارت سازمان نمايشگاهي آلمان ( دويچه مسه آ گ) به فعاليت خود را ادامه مي‌دهد.
زمان برگزاري نمايشگاه دوموتکس هانوور هميشه در هفته‌هاي اول يا دوم ژانويه و فصل زمستان بوده است که به جز محدوديت هاي تقويم برگزاري نمايشگاه، يکي از دلايل اين زمان بندي در مورد کف‌پوش‌هاي نساجي ترتيب زماني از حضور در نمايشگاه و عرضه محصول و بعد ارائه نمونه و کار به روي آن تا رسيدن به فصل عمده‌فروشي در اواخر تابستان (آگوست و اوايل سپتامبر) ، شروع حمل و نقل و رسيدن به مقاصد براي تک‌فروشي‌ها در انتهاي سال ميلادي بوده است.
به اعتقاد مديران دوموتکس بهترين زمان برگزاري اين نمايشگاه ماه ژانويه است که از قرار در ابتداي کار مشتريان مهم و معتبر آن زمان هم در این زمینه مورد مشورت قرار گرفته‌اند.
نکته ديگر اينکه آخرين روز نمايشگاه هايم تکستيل با روز اول دوموتکس همپوشاني دارد و اغلب کساني‌که قصد بازديد از دوموتکس را دارند در روز پاياني هايم تکستيل از فرانکفورت راهي هانوور مي‌شوند.
*نساجی امروز:اولین حضور ايراني‌ها در دوموتکس هانوور
اطلاع دقيقي از اولين حضور فعالان فرش دستباف ايران در بخش کفپوش نمايشگاه هايم تکستيل فرانکفورت ندارم اما به طور قطع از نخستين دوره برگزاري نمايشگاه دوموتکس در هانوور ، در سالن‌هاي اصلي اين نمايشگاه، غرفه‌داران فرش دستباف ايران حضور داشته اند و فرش ايراني که از ايران يا انبارهاي بزرگ تجار ايراني در اروپا تامين ميشد، براي سال‌ها گل سر سبد سالن‌هاي فرش دستباف نمايشگاه بود.
فعالان فرش دستباف که از هايم تکستيل راهي دموتکس شده بودند، سالن‌هاي 13 تا 18 را به خود اختصاص دادند.سالن‌هاي بسيار زيبا و چشم‌نواز که دنيايي از نقش و رنگ و طرح بود و جذابيت خاصي براي تمام بازديدکنندگان دوموتکس داشت.
نخستين حضور غرفه‌داران فرش ماشيني ايران به سال 1994 بر مي‌گردد که در آن «شرکت فرش مشهد» به‌عنوان يکي از توليدکنندگان و صادرکنندگان پيشرو فرش ماشيني ايران در سالن 2 غرفه اي به مساحت 160 مترمربع داشت.
دومين مشارکت ايراني‌ها در سال1999 با حضور شرکت‌هايي مانند «ستاره کوير يزد»، «قالي سليمان»،«فرش مهستان» و تعدادي ديگر در قالب پاويون مشترک رقم خورد که به دلايل مختلف تجربه چندان موفقي نبود.
در سال 2000 فرش ستاره کوير يزد به عنوان دومين شرکت ايراني در نمايشگاه حاضر شد و بعدا روند حضور ايراني‌ها به تدريج با مشارکت انفرادي شرکت‌هاي ديگر ادامه پيدا کرد.
از سال 2008 به بعد حضور ايراني‌ها پر رنگ‌تر شد و از سال 2013 شاهد افزايش چشمگير غرفه‌هاي ايراني دراين نمايشگاه معتبر جهاني بوديم و به تدريج جامعه شرکت‌هاي ايراني مورد توجه بيشتري قرار گرفت.
به تدريج ايران توانست به يک اجتماع تأثيرگذار در کنار ساير غرفه‌داران دوموتکس از کشورهاي مختلف تبديل شود و فکر مي‌کنم بيشترين مشارکت ايراني‌ها از نظر تعداد و مساحت غرفه متعلق به سالهاي2018 تا 2020 است.
از نظر ترکيب کشورهاي غرفه‌گذار در طول بیش از سه دهه‌اي که از برپايي دوموتکس سپري مي‌شود؛ با تغيير و تحولات بسياري روبرو هستيم. به ياد دارم حدود 14-15 سال دوموتکس هانوور کاملاً تحت تأثير شرکت‌هاي بسيار بزرگ و قدرتمند بلژيکي مانند لانو، بالتا، لويي دو پرتره، راگوله، اُستا، مک‌تري، دوُس کابي، وان‌ندر و ... قرار داشت، شرکت‌هاي بسياري هم در قالب اتحاديه فرش ماشيني بلژيک حضور مي‌يافتند و به طور کلي سمت و سوي نمايشگاه، تم و نقشه‌ها،رنگ‌بندي‌ها و... توسط آنها راهبري ميشد.
از ساير کشورهاي اروپايي مانند آلمان، هلند و همچنين از خاور دور ، ژاپن، اندونزي، چين، تايوان و ...نيز شرکت‌هاي فرش ماشيني حضور پيدا مي‌‌کردند اما به تدريج محو شدند و در دوره‌هاي بعد اثري از آنها به چشم نمي‌خورد.
در سالهاي نخست برگزاري دوموتکس تعداد غرفه‌هاي ترکيه اندک بود و ابتدا فرش آتلانتيک، اطلس کارپت، فرش دنيا، سراي هالي، گومو سويو حضور پيدا کردند و بعدتر مرينوس، رويال ،کشمير هالي، کاپلان و ... به غرفه گذاران اين کشور در دوموتکس هانوور پيوستند.
به تدريج با افزايش هزينه‌هاي دستمزد، انرژي و توليد در اروپا، تعداد شرکت‌هاي فرش ماشيني بلژيک در دوموتکس کاهش و غرفه‌هاي ترکيه به تدريج افزايش يافت. ايراني‌ها با ارائه کلکسيون‌هاي خاص و فرش‌هاي گران‌قيمت اکريليک و نقشه‌هاي سنتي ايراني به رقابت پرداختند.
آخرین دوره دوموتکس هانوور که قبل از شیوع کووید برگزار شد ، درسال 2020 بود که از نظر تعداد شرکت‌کننده کشورهاي ترکيه، ايران و بلژيک بيشترين نماينده را داشتند.دوموتکس هانوور در سالهاي 2021 و 2022 به دليل شيوع ويروس کرونا تعطيل شد و اين امر تاثير منفي بزرگي بر فعاليت اين نمايشگاه معتبر و ساير نمايشگاه‌هاي جهاني گذاشت.
*نساجی امروز:تأثیر حضور در دوموتکس بر صنعت فرش ماشيني ايران
دوموتکس هانوفر همواره براي کل دنياي کفپوش، نمايشگاهي جامع و کامل وتاثير گذار به شمار مي‌آمده است و بازارهاي کفپوش در گستره‌اي بزرگ از استراليا و ژاپن تا آمريکا از اين نمايشگاه تاثير گرفته‌اند.تجار و مشتريان بي‌شماري در طول بيش از سه دهه از اين نمايشگاه بازديد کردند و پايه بيزنس خود را بر آن بنا نهادند.
به جرئت مي‌توان گفت فعالين صنعت کفپوش از بخش اعظم مناطق جغرافيايي جهان در اين نمايشگاه مشارکت کرده‌اند.
بعدها با مطرح شدن نمايشگاه‌هاي آتلانتا و لاس‌وگاس در ايالات متحده آمريکا که سليقه خاص مشتريان آمريکايي را عرضه مي‌کرد، حضور غرفهگذاران و بازديدکنندگان آمريکايي کاهش پيدا کرد.
از سوي ديگر دوموتکس هانوور به دليل حضور مشتريان مختلف با سلايق متنوع از بازارها و فرهنگ‌هاي گوناگون و هم به دليل حضور غرفهگذاران متعدد با توليدات، طرح‌ها و مدل‌هاي متنوع ،تأثيرگذاري بسيار مهمي بر روند کاري شرکت‌هاي غرفه‌گذار داشت.
يکي از مشخصه‌هاي ويژه شرکت‌هايي که با آنها کار می‌کردم ، اين بود که ايده‌هاي جديدي را که از دوموتکس و مشتريان متنوع مي‌گرفتيم در بازار داخلي پياده مي‌کرديم که اغلب به عنوان محصولات جديد، جذاب و مدرن مورد استقبال مصرف‌کنندگان ايراني قرار مي‌گرفت.
وقتي توليدکنندگان فرش ماشيني ايران براي اولين بار در دوموتکس حضور يافتند، فرش ماشيني ايران به دليل محدوديت ماشين آلات و تکنيک هاي بافت ونيز محدوديت سليقه بازار داخلي صرفاً در فرش هاي پنج رنگ اکريليک خلاصه ميشد اما پس از شرکت در دوموتکس هانوور ديديم که فرش‌هاي عرضه شده در بازارهاي جهاني با وجود محدوديت‌هاي ماشين‌آلات و تعداد رنگ مي‌تواند بسيار متنوع‌تر از اين باشند.
تنوع در جنس فرش، استفاده از نخ‌هاي متنوع، طراحي‌هاي مدرن و خارج از چهارچوب سنت، ايده‌هايي که قبلا هرگز در ذهن نداشتيم و اگر هم داشتيم، جسارت اجراي آن را نداشتيم، به مورد اجرا گذاشته شد و به بازار آمد.
بازارهاي زيادي خواهان فرش‌هاي پشمي يا پلي‌استر، پلي‌پروپيلن و بافت‌‌هاي ترکيبي با رنگ‌بندي‌هاي مختلف و طراحي‌هاي مدرن و گرافيکي، عروسکي و فانتزی بودند.
بايد گفت که رؤيت محصولات جديد و نوع آوری رقبای خارجی در دوموتکس، فرصت‌های مناسبي به وجود آورد که شرکت‌هاي فرش ماشيني ايران هم از آن استفاده در خور و مناسبي به عمل آوردند و تأثيرپذيري که شرکت‌هاي ايراني و متعاقباً بازارهاي داخلي و سليقه مصرف‌کنندگان ايراني از نوآوري‌ها، نقوش و رنگ‌هاي محصولات عرضه شده در دوموتکس هانوور داشتند؛ غيرقابل انکار است.
در مجموع اطمينان دارم که يکي از عوامل موثر و غير قابل انکار در گسترش توليدات داخلي، افزايش سطح کيفيت، رقابت‌پذيري، تنوع توليدات فرش ماشيني و توان مشارکت در ارائه ايده‌هاي جديد به سازندگان بين‌المللي ماشين آلات بافندگي، حضور فعال در نمايشگاه دوموتکس هانوفر بوده است.
اين واقعيت مورد تأييد کساني است که سابقه طولاني حضور در نمايشگاه دوموتکس هانوفر را دارند و کساني که در ميانه راه به جمع مشارکت‌کنندگان ايراني نمايشگاه پيوسته‌اند نيز به آن باور دارند.
نسل جوان و تازه نفس نيز بايد به اين موضوع توجه کنند که علي‌رغم وجود مشکلات فراوان در حوزه روابط خارجي و مشکلات پيش‌روي فعالين ايراني در تجارت بين‌الملل، مي‌بايست به نمايشگاه‌هايي چون دوموتکس هانوفر همچنان به عنوان مرکز برنامه‌ريزي نمايشگاهي صنعت کفپوش در سطح جهان نگاه کنیم .
*نساجی امروز:شعبات دوموتکس در دنيا
مسؤلان نمايشگاه دوموتکس هانوفر و شرکت نمايشگاه‌هاي آلمان در مقطعي از زمان به اين نتيجه رسيدند که شايد بتوان در مناطق مختلف جغرافيايي، نمايشگاه کفپوش برگزار کرد.
دوموتکس آسيا (چاينا فلور) در شانگهاي چين در سال 1998 آغاز به کار کرد که از يک نمايشگاه کوچک منطقه‌اي به نمايشگاه بزرگ و تاثير گذاري تبديل شد که حدود 6-7 سالن بزرگ از مرکز نمايشگاهي شانگهاي را به خود اختصاص مي‌دهد
در دوموتکس شانگهاي بخش اعظم بازديد کنندگان ، مشتريان چيني و يا متعلق به کشورهاي همسايه چين هستند و بايد در ارائه کلکسيون‌هاي فرش، سلايق اين منطقه مدنظر قرار گيرد .
اگر همان محصولاتي را که در دوموتکس هانوفر ارائه مي‌دهيد در اين نمايشگاه هم عرضه کنيد، کارآيي چنداني نخواهد داشت. حتي در زمينه غرفه آرايي نيز بايد به نحوي عمل کرد که مخاطب احساس بيگانگي نکند.
نکته مهم اينکه اغلب بازديدکنندگان چيني به زبان انگليسي مسلط نيستند و غرفه‌گذاراني در اين نمايشگاه موفق مي‌شوند که با مشارکت فروشندگان بومي و نمايندگان محلي غرفه خود را بر پا برپا کرده‌اند. ايراني‌ها در اين نمايشگاه حضور چندان موفقي نداشته‌اند و يکي از دلايل آن تکيه بر ارائه فرش‌هاي گران‌قيمت بوده است.
در بازار چين طي سالهاي گذشته ( و شايد در حال حاضر) طيف محدودي از افراد متمول وجود دارد که حاضر به خريد فرش‌هاي گران‌قيمت (آن هم ماشيني) هستند. نکته ديگر لزوم حضور يک نماينده مسلط به زبان و فرهنگ چيني و آشنا به فرش ماشيني در غرفه‌هاي ايراني است که توجه زيادي به اين موضوع نمي‌شود.
برگزاري دوموتکس شانگاهي باعث شد بخش عمده‌اي از مشتريان چيني و کشورهاي اطراف، کمتر به دوموتکس هانوور مراجعه کنند .
آخرين دوره اين نمايشگاه در مارچ 2019 برگزار و بعد از آن به دليل شيوع کوويد 19 متوقف شد.طبق اطلاع دوره بعدي آن در جولاي 2023 برگزار خواهد شد. در سالهاي2007 و 2008 نمايشگاه دوموتکس در دوبي برگزار شد که به دليل هزينه‌هاي بسيار بالاي اجاره غرفه و برگزاري در فصل نامناسب، محدوديت بازارمنطقه ، عدم استقبال کشورهاي منطقه که از دوموتکس هانوور تغذيه مي‌شدند و.. ناموفق بود و براي معدود غرفهگذاران ايراني نيز دستاورد خاصي نداشت.
در سال 2012 دوموتکس مسکو در يک مرکز نمايشگاهي کوچگ برگزار شد که اين نمايشگاه نيز موفق نبود ، در سالهاي 2013 و 2015 دوموتکس استانبول نيز برگزار شد که به دليل مخالفت جدي و گسترده توليدکنندگان غازي‌نتپ و عدم‌برنامه ريزي مناسب از استقبال و رونق خاصي برخوردار نبود؛
اين بار و از سال 2014 مسئولان تصميم گرفتند نمايشگاه را در مرکز نمايشگاهي غازي‌انتپ برگزار کنند که نمايشگاهي کوچک با دو سالن بود و هزينه‌هاي نسبتا کمتري هم دارد.
شرکت‌هاي ايران استقبال خوبي از اين نمايشگاه به عمل آوردند. اين نمايشگاه از ديد خود مسؤلان برگزارکننده حالت محلي دارد و اغلب بازديدکنندگان و شرکت‌کنندگان از ترکيه، ايران و کشورهاي عربي و اطراف هستند.
اين نمايشگاه در مجموعا 7 دوره برگزار شده و دوره بعدي آن نيز در جولاي 2023 خواهد بود.
نمايشگاه منطقه‌اي ديگري نيز براي قاره آمريکا در آتلانتا برگزار شد که در فوريه سال 2019 با 280غرفه گذار از 25 کشور نتيجه مطلوبي داشت، اما در سال 2020 به گفته مسئولين با 90 غرفه‌گذار موفقيت چنداني به دست نياورد. دليل اين امر را تا حدودي آغاز شيوه کوويد 19 و از طرف ديگر نزديکي زماني به دو نمايشگاه مهم بين‌المللي ديگر از جمله نمايشگاه کفپوش سرفيس در لاس وگاس مي دانند .
دوره‌هاي بعدي نيز به دليل شيوع ويروس کرونا برگزار نشد..براي برگزاري نمايشگاه در مکزيکوسيتي در اکتبر 2019 اعلام برنامه شد، ولي اطلاعاتي از برگزاري آن منتشر نشد.
*نساجی امروز: شرایط حاضر و دوموتکس۲۰۲۳ هانوور
تنش در روابط خارجي کشورها، تأثيرات مسائل سياسي بر فعاليت‌هاي تجاري و اقتصادي بين‌المللي، همواره به شکل‌هاي مختلف وجود دارد ولي اين امور و حاشيه‌هاي آن نبايد مانع سمت‌گيري‌ها و سياستگذاري اصولي ما شود.
موضوع عدم صدور ويزا براي اکثريت نمايندگان شرکت‌هاي ايراني اتفاق تلخي بود که بر برنامه‌ريزي و فعاليت هدفمند نمايشگاهي جامعه فعال فرش ماشيني ايران تاثير منفي گذاشت.
تصميم جمعي عدم حضور غرفهگذاران ايراني هم اقدام بسيار صحيحي بود که نه در مقام مقابله با نمايشگاه دوموتکس هانوور، بلکه به دليل عدم امکان حضور اتخاذ شد. با وجود اينکه مسؤلين نمايشگاه و نماينده ايشان در ايران تلاش بسياري براي حل اين مشکل داشتند ولي غرفهگذاران ايراني با اين حرکت منطقي اعتراض به حق خود را به عملکرد مسئولين صدور رواديد نشان دادند. قطعاً اين حرکت تاثيرات مثبت خود را در آينده نشان خواهد داد.
همزمان اما برخوردها و موضع گيري‌هايي نيز از سوي بخشي از ذي‌نفعان صورت گرفت که با هدف قرار دادن خود نمايشگاه دوموتکس هانوفر و تلاش در ضعيف نشان دادن آن و انتشار عکس‌هايي از بخش‌هاي خالي مانده سالن‌ها ، بخشي از جامعه فرش ماشيني ايران را در مقابل نمايشگاه دوموتکس‌هانوور قرارداد.
من معتقدم در شرايط بحراني مانند دوره پيش از دوموتکس 2023 ، جامعه فرش ماشيني و پيشکسوتان و چهره‌هاي تاثير‌گذار بايد زمام امور را در دست داشته باشند و با راهبري صحيح امور و جلوگيري از اظهار نظر‌ها‌ي تنش‌زا، اجازه ندهند که امکانات باقيمانده استفاده از کانال‌هاي محدود تجارت خارجي را هم از دست بدهيم.
بايد بپذيريم که همه نمايشگاه‌هاي آلمان و ساير مناطق جهان نسبت به دوران پيش از شيوع کرونا کوچک‌تر شده و از اقبال کمتري برخوردارند ، ولي اين به معناي ماندگاري اين مشکلات نيست و بار ديگر با فراهم شدن شرايط مساعد، شاهد رشد و رونق اين نمايشگاه معتبر جهاني خواهيم بود.
اولين دوموتکس هانوور بعد از کرونا (2023) هم از نظر مسائل سياسي و بحران‌هاي اقتصادي وضعيت ويژه‌اي داشت دوموتکس2023 با تشديد مشکلات سياسي ناشي از حمله روسيه به اوکراين و تأثيرات فراوان آن بر اقتصاد اروپا ، محدوديت‌هاي رفت و آمد براي اتباع روس، تشديد مجدد کرونا در چين و محدوديت شديد در صدور ويزا براي ايرانيان همراه بود و همين موضوع باعث شد تا صنعت فرش ماشيني ايران که در اين نمايشگاه با تعداد غرفه‌گذار زياد و فضاي خوبي ثبت نام کرده‌بودند با احتياط جوانب را بسنجند.
زماني که پاسخ ويزاها از سفارت آلمان رسيد و به بخش عمده‌اي از ثبت نام‌کنندگان ويزاي ورود داده نشد، شرايط جدي‌تر شد و اين سوال پيش آمد که چگونه امکان دارد شرکت‌هايي که قصد بازاريابي و عرضه محصولات خود را دارند، بدون افراد کليدي و موثر خود در بخش بازرگاني مي‌توانند به مديريت غرفه‌هاي خود در هانوور بپردازند؟!
به همين دليل در جلسه‌اي که پيرامون دوموتکس2023 تشکيل شد، به دليل محدوديت صدور ويزا، به اتفاق آرا از حضور در اين نمايشگاه انصراف دادند.اگرچه معتقدم علي‌رغم تمام تنش‌هاي سياسي، رکود اقتصادي و هزينه‌هاي بالاي سفر به هانوور، اگر ويزا به طور کامل به متقاضيان ارائه ميشد، قطعاً شرکت‌هاي فرش ماشيني ايران حضور بسيار فعال، موثر و پررنگي داشتند.
بايد بپذيريم روابط سياسي کشور ما و به تبع آن تعاملات اقتصادي و تجاري با کشورهاي غربي دستخوش مسائل متعدد و مهم است.
بدون اينکه در مورد ماهيت اين مسائل و دلايل آن قضاوت کنيم بايد بگويم دوموتکس، بخشي از سازمان نمايشگاهي کشور آلمان و آن هم بخشي از عوامل اجرايي و اقتصادي دولت آلمان به شمار ميآيد و قطعاً ارتباط مستقيم با وزارت اقتصاد، تجارت و کشور آلمان دارد زماني که به‌عنوان نمايشگاهي که نماينده يک کشور است از شرکت‌هاي غرفه‌گذار خارجي دعوت به عمل مي‌آورند تا در نمايشگاه‌شان شرکت کنند و با آنها قرارداد مي‌بندند و غرفه در اختيارشان مي‌گذارند، انتظار مي‌رود اجازه ورود به ميهمانان داده شود.
اين امر چندان پذيرفته و پسنديده نيست که کشور برگزارکننده نمايشگاه از اعطاي ويزا به کشور دعوت شده خودداري کند! هرچند مديران نمايشگاه ها تابع يکسري مسائل سياسي هستند اما اينها در محدوده سياست‌هاي دولت آلمان است.
بعضي دوستان و مسئولان به موضوع «تفکيک قوا و مسئوليت‌ها» اشاره مي‌کنند اما آن را نمي‌پذيرم. نمايشگاه‌هاي آلمان، وزارت امور خارجه و وزارت اقتصاد در دولت آلمان قرار دارند و قاعدتاً بايد از يک سياست تبعيت نمايند. در مجموع اگر توليدکنندگان و صنعتگران فرش ماشيني ايران به دليل عدم صدور ويزا در دوموتکس حضور پيدا نکردند، حتماً حق داشتند و اين امر مخالفت و مقاومت با هيچ موضوع يا جرياني نيست.
شايد برخي تصور کنند آنها با دوموتکس مقابله مي‌کنند در حالي‌که اين حرکت، مقابله با يک سياستگذاري نادرست و غيرحرفه‌اي است که باعث شده سازمان نمايشگاهي آلمان نتواند به تعهدات خود در قبال مشتريان ايراني پايبند باشند و اين موضوع در آينده موجب بدبيني مشتريان ايراني خواهد شد.
دموتکس2023 با توجه به بحران جهاني اقتصاد، دو سال تعطيلي ناشي از کرونا، جنگ اوکراين، مشکلات سياسي ايران و تحريم‌ها، کوچک شدن بازار جهاني در برخي از انواع کفپوش و تحرکات جامعه فرش ماشيني ترکيه در شرايط ويژه و سختي برگزار شد.
بعد از 25 سال حضور مستمر در دوموتکس حس مي‌کنم مسئولان اين نمايشگاه براي برگزاري موفق و باشکوه آن سختي هاي بسياري متحمل شدند اما متأسفانه نتوانستند به نحو شايسته کار را به سرانجام برسانند.
*نساجی امروز: نمایشگاه‌های دوموتکس در آینده
از اين پس قرار است علاوه بر دوموتکس آسیا (چاينا فلور )در چين، دوموتکس هانوور و دوموتکس غازي ا‌نتپ، نمايشگاه «کارپت اکسپو» در دسامبر سال2023 در استانبول با مدیریت تیم دوموتکس و‌تحت نظر سازمان نمایشگاه‌های آلمان برگزار شود و فکر مي‌کنم اغلب فعالان فرش ماشيني آسيا و ترکيه عمدتاً در اين رويداد تجميع خواهند شد و صنعتگران ساير کشورها و توليدکنندگان کف‌پوش‌هاي غيرنسجي جايگاه خود را در دوموتکس هانوور حفظ خواهند کرد؛ البته بايد اين مطلب را در نظر داشت که بعد از کارپت اکسپو استانبول و دموتکس2024 هانوور
که به فاصله یک‌ماه برگزار می‌شوند و‌قاعدتا امکان حضور در هر دو را به همه متقاضیان نمی‌دهد تداوم برگزاري اين دو نمايشگاه به مسائل منطقه‌اي، بحران‌ها، جنگ‌ها، تنش‌ها، روابط و تحريم‌ها ارتباط مستقيم دارد و از امروز نمي‌توان بازارهاي جهاني ابتداي سال 2025 را پيش‌بيني کرد.
قرار است که نمایشگاه دوموتکس یک سال در میان در استانبول و هانوور برگزار شود .
اکنون بار ديگر با تلاش فعالان ساير مناطق توليد فرش در ترکيه غير از غازي‌انتپ، شاهد احياي دوموتکس استانبول هستيم.
عنوان اين نمايشگاه همانطور که در بالا گفتم «کارپت اکسپو» است و فضاي وسيعي به آن اختصاص داده خواهد شد.
تشکل‌هاي مرتبط فرش ماشيني ترکيه اميدوارند نمايشگاهي موفق و پربار برگزار کنند.
پيش‌بيني مي‌شود ايراني‌ها استقبال بسيار خوبي از اين نمايشگاه به عمل آورند و در مقابل حضور کشورهاي اروپايي و توليدکنندگان هندي و ساير مناطق شرق آسيا احتمالاً چندان چشمگير نخواهد بود.
دو سالي بود که برخي شرکت ها تشکل‌هاي ترک به دنبال برگزاري دوموتکس در استانبول بودند و حتي بعد از مدتي پيگير و مذاکره با دفتر مرکزي دوموتکس سال قبل اعلام شد که نمايشگاه يک سال در هانوور و يک سال در استانبول برگزار خواهد شد، اما اين موضوع به نتيجه نهايي نرسيد.
مدتها پيش از برگزاري دموتکس2023، بسياري از شرکت‌هاي غازي‌انتپ اعلام کردند به بهانه‌هاي مختلف مانند سرماي هوا، هزينه‌هاي بالاي اجاره غرفه، مشکلات صدور ويزا، عدم استقبال بين‌المللي و... در دوموتکس هانوور حضور پيدا نخواهند کرد، برخي از شرکت‌هاي استانبول و ديگر نقاط ترکيه نيز موضوع عدم حضور ترک‌ها را دامن زدند و از اين موضوع به نفع خود استفاده کردند و به مسؤلان القا کردند که جبهه غازي‌انتپ قابل اتکا نيست و در شرايطي که دوموتکس هانوور بعد از دوسال توقف نيازمند حضور غرفه‌داران بيشتر است، از حضور در آن طفره رفته‌اند!
انتشار شايعه عدم حضور شرکت‌هاي ترکيه در دوموتکس هانوور به قصد تاثير بر تصميم گيري ايراني‌ها در خصوص مشارکت در هانوور هم روش ديگري بود تا بتوانند از اين محل، دوموتکس استانبول را در اذهان مسؤلين تصميم گيري و مخاطبين رونق ببخشند .
*نساجی امروز: مطلب پاياني
توصيه من به صنعتگران فرش ماشيني ايران که فعاليت‌هاي برون مرزي دارند اين است که به دليل همجواري با بسياري از کشورهاي هدف ، سهولت حمل بار، غرفه‌آرايي آسان‌تر در فاصله زماني کوتاه، پرواز نزديک، هزينه پايين‌تر، نبود مسأله ويزا و امکانات متعدي که همسايگي با ترکيه در اختيار ما قرار مي‌دهد حتماً حضور قدرتمندي در دموتکس استانبول داشته باشند و از دوموتکس هانوور به‌عنوان «نمايشگاه مادر فرش ماشيني جهان»، «محل عرضه آخرين دستاوردهاي فرش و کفپوش جهان» و «محل تلاقي فروشندگان، تجار و بازرگانان جهاني» غافل نشوند.
با تغيير شرايط و فاصله گرفتن زماني برپايي دو نمايشگاه استانبول و هانوفر از همديگر و رفع مسائل سياسي، حتماً دوموتکس هانوور به عنوان يک مرکز بين‌المللي وکانون مراجعه تمام اقوام از اقصي نقاط جهان در دستور کار دوستان و همکاران قرار گيرد ،به خصوص کساني‌که صادرات را در عرصه گسترده بين‌المللي مي‌بينند نه فقط حاشيه باريکي از کشورهاي همسايه!
صنعت فرش ماشيني کشور به سطح خوبي از توليد و فعاليت اقتصادي رسيده است و يکي از بخش‌هاي فعال، پويا و پايدار صنعت نساجي کشور به شمار ميآيد اما واقعيت اين است که ظرفيت فروش جهاني ما بسيار فراتر از ارقام فعلي مي‌باشد و تنها با خروج از مرزهاي کشور و سرمايه‌گذاري بلندمدت و دستيابي به ساير بازارها مي‌توان از ظرفيت‌هاي حداکثري خود در توليد بهره‌برداري نماييم، هدفی که در دسترس بسياري از شرکت‌هاي توليد فرش ماشيني ايران قراردارد.
تجربه کشورهاي پيشرو نشان مي‌دهد، زمانی که ديدگاهشان به ماوراي مرزها و به دنبال بازارها و مشتريان جديد رفت، نياز به توليد بيشتر را احساس کردند، به جبران کمبودهاي خود پرداختند و به تدريج به جوامع توليدي بزرگي تبديل شدند که شايد برايشان باورکردني نبود.
لذا تنها راه نجات و ادامه فعاليت موثر فرش ماشيني ايران، همان مسيري است که کشورهايي مانند ترکيه، کره جنوبي، ژاپن، تايلند، فيليپين، هند، سنگاپور، کامبوج، لائوس، ويتنام، چين و امثالهم طي کردند. ترکيه‌اي که حجم صادرات فرش ماشيني آن بين 7 تا 10 برابر رقم صادراتي ايران است؛ البته ارقام صادراتي ما به دليل خلط و مغايرت تعرفه‌اي مشخص نيست و کميته فرش ماشيني انجمن صنايع نساجي و اتحاديه توليد و صادرات نساجي و پوشاک ايران در کنار همديگر به شفاف‌سازي آمارها بپردازند.
با آرزوي موفقيت براي تمام دوستان ،اميدوارم حول محور دوموتکس در تمام مناطق جهان (به خصوص هانوور)، صنعت فرش ماشيني ايران حرکت رو به بالاي بسيار خوب و قابل ملاحظه‌اي داشته باشد .
***لازم به توضیح است این مصاحبه پیش از زمانی انجام شده که مدیریت دوموتکس هانوور همکاری خود را برای برگزاری نمایشگاه «کارپت اکسپو» تحت نظر مرکز نمایشگاهی آلمان در استانبول پس بگیرد. همانطور که مطلع هستید چند هفته قبل، اعلامیه‌ای از سوی نمایشگاه دوموتکس هانوور منتشر و در آن اعلام شد این نمایشگاه فقط در هانوور، غازی‌انتپ و شانگهای برپا خواهد شد و نمایشگاه استانبول مورد اشاره قرار نگرفت.***
بدون این‌که در مورد دلایل این امر و انصراف مدیریت دوموتکس هانوور از نظارت و برگزاری کارپت اکسپو در استانبول قضاوتی داشته باشیم؛ بخشی از مصاحبه که مربوط به برگزاری کارپت اکسپو در استانبول تحت نظارت دوموتکس هانوور در دسامبر2023 بود، اصلاح می‌شود و تحت نظارت تیم مدیریتی دوموتکس، نمایشگاهی در استانبول برپا نخواهد شد.